Մորիս Գրին

Ծնվել է Կանզաս Սիթիում (Կանզաս) Էռնեստի և Ջեքի Գրինի ընտանիքում, չորս երեխաներից կրտսերը։ 8 տարեկանում զբաղվել է աթլետիկայով՝ ավագ եղբոր՝ Էռնեստի հաջողությունների ազդեցության տակ։ Տարրական դպրոցում նա նույնպես հետաքրքրվեց ֆուտբոլով, բայց հետագայում, այնուամենայնիվ, ընտրություն կատարեց հօգուտ սպրինտի։

Դպրոցն ավարտելուց հետո ընդունվել է Կանզաս Սիթի համայնքային քոլեջ, որտեղ սկսել է մարզվել դաստիարակ Ալ Հոբսոնի ղեկավարությամբ։ 1995 թվականին մարզիկին են մոտենում առաջին մեծ հաղթանակները։ Ներամերիկյան մրցումներում Մորիսին հաջողվում է հաղթել Կարլ Լյուիսին^[4]։

1995 թվականին Աշխարհի առաջնությունում Գրինը տեղ է գրավել ԱՄՆ-ի թիմում։ Շատ ցածր արդյունք ցույց տալով՝ դուրս է մնում քառորդ եզրափակչից։ Վնասվածքի պատճառով ստիպված եղան բաց թողնել նաև 1996 թվականի Օլիմպիական խաղերը։ Մարզիկն այնքան է հիասթափվում, որ պատրաստվում էր ավարտել կարիերան^[4]։

1996 թվականին Գրինը տեղափոխվում է Կալիֆորնիա և տեղափոխվում նոր մարզիչ Ջոն Սմիթի մոտ։ Մորիսը մարզվում է Ջոն Դրումմոնդի և Աթո Բոլդոնի հետ նույն ընկերությունում։ Արդյունքների առաջընթացը տեղի է ունեցել 1997 թվականին։ ԱՄՆ առաջնությունում Մորիսն առաջին անգամ զբաղեցնում է առաջին տեղը՝ 9,90վրկ անձնական ռեկորդով և ընտրվում է թիմում։ Աթենքում կայացած աշխարհի առաջնությունում ֆավորիտ էր համարվում մրցաշրջանի լավագույն 100 և 200 մետր արդյունքով աշխարհի չեմպիոն Աթո Բոլդոնը։ Մորիսը, այնուամենայնիվ, վստահորեն նվաճում է առաջին ոսկին 100 մ հեռավորության վրա՝ եզրափակչում առաջ անցնելով Դոնովան Բեյլից^[5]։ 1998 թվականի մրցաշրջանում ամերիկացի մարզիկների համար մեծ մեկնարկներ չկային, բայց Գրինը լավ մարզավիճակ ցույց տվեց՝ մեկ տարվա ընթացքում 10 անգամ դուրս գալով 10 վայրկյանից։ Նրան հաջողվում է նաև դուբլ կատարել (100 և 200 մ) Պրեֆոնտեյնի հեղինակավոր հուշահամալիրում։ Նույն թվականին ամերիկացի թեթևատլետը 60 մետր տարածության վրա գերազանցում է համաշխարհային ռեկորդը^[4]։

Գրինի կարիերայի գագաթնակետը 1999 թվականն է։ Հունիսին Աթենքի մրցումներում նա սահմանում է 9,79 վրկ համաշխարհային նվաճում, Գրինը Դոնովան Բեյլիից վերցնում է նախկին արդյունքը՝ վերադարձնելով ռեկորդը ԱՄՆ-ում^[6][7]։

Աշխարհի առաջնությունում Գրինը նվաճում է սպրինտների համար բաղձալի եռակի հաղթանակը՝ 100 մ, 200 մ և 4×100 մ փոխանցումավազք, որտեղ նա որպես թիմի առաջատար վազում էր վերջին փուլում։ Առաջնության ընթացքում Գրինը ոչ մի մեկնարկ չի պարտվել։ 100 մետր հեռավորության վրա Գրինը սահմանում է աշխարհի առաջնության ռեկորդ՝ 9,80 վրկ։ Մեկ տարվա ընթացքում ամերիկացի արագավազորդը ամառային մրցաշրջանում կորցրեց ընդամենը մեկ մեկնարկ^[4]։

Սիդնեյի խաղերին Մորիս Գրինը գալիս է որպես ճանաչված ֆավորիտ։ Ի վերջո, նա անվերապահ հաղթանակ տարավ՝ եզրափակչում 1200-րդ վայրկյանով առաջ անցնելով երկրորդ մրցանակակիր Աթո Բոլդոնից՝ ընդգծելով իր առավելությունը՝ գլուխը հակառակորդ կողմը շրջելով։ Մորիսը, թիմակիցների հետ միասին, նույնպես կարողացավ հաղթել 4×100 մ փոխանցումավազքում։ 2000 թվականին Գրինին նվաճում է Ոսկե լիգան, նա 12 կիլոգրամանոց ձուլակտորը կիսում էր Հիշամ էլ-Գերրուժի և Տատյանա Կոտովայի հետ։

1998-2001 թվականներին չորս մրցաշրջան Մորիս Գրինը գլխավորում էր 100 մ վազքում աշխարհի առաջնության լավագույն արդյունքների ցուցակը^[8]։ Մարզիչի հետ միասին մարզիկը ծրագրում էր մոտ ժամանակներս հաղթահարել 9.70-ի սահմանը^[6]։

2001 թվականին Գրինը վերջին անգամ ոսկե մեդալ նվաճեց աշխարհի առաջնությունում։ 2002 թվականի հունվարին Գրինը վթարի է ենթարկվել։ Լոս Անջելեսից ոչ հեռու մոտոցիկլետով զբոսանքի ժամանակ մարզիկը վրաերթի է ենթարկել ավտոմեքենան, իսկ Գրինը ոտքի կոտրվածք է ստացել։ Նույն թվականին Մորիսի տունը մեծապես տուժեց Կալիֆոռնիայում մոլեգնող անտառային հրդեհներից մեկից։ 2003 թվականին մարզիկն իրականում բաց թողեց մրցաշրջանը ազդրի մկանների վնասվածքի պատճառով՝ տարին ավարտելով մրցաշրջանի լավագույն արդյունքների ցուցակի 9-րդ տեղում^[4][9]։

Միայն 2004 թվականի սկզբին մարզիկը վերականգնվեց տանջող վնասվածքներից և կոտրվածքի հետևանքներից։ Մայիսին Կարսոնում կայացած մրցումներում նա գրանցեց 9,78 միավոր (պոչամբարով)։ Հաղթելով ԱՄՆ-ի առաջնությունում՝ Գրինը ընտրվեց Աթենքի խաղերի համար և լի էր հաղթական ծրագրերով։ Խաղերի արդյունքում նա միայն բրոնզե մեդալ է նվաճել 100 մետրանոցի վրա։ 4×100 մ փոխանցումավազքում ԱՄՆ մարզիկները գրավել են երկրորդ տեղը՝ անսպասելիորեն պարտվելով Մեծ Բրիտանիայի քառյակին վայրկյանի մեկ հարյուրերորդում^[9][10]։

Խաղերից հետո վնասվածքները շարունակում էին հետապնդել մարզիկին, և նա միայն երբեմն էր հայտնվում մրցումներում։ 2007 թվականին 32-ամյա մարզիկը մասնակցել է իր վերջին խոշոր մեկնարկին՝ Միլրոուզյան խաղերին, սպորտից հեռացող Գեյլ դիվերսի հետ միասին^[11]։ 2008 թվականին Մորիսը հայտարարեց, որ ավարտում է մարզական կարիերան^[12]։ Այս հաղորդագրությունից անմիջապես հետո լրատվամիջոցներում տեղեկություններ հայտնվեցին, որ նա ներգրավված է եղել դոպինգային սկանդալի մեջ։ 2003-2004 թվականներին, ըստ New York Times-ի, Գրինը վճարել է $10,000 խթանիչ դեղամիջոցների համար, և այս փաստը հայտնի է դարձել IAAF-ի կողմից։ Երբ Գրինից պաշտոնական բացատրություն են պահանջել, նա հայտնել է, որ իր համար դեղեր չի գնել և հրաժարվել է ավելի մանրամասն մեկնաբանություններից^[13]։ Իր կարիերայի ընթացքում Գրինը ոչ մի անգամ չի ընկել դոպինգի օգտագործման վրա և բազմիցս արտահայտվել է այն մասին, որ կտրականապես դեմ է սպորտում խթանիչ դեղամիջոցների օգտագործմանը։ Միևնույն ժամանակ, նրա թիմակիցներից շատերը (Ջասթին Գեթլին, Թիմ Մոնտգոմերի, Մարիոն Ջոնս) բռնվել են դոպինգ օգտագործելու մեջ^[14].

Ներկայումս Մորիսը խորհուրդ է տալիս որոշ աթլետների, սակայն մարզչական գործունեությամբ չի զբաղվում։ Մի քանի անգամ կատարել է IAAF-ի բարի կամքի դեսպանի պատվավոր դերը և իր կայքում վարում է համապատասխան թեմաների բլոգ^[15]։

Մորիս Գրինը միայնակ է։ Նա մեծացնում է դստերը՝ Ռիան Ալեքսանդրիային։ Որոշ ժամանակ հանդիպել է դերասանուհի և մոդել Կլաուդիա Ջորդանի հետ։ Բնակվում է Լոս Անջելեսի արվարձաններում՝ Գրանադա Հիլզ թաղամասում^[4][15]։

Մարզական կարիերան ավարտելուց հետո նա դարձավ հայտնի հասարակական գործիչ՝ մասնակցելով ԱՄՆ-ում հայտնի Dancing with the Stars (Պար աստղերի հետ) և Blind Date (կույր ժամադրություն) ռեալիթի շոուներին։ «Պարեր աստղերի հետ» 7-րդ եթերաշրջանում (2008 թվական), խաղընկեր Շերիլ Բերկի հետ միասին, Մորիս Գրինը լատինաամերիկյան պարերի ծրագրում ելույթի արդյունքներով զբաղեցրել է 5-րդ տեղը^[16]։

2011 թվականին Մորիսը հանդես է եկել Eurosport հեռուստաալիքի փորձագետի դերում, նա հարցազրույց է վերցրել աթլետիկայի աշխարհի առաջնության մասնակիցներից և ուղիղ եթերում մեկնաբանել նրանց ելույթները^[17]։ 2013 թվականին Մոսկվայում կայացած աշխարհի առաջնությունից առաջ «Greene Light» ամենամսյա ծրագրի (մարտ-օգոստոս) հաղորդավարն է, որտեղ նա հանդիպել է սպորտի աստղերի հետ^[18]։

• բացօթյա
  • 100 մետր՝ 9,79 վրկ (Աթենք, 1999)
  • 200 մետր՝ 19,86 վրկ (Ստոկհոլմ, 1997)
• ներսում
  • 50 մետր՝ 5,56 վրկ (Լոս Անջելես, 1999)
  • 60 մետր՝ 6,39 վրկ (Մադրիդ, 1999 և Ատլանտա, 2001)

• профиль на IAAF.org(անգլ.)
• Frank Deford Time Bandits // Sports Illustrated. — 2001. — Т. 95. — № 5. — С. 64—78. Архивировано из первоисточника 27 հունվարի 2012.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մորիս Գրին» հոդվածին։