Շառավղային արագություն

Ըստ սահմանման, շառավղային արագությունը սկալյար մեծություն է և հաշվարկվում է ըստ

${\displaystyle v_{r}={\vec {v}}\cdot {\vec {e}}_{r}}$

բանաձևի, որտեղ ${\displaystyle {\vec {e}}_{r}={\frac {\vec {r}}{\left|{\vec {r}}\right|}}}$ -ը շառավիղ-վեկտորի օրթն է։

Լրիվ արագությունը որոշվում է շառավղային և ազիմուտային արագությունների գումարով՝

${\displaystyle {\vec {v}}=v_{r}\cdot {\vec {e}}_{r}+{\vec {v_{\phi }}}}$ :

Կոորդինատներով արտահայտած, շառավղային արագությունը միշտ հավասար է

${\displaystyle v_{r}={\frac {dr}{dt}}={\dot {r}}}$ :

Եթե երկու կետերից մեկն ընդունենք կոորդինատական համակարգի սկզբնակետ, ապա շառավղային արագությունը կբնութագրի այդ կետերի՝ կամ միմյանց մոտենալու արագությունը (եթե ${\displaystyle v_{r}<0}$ ) կամ միմյանցից հեռանալու արագությունը (եթե ${\displaystyle v_{r}>0}$ )։

Դրա համաձայն, աստղագիտության մեջ, որտեղ հաշվարկման սկիզբ (այն կետը, որտեղ գտնվում է դիտորդը) է համարվում Երկիրը, ճառագայթային արագությունը որոշվում է որպես օբյեկտի (սովորաբար՝ աստղագիտական) արագությունը տեսողության ճառագայթի նկատմամբ։ Այս մեծությունը չափում ենք՝ հաշվի առնելով Դոպլերի էֆեկտը։ Օրինակ, ստանալով մեծ թույլտվությամբ սպեկտր և համեմատելով հայտնի սպեկտրալ գծերի չափված ալիքի երկարությունները լաբորատոր փորձերի տվյալների հետ։

Աստղագիտության մեջ շառավղային արագությունը սովորաբար վերաբերում է ճառագայթային արագությանը (սպեկտրասկոպական շառավղային արագությանը)։ Եթե հաշվարկման սկիզբ է համարվում Երկիրը (այն կետը, որտեղ գտնվում է դիտորդը), ճառագայթային արագությունը որոշվում է որպես աստղագիտական օբյեկտի արագություն տեսողության ճառագայթի նկատմամբ։ Այս մեծությունը չափում ենք՝ հաշվի առնելով Դոպլերի էֆեկտը։ Օրինակ, ստանալով մեծ թույլտվությամբ սպեկտր և համեմատելով հայտնի սպեկտրալ գծերի չափված ալիքի երկարությունները լաբորատոր փորձերի տվյալների հետ։