Հարբուխ (վեպ)

Գլխավոր հերոսը տիեզերագնաց է, որը մասնակցում է Նեապոլում մի շարք խորհրդավոր մահերի հետաքննությանը։ 12 զբոսաշրջիկների մահը, առաջին հայացքից, ոչնչով կապված չեն։ Նրանցից ոմանք ինքնասպան են եղել, իսկ մյուսները` դժբախտ պատահարի զոհեր են։ Բայց այն փաստը, որ բոլոր զոհերը մահվան նախօրեին արմատապես փոխել են իրենց կյանքի ուղին, հանգեցնում է հանցավոր ծրագրի մտքին։

Հերոսի անցկացրած հետաքննության ընթացքում պարզվում է, որ մահերի պատճառ է դարձել օրգանիզմում հայտնված բազմաթիվ, առանձին անվնաս, քիմիական նյութերի պատահական համադրությունը (ճաղատության դեմ միջոց, ալերգիայի դեմ դեղամիջոց, նուշ և այլն), որը գործել է որպես ուժեղ հոգեակտիվ նյու ՝ մղձավանջներ և ժամանակավոր խանգարման պատճառ դառնալով։ Գտնվելով այդ նյութի ազդեցության տակ ՝ զոհերը, որոնք չեն կարողանում վերահսկել իրենց վարքը, զոհվել են։

«Հարբուխ» վեպ է, կարելի է վերագրել դետեկտիվ ժանրի կամ սասպենսի^[1], բայց հեղինակը դրանում այլ ժանրերից բազմաթիվ տարրեր է ներմուծել։ Քննադատներից շատերն ընդգծում էին, որ վեպն ավելի մոտ է փիլիսոփայական աշխատությանը, այն վերաբերում է տրամաբանության, պատահականության, մարդկային գիտելիքների սահմանափակումների և նույնիսկ գոյության ապարդյունությանը^[1][2]։

Նշվում է Խորխե Լուիս Բորխեսի «Մահը և կողմնացույցը»-ի ազդեցությունը «Հարբուխ» վեպի վրա, բայց վեպը, առաջին հերթին, «զուտ Լեմովսկու» գործ է։ The Barnes & Noble Review- ի քննադատը նշել է, որ Ստանիսլավ Լեմի ստեղծագործությունները, ներառյալ«Հարբուխ»-ը, ազդել են Պոլ Օստերի, Սթիվ Էրիկսոնի և Հարուկի Մուրակամիի աշխատանքի վրա։

• «Katar» (լեհերեն). lem.pl. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.