Լևոն Դանիելյան

Լեոն Դանիելյանը՝ ծնվել է Նյու Յորք քաղաքում, Հայաստանից ներգաղթած Ֆրանկ և Վարսենիկ (Գյուլիջանյան) Դանիելյանների որդին է^[4]։ Վաղ տարիքում նա բալետի մասնավոր դասընթացներ է ստանում հայտնի հայ պարուսույց տիկին Սեդա Սյունու մոտ, իսկ ավելի ուշ շարունակում է իր ուսումը Միխայիլ Մորդկինի, Միխայիլ Ֆոկինի, Իգոր Շվեցովի և Վյաչեսլավ Սվոբոդայի մոտ^[5]։ Առաջին անգամ նա ելույթ է ունենում Մորդկինի բալետում 1937 թվականին, և արդեն 1939 թվականին դառնում Բալետի թատրոնի գլխավոր անդամ։ 1943 թվականին նա հանդես է գալիս որպես Մոնթե Կառլոյի Ռուսական Բալետի մենապարող, որտեղ աշխատում է մինչև 1961 թվականը՝ իր արտասովոր լայն պարացանկով դառնալով առաջադեմ պարող։

Դանիելյանը մեծ վարպետ է պարի ոլորտում, քանի որ ունի ճկուն տեխնիկա և հրաշալի կեցվածք։ Նա ներկայացնում է այնպիսի դերեր, ինչպիսիք են «Հարլեքուինը կարնավալում», «Սևամորթը գիշերվա ստվերում», «Առաջին կայետը վերջին զանգին», ինչպես նաև «Պերուացին Gaîté Parisienne-ում»։

1943 թվականին Լեոնիդ Ֆեոդորովիչ Մյասինի՝ Մոնթե Կառլոյի Ռուսական բալետից հեռանալուց հետո, Դանիելյանը ստանձնում է ոգևորված պերուացի զբոսաշրջիկի դերը և շատ նմանվում այդ կերպարին։ Ժամանակի ընթացքում նա փոխում է իր նախնական (սկզբնական) պարաոճը՝ հարմարեցնելով այն իր սեփական ոճին և ստեղծում նոր շարժուձևեր զավեշտական էֆեկտների համար՝ փաստացի կերպով վերստեղծելով իր ուրույն կերպարը։ Նրան շատ են հավանում այդ կերպարի մեջ և խնդրում են գերազանցել ստեղծարարի այդ բնութագիրը։

Հանդես գալով ռուսական բալետում՝ Դանիելյանը միևնույն ժամանակ իր ուշադրությունը հրավիրում է խորեոգրաֆիայի վրա և ստեղծում երեք բալետներ այդ կառույցի համար, որոնք են՝ «Սոմբրերոս» (1956 թվական), Ֆոլք երաժշտություն՝ գործիքավորված Իվան Բուտնիկովի կողմից, «Մազուրկա» (1957 թվական), երաժշտությունը՝ Շոպենի, Չայկովսկու, Շտրաուսի, գործիքավորված՝ Բուտնիկովի կողմից, և Espaňa (1961 թվական), երաժշտությունը՝ Բրետոնի, Չեփլի և Գրենըդըսի։ Երեքն էլ հնարամիտ խորեոգրաֆիայով զվարճալի աշխատանքներ էին, որոնք իրենց պարողներից և Դանիելյանի սեփական ոճը կերտողներից պահանջում էին տեխնիկական փայլ (շուք) և կատակերգական հոտառություն^[6]։

Երեսունն անց հասակում, արտրիտից թուլանալով, Դանիելյանը դադարում է հանդես գալ որպես պարող և նվիրում իրեն դասավանդմանը։ Նա դասավանդում է տեխնիկական դասեր, տղամարդկանց է պարի դասեր տալիս և համատեղ դասավանդում է Նյու Յորքի Ռուսական Բալետի դպրոցում 1960-ականների սկզբին։ 1968-1980 թվականները Ամերիկյան Բալետի թատրոնի տնօրեն էր։ Դանիելյանը ոչ միայն դասավանդում էր, այլ նաև հանդես էր գալիս որպես ֆակուլտետի կարևոր առաջնորդ և դպրոցի ադմինիստրատոր^[7]։ 1982 թվականին նա դառնում է Տեխասի համալսարանի պարի ծրագրի ղեկավար, որտեղ էլ գեղարվեստի պրոֆեսորի կոչում է ստանում։ Չնայած նա ավագ դպրոց չէր ավարտել, բայց բարձր էր գնահատում ուսումը և շատ փորձառու էր արվեստի, թատրոնի և պարի ոլորտում։ Իր վերջին տարիներին նա տառապում է ազդրերի, կաթվածի և սրտի վիրահատության պատճառով, բայց շարունակում է դասավանդել մինչև 1991 թվականը՝ թոշակի անցնելը^[8]։ Համալսարանի պարի ստուդիան Լեոն Դանիելյանի պատվին, կոչվում է հենց իր անունով^[9]։