Կառլ Ցելեր
Կառլ Ցելեր (գերմ.՝ Carl Adam Johann Nepomuk Zeller,հունիսի 19, 1842[4][5][1][…], Sankt Peter in der Au, Amstetten District, Ստորին Ավստրիա, Ավստրիա[1][2][3] - օգոստոսի 17, 1898[4][5][1][…], Weikersdorf, Բադեն, Ստորին Ավստրիա, Ավստրո-Հունգարիա[3]), ավստրիացի կոմպոզիտոր, Վիեննայի օպերետի դասական։
| Կառլ Ցելեր | |
|---|---|
 | |
| Բնօրինակ անուն | գերմ.՝ Carl Zeller[1][2][3] |
| Ի ծնե անուն | գերմ.՝ Carl Adam Johann Nepomuk Zeller |
| Ծնվել է | հունիսի 19, 1842[4][5][1][…] Sankt Peter in der Au, Amstetten District, Ստորին Ավստրիա, Ավստրիա[1][2][3] |
| Երկիր |  Ավստրիական կայսրություն[2][3] և Ցիսլեյտանիա[2][3] |
| Մահացել է | օգոստոսի 17, 1898[4][5][1][…] (56 տարեկան) Weikersdorf, Բադեն, Ստորին Ավստրիա, Ավստրո-Հունգարիա[3] |
| Գերեզման | Վիենայի կենտրոնական գերեզմանատուն[1][3] |
| Ժանրեր | օպերա[1] և օպերետ[1] |
| Մասնագիտություն | կոմպոզիտոր, պետական ծառայող և իրավաբան |
| Գործիքներ | դաշնամուր[1] |
| Աշխատավայր | Q117337577?[1][2][3] |
| Կրթություն | Վիեննայի համալսարան (1869)[1][2][3] և Stiftsgymnasium Melk? (1860)[3] |
| Անդամակցություն | Wiener Hofmusikkapelle?[1][3] |
| Պարգևներ | |
 Carl Zeller Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
Կառլ Ցելերը ծնվել է բժշկի ընտանիքում, որը մահացել է որդու ծնվելուց մեկ տարի չանցած։ Մանկուց նվագել է տարբեր երաժշտական գործիքներ, այդ թվում՝ երգեհոն Ի. Բրանդշտետերի մոտ[6]։ Երգել է Վիեննայի տղաների երգչախմբում։
1869 թվականին իրավաբանական կրթություն է ստացել Վիեննայի համալսարանում։ Միաժամանակ կոմպոզիտորական արվեստ է սովորել Սիմոն Զեխտերի մոտ։
Այնուհետև աշխատել է կրթության նախարարությունում՝ ազատ ժամանակ գրելով երգեր, խորալներ, իսկ 1876 թվականից՝ նաև օպերետներ։ Ցելերի առաջին օպերետը՝ «Ջոկոնդան», մեծ հաջողությամբ բեմադրվել է Վիեննայում և Լայպցիգում։
1875 թվականին ամուսնացել է Աննա Մարիա Շվեցի հետ (Anna Maria Schwetz)։
Ցելերը մի քանի օպերետների հեղինակ է, որոնցից հայտնի են հատկապես երկուսը՝ «Թռչունների վաճառողը» (1891) և «Մարտին հանքափորը» (1894)։
1895 թվականին Ցելերը հեռացվել է նախարարությունից, ձերբակալվել և մեղադրվել սուտ վկայություն տալու մեջ։ Դժբախտությունը լրացնելու համար Ցելերը ընկնելուց վնասել է ողնաշարը և մնացած օրերը տառապել է այդ հիվանդությունից, իսկ հետո՝ հոգեկան խանգարումից։ Նրա վերջին օպերետան ավարտել է Հովհաննես Բրանդտը։
Օպերետների ցանկ
- Ջոկոնդա (Joconde, 1876)
- Ֆորնարինա (Die Fornarina, 1878)
- Կարբոնարի (Capitän Nicoll, oder Die Carbonari, 1880)
- Թափառաշրջիկ (Der Vagabund, 1886)
- Թռչունների վաճառող (Der Vogelhändler, 1891)
- Մարտին հանքափոր (Der Obersteiger, 1894)
- Der Kellermeister (1901, հետմահու)
Գրականություն
- Ярон Г. М. О любимом жанре. — М.: Искусство, 1960.
- Владимирская А., Звездные часы оперетты. — Л., 1975.
- Янковский M. Оперетта. Возникновение и развитие жанра на Западе и в СССР. — Л.—М., 1937.