Կատալոնիայի ձախ հանրապետականներ
Կատալոնիայի ձախ հանրապետականներ (կատ.՝ Esquerra Republicana de Catalunya, կրճատ՝ ERC), Կատալոնիայի ձախ կուսակցություն, որի գլխավոր քաղաքական նպատակը Իսպանիայից և Ֆրանսիայից կատալոնական երկրների անկախության ձեռք բերումն է։ Կուսակցության գաղափարախոսությունը համարվում է դեմոկրատական-սոցիալիստական կամ սոցիալ-դեմոկրատական, ազգայնական և անկախության ձգտող։ Կուսակցության պաշտոնական գույնը նարնջագույնն է։ Կուսակցությունը ղեկավարում է Օրիոլ Ժունկերասը, ով 2017 թվականի նոյեմբերից գտնվում է իսպանական բանտում ապստամբության կազմակերպման մեղադրանքով. ընթացիկ ղեկավարումը գտնվում է կուսակցության գլխավոր քարտուղար Մարթա Ռովիրայի ձեռքում, ով իսպանական օրինապահ մարմիններից թաքնվում է Շվեյցարիայում։
| Կատալոնիայի ձախ հանրապետականներ Esquerra Republicana de Catalunya | |
|---|---|
 | |
| Առաջնորդ | Օրիոլ Ժունկերաս |
| Հիմնադրված | 1931 թվականի մարտի 19 |
| Գաղափարախոսություն | Կատալոնիայի անկախություն, կատալոնիզմ, ձախ ազգայնականություն, ժողովրդավարական սոցիալիզմ, հանրապետականություն |
| Պաշտոնական գույն(եր) | նարնջագույն |
| Շտաբ | Բարսելոնա |
| Միջազգային պատկանելություն | Եվրոպական ազատ դաշինք |
| Կատալոնիայի խորհրդարան (Ստորին պալատ) | 20 / 135 |
| Պատգամավորների կոնգրես (Վերին պալատ) | 9 / 350 |
| Եվրախորհրդարան | 2 / 54 |
| Կայք | esquerra.cat |
Պատմություն և գաղափարախոսություն
Կուսակցության գլխավոր քաղաքական սկզբունքները ամրագրված էին Գաղափարախոսական սկզբունքների հռչակագրում (կատ.՝ Declaració Ideològica), որը մշակվել է 1992 թվականին, ընդունվել՝ 1993 թվականի դեկտեմբերին կուսակցության XIX ազգային կոնգրեսի ժամանակ։ Համաձայն դրա՝ Կատալոնիայի ձախ հանրապետականների հիմնական նպատակները տարածքային ամբողջականությունը և Կատալոնիայի ժողովրդի անկախությունն են, սեփական ժողովրդավարական պետության ստեղծումն է, որը կդառնա «Եվրոպական տան» մի մասը, շրջակա միջավայրի, մարդու իրավունքների պաշտպանությունը, սոցիալական զարգացումը և կատալոնացիների ազգային համերաշխությունն է[1]։
Վերոնշյալ սկզբունքները սահանվում են այն բառերով, որոնք կուսակցության անվան բաղկացուցիչ մասն են. «հանրապետական կառուցվածք», որը տարբերվում է իսպանական սահմանադրական միապետությունից, «ձախեր»՝ սոցիալիստական ծրագրեր, «Կատալոնիա»՝ բոլոր կատալոնական երկրների անկախություն։
Չնայած նրան, որ ծրագրային սկզբունքների մեջ խոսվում է Կատալոնիայի անկախության մասին, 2006 թվականին կուսակցությունը դեմ արտահայտվեց Կատալոնիայի ինքնավար մարզի կանոնադրության մեջ փոփոխություններ կատարելուն, որոնք նախատեսում էին ինքնավարության ընդլայնում, քանի որ հարցը լիարժեք անկախությանը չէր վերաբերում։ Այս դիրքորոշումը հանգեցրեց քաղաքական ճգնաժամի և Կատալոնիայի խորհրդարանական արտահերթ ընտրությունների անցկացման հենց նույն տարում։
2006 թվականի նոյեմբերի 1-ի ընտրությունների արդյունքներով Կատալոնիայի խորհրդարանում կուսակցությունը ունեցավ 21 պատգամավոր (պատգամավորների երրորդ խոշոր խումբը)։ Կատալոնիայի ձախ հանրապետականներ կուսակցությունը հանդիսանում է իշխող խորհրդարանական կոալիցիայի մի մասը, որը կոչվում է Տրիպարտիդ (կատ.՝ tripartit): Իսպանական խորհրդարանում ներկայացված է 3 պատգամավորներով (պատգամավորների հինգերորդ խոշոր խումբը), եվրոպական խորհրդարանում՝ 1 պատգամավորով։ Կուսակցությունը Բարսելոնայի քաղաքային խորհրդում ներկայացված է 4 խորհրդականներով (պատգամավորներ)։
Կուսակցությունը ներկայացված է նաև այլ ինքնավար կատալաներեն խոսող տարածքներում. 1 պատգամավոր Բալեարյան կղզիերում (տիկին Ասպարանսա Մարի, կատ.՝ Esperança Marí) և 1 խորհրդական Մալյորկա կղզում (Ժուան Լյազո, կատ.՝ Joan Lladó): Կուսակցությունը ներկայացված է Մալյորկա կղզու 8 քաղաքապետարաններում և Իվիսա կղզու քաղաքապետարաններից մեկում։
Ընտրությունների արդյունքներ
Պատգամավորների կոնգրեսի ընտրություններ
| Ընտրություններ Պատգամավորների կոնգրեսում[2][3] | |||||||
| Ընտրություններ | Առաջնորդ | Ձայներ | % Իսպանիայում | % Կատալոնիայում | Տեղեր | Տեղը Իսպանիայում | Տեղը Կատալոնիայում |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1931 | Ֆրանսեսկ Մասիյա | ն/դ | 6,2 | ն/դ | 29 / 470 | 4.º | 1.º |
| 1933 | Ֆրանսեսկ Մասիյա | ն/դ | 3,6 | ն/դ | 17 / 473 | 4.º | 1.º |
| 1936 | Լուիս Կոմպանիս | ն/դ | 4,4 | ն/դ | 21 / 473 | 4.º | 1.º |
| 1977 a | Էրիբերտ Բառերա | 143 954 | 0,79 | 4,72 | 1 / 130 | 9.º | 6.º |
| 1979 b | Էրիբերտ Բառերա | 123 452 | 0,69 | 4,18 | 1 / 130 | 10.º | 5.º |
| 1982 | Ֆրանսեսկ Վիսենս | 138 118 | 0,66 | 4,02 | 1 / 130 | 9.º | 5.º |
| 1986 | Ֆրանսեսկ Վիսենս | 84 628 | 0,42 | 2,67 | 0 / 130 | 16.º | 6.º |
| 1989 | Ժոան Օրտալա | 84 756 | 0,41 | 2,68 | 0 / 130 | 18º | 6º |
| 1993 | Պիլառ Ռաոլա | 189 632 | 0,8 | 5,10 | 1 / 350 | 8.º | 5.º |
| 1996 | Պիլառ Ռաոլա | 167 641 | 0,67 | 4,18 | 1 / 350 | 9.º | 5.º |
| 2000 | Ժոան Պուչսեռկոս | 194 715 | 0,84 | 5,64 | 1 / 350 | 9.º | 4.º |
| 2004 | Ժոզեպ-Լուիս Կառոդ-Ռովիրա | 652 196 | 2,52 | 15,89 | 8 / 350 | 4.º | 3.º |
| 2008 | Ժոան Ռիդաո | 296 473 | 1,17 | 7,81 | 3 / 350 | 5.º | 4.º |
| 2011 c | Ալֆրեդ Բոսկ | 256 393 | 1,05 | 7,06 | 3 / 350 | 8.º | 5.º |
| 2015 c | Գաբրիել Ռուֆիան | 599 289 | 2,39 | 15,98 | 9 / 350 | 8.º | 2.º |
a Կատալոնյան ձախեր կոալիցիայի կազմում — Ձախ ժողովրդավարական թև | |||||||
Ընտրություններ Կատալոնիայի խորհրդարանում
| Ընտրություններ Կատալոնիայի խորհրդարանում[3] | |||||||
| Ընտրություններ | Առաջնորդ | Ձայներ | % | Տեղեր | Դիրք | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1932 | Ֆրանսեսկ Մասիյա | 269 550 | 52,6 | 56 / 85 | 1.º | ||
| 1980 a | Էրիբերտ Բառերա | 240 871 | 8,87 | 13 / 135 | 5.º | ||
| 1984 | Էրիբերտ Բառերա | 126 943 | 4,41 | 5 / 135 | 5.º | ||
| 1988 | Ժոան Օրտալա | 111 647 | 4,14 | 6 / 135 | 5.º | ||
| 1992 | Անժել Կոլոմ | 210 366 | 7,96 | 11 / 135 | 3.º | ||
| 1995 | Անժել Կոլոմ | 305 867 | 9,49 | 13 / 135 | 4.º | ||
| 1999 | Ժոզեպ-Լուիս Կարոդ-Ռովիրա | 271 173 | 8,67 | 12 / 135 | 4.º | ||
| 2003 b | Ժոզեպ-Լուիս Կարոդ-Ռովիրա | 544 324 | 16,5 | 23 / 135 | 3.º | ||
| 2006 | Ժոզեպ-Լուիս Կարոդ-Ռովիրա | 413 683 | 14,05 | 21 / 135 | 3.º | ||
| 2010 | Ժոան Պուչսերկոս | 219 173 | 7,00 | 10 / 135 | 5.º | ||
| 2012 c | Ուրիոլ Ժունկերաս | 498 124 | 13,70 | 19 / 135 | 2.º | ||
| 2015 d | — | н/д | н/д | 20 / 135 | 1.º | ||
a Կատալոնիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության հետ համատեղ | |||||||
Բալեարյան կղզիների խորհրդարանական ընտրություններ
| Բալեարյան կղզիների խորհրդարանական ընտրություններ[4] | |||||
| Ընտրություններ | Առաջնորդ | Ձայներ | % | Վայր | Դիրք |
|---|---|---|---|---|---|
| Բալեարյան կղզիների տարածաշրջանային ընտրություններ (1995) | 2 082 | 0,56 | 0 | 9º | |
| Բալեարյան կղզիների տարածաշրջանային ընտրություններ (1999) | Ժոզեպ Սեռռա | 1 106 | 0,31 | 0 | 11º |
| Բալեարյան կղզիների տարածաշրջանային ընտրություններ (2003) | Կատալինա Ժելաբերտ | 1 667 | 0,40 | 0 | 9º |
| Բալեարյան կղզիների տարածաշրջանային ընտրություններ(2007) a | Ժոան Լյադո | 37 352 | 9,17 | 0 | 3º |
| Բալեարյան կղզիների տարածաշրջանային ընտրություններ(2011) | Ժոան Լյադո | 5 325 | 1,31 | 0 | 8º |
a «Բլոկ Մալյորկայի համար» կոալիցիայի կազմում | |||||
Ընտրություններ վալենսիական կորտեսներում
| Ընտրություններ վալենսիական կորտեսներում[5] | |||||
| Ընտրություններ | Առաջնորդ | Ձայներ | % | Վայր | Դիրք |
|---|---|---|---|---|---|
| Տարածաշրջանային ընտրություններ Վալենսիայում (2003 | Ագուստի Սերդա | 7 609 | 0,32 | 0 | 6º |
| Տարածաշրջանային ընտրություններ Վալենսիայում (2007) | Ագուստի Սերդա | 11 686 | 0,49 | 0 | 6º |
| Տարածաշրջանային ընտրություններ Վալենսիայում(2011) | Ագուստի Սերդա | 11 116 | 0,45 | 0 | 8º |
| Տարածաշրջանային ընտրություններ Վալենսիայում (2015) a | Իգնասիո Բլանկո Ժիներ | 10 047 | 0,45 | 0 | 6º |
a«Քաղաքացիական համաձայնություն» կոալիցիայի կազմում | |||||
Մասնակցությունը հանրաքվեներում
- 1931 — Կատալոնիայի ինքնավարության ստատուտի հաստատման հարցով հանրաքվե — «Այո»։
- 1976 — Քաղաքական բարեփոխումների օրենքի հարցով հանրաքվե — չկարողացան մասնակցել արշավին, քանի որ դեռ չէին օրինականացվել։
- 1978 — Իսպանիայի սահմանադրության վավերացման հարցով հանրաքվե — «Ոչ»։
- 1979 — Կատալոնիայի ինքնավարության ստատուտի հարցով հանրաքվե — «Այո»։
- 1986 — Իսպանիայի՝ ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու հարցով հանրաքվե — «Ոչ»։
- 2005 — ԵՄ սահմանադրության հարցով իսպանական հանրաքվե — «Ոչ»։
- 2006 — Կատալոնիայի ինքնավարության ստատուտում փոփոխությունների հարցով հանրաքվե — «Ոչ»։
- 2017 — Կատալոնիայի անկախության հանրաքվե — «Այո»։
Ղեկավարներ
Գլխավոր քարտուղարներ։
- մարտ 1931—ապրիլ 1931 — Ժոան Լուիս Պույոլ
- ապրիլ 1931—մարտ 1932 — Ժոզեֆ Տերադելյաս
- մարտ 1932—1938 — Ժոան Տաուլեր
- 1938—1957 — Ժոզեֆ Տերադելյաս
- 1957—1976 — Ժոան Սաուրետ
- 1976—1987 — Էրիբերտ Բառերա
- 1987—1989 — Ժոան Օրտալա
- 1989—1996 — Անժել Կոլոմ
- 1996—2004 — Ժոզեֆ-Լուիս Կարոդ-Ռովիրա
- 2004—2008 — Ժոան Պուչսերկոս
- 2008—2011 — Ժոան Ռիդարո
- 2011—ներկայումս — Մարտա Ռովիրա
Նախագահներ։
- 1931—1932 — Ժոակիմ Լյորես Աբելյո
- 1932—1933 — Ֆրանսես Մասիա
- 1933—1935 —
- Լուիս Կոմպանիս
- Կարլես Պի և Սյուներ
- 1936—1940 — Լուիս Կոմպանիս
- 1991—1995 — Էրիբերտ Բառերա
- 1995—1996 — Ժաումե Կամպաբադալ
- 1996—2004 — Խորդի Կարբոնել
- 2004—2008 — Ժոզեֆ-Լուիս Կարոդ-Ռովիրա
- 2008—2011 — Ժոան Պուչսերկոս
- 2011—ներկայումս — Ուրիոլ Ժունկերաս
Քննադատություն
2009 թվականին Իսպանիայի գլխավոր դատախազ Կանդիդո Կոնդե-Պումպիդուն հայտնեց քաղաքական կուսակցությունների պաշտոնատար անձանց առնչվող կոռուպցիայի մասին դատական հետապնդման 730 դեպքի մասին, որոնցից 5-ը վերաբերում էր Կատալոնիայի ձախ հանրապետականներ կուսակցության անդամներին[6][7]։
Կուսակցությանն առնչվող կոռուպցիոն հարցերի մեջ ամենախոշորներից մեկը Կատալոնիայի քաղաքապետարանների դաշնության գործն էր (Caso de la FMC)[8]: Քաղաքապետարանների դաշնության կողմից անօրինական կերպով բոնուսներ ստանալու մեջ մեղադրվում էին ձախ հանրապետականներից 4 գործող քաղաքապետեր (Դավիդ Ռոդրիգես Գոնսալես, Սոլսոնես (7 500 եվրո), Խուան Միգել, Մոնիստրոլ դե Մոնսերատ (3 333 եվրո), Մարտի Պույոլ, Լինարս դել Վալյես (3 333 եվրո), Խավիեր Կասոլիվա, Գիսոնա (3 333 եվրո)) և երկու պաշտոնաթող քաղաքապետեր (Թերեզա Ժորդան՝ Ռիպոլ քաղաքի նախկին քաղաքապետը, ով ավելի ուշ դարձավ իսպանական խորհրդարանի պատգամավոր և Ժոզեֆ Կոսկոներան՝ Գիսոն քաղաքի նախկին քաղաքապետը, ով ավելի ուշ դարձավ կատալոնական խորհրդարանի պատգամավոր)։ Ի վերջո բոլոր կասկածյալների վրայից մեղադրանքները հանվեցին։