Լիլիան Գիշ

Լիլիան Գիշը ծնվել է 1893 թվականի հոկտեմբերի 14-ին Գերմանիայից գաղթածների ընտանիքում։ Հայրը գերմանական լյութերական եկեղեցու հետևորդ էր՝ Ջեյմս Լի Գիշ (1872-1912), իսկ մայրը՝ Մերի Ռոբինսոն ՄակՔոնել (1875-1948) եպիսկոպոսական եկեղեցու անդամ^[13]։ Նրա փոքր քույրը նույնպես եղել է դերասանուհի՝ Դորոտի Գիշ, ով խաղացել է մեծ մասամբ կարճամետրաժ ֆիլմերում և հեռուստասերիալներում։ Նրանց հայրը հաճախ էր տնից բացակայում, և մայրը ստիպված էր շատ աշխատել երեխաներին պահելու համար։ Լիլիանը առաջին անգամ բեմ է դուրս եկել 5 տարեկանում, արդեն հասուն տարիքում քույրերը սկսել են աշխատել շրջիկ թատրոնում։

Կինոյում քույրերը սկսել են իրենց կարիերան խաղալով գովազդայինն հոլովակներում։ 1912 թվականին Լիլիան Գիշը ծանոթացել է Մերի Փիքֆորդի հետ, հենց Փիքֆորդը խորհուրդ տվեց Դեյվիդ Ուորկ Գրիֆիտին վերցնել նկարահանումներին և օժանդակեց նրանց ստորագրելու պայմանագիր «Biograph» ընկերության հետ։ Չնայած որ այդ ժամանակ նա արդեն 19 տարեկան էր, սակայն պայմանագիր կնքելու ժամանակ ներկայանում է որպես 16 տարեկան^[14]։ Առաջին անգամ Լիլիան Գիշը նկարահանվել է Գրիֆիտի մոտ 1912 թվականին «Անտեսանելի թշնամին» ֆիլմում, հետագայում արդեն այլ ֆիլմերում, որոնցից են «Ազգի ծնունդը», «Անհամբերություն» (1914), «Կոտրված բողբոջներ», «Փոթորիկի որբերը» (1921) և այլն։

1920 թվականին Լիլիան Գիշը աշխատելով որպես ռեժիսոր նկարահանում է «Ձևավորելով սեփական ամուսնուն» ֆիլմը։ «Biograph» ընկերությունից հետո նա պայմանագիր է կնքում «MGM» կինոստուդիայի հետ, որտեղ նրա մասնակցությամբ առաջին աշխատանքը դառնում է Քինգ Վիդորի «Բոհեմա» ֆիլմը (1926 թ.)։ 1928 թվականին հեռանալով «MGM»-ից վերադառնում է թատրոն։ 1943-1945 թթ. շրջիկ թատրոններից մեկի կազմում շրջագայում է ԱՄՆ-ում խաղալով մի քանի ներկայացումներում, որոնց թվում նաև «Երեք գրոշանոց օպերա», «Ոճիր և պատիժ» և այլն, վերջինիս բեմադրության մեջ նրա խաղընկերներից էին Դոլլի Հաասը և Ջոն Գիլգուդը։

Լիլիան Գիշը Դեյվիդ Ուորկ Գրիֆիտի ընկերներից էր դարձել, մինչև Գրիֆիտի մահանալը օգնում էր նրան ու նրա կնոջը։ 1940-ական թթ. Գիշը կրկին վերդառանում է կինո մի քանի դերերով, որոնցից հիշարժան են «Կոմեդիանտները» (1967), «Հարսանիք» (1978) և «Մենամարտ արևի տակ» (1946) ֆիլմերը։ Վերջին ֆիլմի համար ներկայացվում է Օսկար մրցանակի։

1970 թվականին ստանում է Ամերիկյան կինոակադեմիայի կողմից հատուկ մրցանակ կինեմատոգրաֆիայի զարգացման մեջ ունեցած ներդրումների և դերասանական վարպետության համար, իսկ 1984 թվականին Ամերիկյան կինոինստիտուտի մրցանակ ստեղծագործական ավանդի համար։ 1973 թվականին ֆրանսիացի ռեժիսոր Ֆրանսուա Տրյուֆոն նկարահանում է «Ամերիկյան գիշեր» ֆիլմը նվիրված Գիշ քույրերի հիշատակին։

Վերջին դերը կինոյում նա խաղաց 1987 թվականին՝ 93 տարեկանում «The Whales of August» ֆիլմում, որտեղ նրա խաղընկերներն էին Բեթ Դեյվիսը և Վինսենթ Փրայսը։

Լիլիան Գիշը մահացել է 1993 թվականի փետրվարի 27-ին, 99 տարեկան հասակում։ Թաղված է իր քրոջ Դորոտի Գիշի (մահ. 1968 թ.) կողքին Նյու Յորքի սբ. Բարդուղեմիոս եպիսկոպոսական տաճարում։

• 
  Լիլիան և Դորոտի Գիշ քույրերը դերասանուհի Հելեն Ռեյի հետ, 1903 թ.
• 
  քույրերը 1921 թ.
• 
  1922 թ. լուսանկար
• 
  «Կոտրված բողբոջներ» ֆիլմում
• 
  Ալեն Ուորենի 1973 թ. լուսանկար
• 
  1983 թ. լուսանկար

• Լիլիան Գիշ - Кино, Гриффит и я / թարգմ. անգլ. Մոսկվա։ Искусство, 1974. - 182 էջ
• Վ. Կոմարով - История зарубежного кино. Հատոր 1. Немое кино. - Մոսկվա։ «Искусство», 1965.
• Ժ. Սադուլ - Всеобщая история кино. Հատոր 1. - М.։"Искусство", 1958.
• Lillian Gish։ the Movies, Mr. Griffith and Me, by Gish co-authored with Ann Pinchot; ISBN 0-491-00103-7, W.H. Allen 1969, and ISBN 0-916515-40-0 Mercury House, 1988.

• Լիլիան Գիշի պաշտոնական կայք
• Internet Broadway Database կայքում
• ԿինոՊոիսկ կայքում
• Кино-Театр.РУ կայքում
• Lillian Gish Արխիվացված 2019-08-16 Wayback Machine at Women Film Pioneers Project (անգլ.)
• Lillian Gish papers, 1909-1992 (անգլ.)
• The Dorothy and Lillian Gish Film Theater Արխիվացված 2011-09-27 Wayback Machine (անգլ.)
• լուսանկարներ և գրականություն

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լիլիան Գիշ» հոդվածին։