Մեքսիկայի ազգային ինքնավար համալսարան
Մեքսիկայի ազգային ինքնավար համալսարան (իսպ.՝ Universidad Nacional Autónoma de México, հանրային գիտահետազոտական համալսարան Մեքսիկայի Մեխիկո քաղաքում, ամենամեծ համալսարանը Լատինական Ամերիկայում[1]։
Մեքսիկայի ազգային ինքնավար համալսարան | |
|---|---|
 | |
 | |
| Հապավում | ՄԱԻՀ |
| Տեսակ | հանրային հետազոտությունների համալսարան, ազատ հասանելիության հրատարակություն և համալսարան |
| Կարգախոս | Por mi raza hablará el espíritu |
| Հիմնադրված է | սեպտեմբերի 22, 1910 |
| Տիպ | Համալսարան |
| Ռեկտոր | Խոսե Նառո Ռոբլես |
| Ուսանողներ | 330.382 (2012-2013)[1] |
| Բակալավրիատ | 111.982 (2012-2013)[1] |
| Մագիստրատուրա | 190.707 (2012-2013)[1] |
| Ասպիրանտուրա | 26.878 (2012-2013)[1] |
| Դոկտորանտուրա | 4.667 (2011)[1] |
| Դասախոսներ | 37.610 (2013)[2],11.889 de tiempo completo (2013)[2] |
| Անդամակցություն | ANUIES?[3], Պետական և հողային դրամաշնորհային համալսարանների ասոցիացիա[4], Ֆրանկոֆոնիայի համալսարանական գործակալություն[5], Open Education Global?[6], International Council for Open and Distance Education?[7] և Editoriales Universitarias y Académicas de México?[8] |
| Երկիր |  Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ[9] |
| Տեղագրություն | Մեխիկո |
| Պարգևներ | |
| Կայք | unam.mx/index/en |
  Մեքսիկայի ազգային ինքնավար համալսարան, Մեքսիկա | |
 National Autonomous University of Mexico Վիքիպահեստում | |
Պատմություն
ՄԱԻՀ հիմնադրվել է 1910 թվականի սեպտեմբերի 22-ին Ջուստո Սիերայի կողմից[11][12][13]` որպես Մեքսիկայի արքայական համալսարանին հաջորդող ազատ այլընտրանքային կառույց (հիմնադրվել է 1551 թվականի սեպտեմբերի 21-ին հռոմեացի կայսր Չարլզ V-ի արքայական հրովարտակով և 1867 թվականին վերջնական փակվել է լիբերալների կողմից)։ Մեքսիկայի ազգային ինքնավար համալսարանն ակադեմիական գործունեության համար օգտագործում է Մեխիկոյի կենտրոնում գտնվող կառույցները, որոնք մի ժամանակ պատկանել են Մեքսիկայի արքայական համալսարանին[14]։
Համալսարանը ինքնավարություն ստացել է 1929 թվականին, երբ արդեն կարող էր ազատ տնօրինել իր ժամանակացույցը, սահմանել բյուջեն` առանց կառավարության միջամտության[15]։
ՄԱԻՀ հրատարակչական գործունեություն է իրականացնում տարբեր բնագավառներում՝ մաթեմատիկա, ֆիզիկա, պատմություն։ Մեքսիկայի միակ համալսարանն է, որի շրջանավարտներն արժանացել են Նոբելյան մրցանակի՝ Ալֆոնսո Գարսիա Ռոբլես (Խաղաղության Նոբելյան մրցանակ), Օկտավիո Պազ (Նոբելյան մրցանակ գրականությունից) և Մարիո Մոլինա (Նոբելյան մրցանակ քիմիայից).
Բացի Լատինական Ամերիկայի ամենահայտնի համալսարանը լինելուց, ՄԱԻՀ համալսարանական տարածքն ամենամեծն է ու աչքի է ընկնում իր գեղարվեստական առանձնահատկությամբ։ Այն ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության արժեք է, որն ստեղծվել է 20-րդ դարի մեքսիկացի ճարտարապետների կողմից։ Համալսարանական գլխավոր տարածքի պատերը նկարազարդված են մեքսիկացի հայտնի արվեստագետներ Խոսե Դավիդ Սիկեյրոսի և Դիեգո Ռիվերայի կողմից։
ՄԱԻՀ իսպանախոս ամենաառաջատար համալսարանն է։
Շրջանավարտներ
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
Գրականություն
- Jiménez Rueda, Julio. Historia Jurídica de la Universidad de México. Mexico City։ Imprenta Universitaria 1955.
- Mabry, Donald J. The Mexican University and the State. College Station։ Texas A&M Press 1982.
- Mayo, Sebastián, La educación socialista en México: El Asalto a la Universidad Nacional. Mexico։ El Caballito 1985.
- Wences Reza, Rosalío, La Universidad en la historia de México. Mexcio։ Editorial Línea 1984.
Արտաքին հղումներ
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մեքսիկայի ազգային ինքնավար համալսարան» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մեքսիկայի ազգային ինքնավար համալսարան» հոդվածին։ |