Երկաթուղային աղետ Օհայոյում

Ռելսերից դուրս եկած Նորֆոլկի հարավային երկաթուղու բեռնատար գնացքը^[5], որը բաղկացած էր ES44AC #8152 առաջատարով երեք լոկոմոտիվներից, ինը դատարկ վագոններից և 141 բեռնված վագոններից^[6]։ Գնացքը երթևեկում էր Իլինոյս նահանգի Մեդիսոն քաղաքի Սենթ Լուիսի տերմինալայից մինչև Փենսիլվանիա նահանգի Քոնվեյ քաղաքում գտնվող Նորֆոլք Հարավային Քոնվեյ Յարդ։

2014 թվականին ԱՄՆ Կոնգրեսն ընդունել է երկաթուղային անվտանգության բարելավման ակտ, որը պահանջել է էլեկտրոնային կառավարվող օդաճնշման (ECP) արգելակներ «դյուրավառության բարձր վտանգի ենթակա» գնացքների համար^[7] Ռելսերից դուրս եկած գնացքը ECP արգելակներ չի ունեցել, ինչը Դաշնային երկաթուղու վարչության նախկին պաշտոնյա Սթիվեն Դիտմայերի խոսքերով կնվազեցներ վթարի ծանրությունը։ 2017 թվականին երկաթուղու տրանսպորտային ճյուղը հաջողությամբ լոբբինգ է անցկացրելն Կոնգրեսում, որպեսզի չեղարկեն վտանգավոր նյութեր տեղափոխող գնացքների վրա նման արգելակների օգտագործումը պահանջող կանոնակարգերը^[8]։

ԱՄՆ տրանսպորտի դեպարտամենտի խողովակաշարերի և վտանգավոր նյութերի անվտանգության վարչությունը (PHMSA) հայտարարել է, որ FAST ակտը պահանջել է չեղյալ համարել ECP արգելակներին ներկայացվող պահանջները, քանի որ 2018 թվականի վերլուծող զեկույցում ասվում է, որ «ECP արգելակների ակնկալվող ծախսերը զգալիորեն ավելի բարձր են, քան ակնկալվող օգուտը»^[9]։

Ռելսերից դուրս եկած գնացքը չի համապատասխանել «դյուրավառության բարձր վտանգի ենթակա» գնացքների չափանիշներին և, հետևաբար, դրա վրա չի ազդել 2014 թվականի օրենսդրությունը կամ դրա չեղարկումը 2017 թվականին։ NTSB-ն այս տեխնոլոգիան առաջարկել է բոլոր տեսակի գնացքների համար^[10]։

2023 թվականի փետրվարի 3-ին, ժամը 20:55-ի սահմաններում, EST 20:55-ի սահմաններում, մոտ 50 ցիստեռն դուրս է եկել ռելսերից 4800 բնակչություն ունեցող՝ Արևելյան Պաղեստին քաղաքի հառվածում։ Գնացքի 141 վագոններից 20-ը տեղափոխել են վտանգավոր նյութեր, որոնցից 14-ը՝ վինիլքլորիդ^[11]։ Տեղափոխվող այլ քիմիական նյութերը ներառել են բութիլ ակրիլատ, էթիլհեքսիլ ակրիլատ, էթիլենգլիկոլ մոնոբուտիլ եթեր, իզոբուտիլեն, այրվող հեղուկներ և բենզոլի մնացորդներ^[12][13][14]։ Norfolk Southern-ը հայտնել է EPA-ին, որ վթարվել են բուտիլակրիլատ և էթիլհեքսիլ ակրիլատ պարունակող ցիստեռները^[15]։

Մոտ 48 ժամ անց, Տրանսպորտի անվտանգության ազգային խորհուրդը հրապարակել է նախնական եզրակացություններ, որոնք ցույց են տվել, որ վթարից մեկ ժամ առաջ վագոնի անիվների առանցքից նկատվել են կայծեր^[16], հետևաբար ռելսերից դուրս գալը առաջացել է վագոններից մեկի մեխանիկական խնդրի պատճառով^[17][18]։

Վթարից հետո մոբիլիզացվել են 70 շտապ օգնության գործակալություններ Օհայոյից, Արևմտյան Վիրջինիայից և Փենսիլվանիայից^[19]։ Արևելյան Պաղեստինի քաղաքապետ Թրենտ Կոնաուեյը արտակարգ դրություն է հայտարարել^[11]։

Նորֆոլքի հարավային անձնակազմն առաջինն է արձագանքել փետրվարի 3-ին^[20]։ Փետրվարի 4-ին նրանք նկատել են ջրի արտահոսք Սուլֆուր Ռուն և Լեսլի Ռուն և տեղադրել են ամբարտակներ լողացող նյութերը առանձնացնելու համար։ Միացյալ Նահանգների շրջակա միջավայրի պաշտպանության գործակալությունը (EPA) փետրվարի 3-ին սկսել է օդի որակի մոնիտորինգ։ Ըստ ԱՄՆ EPA-ի, մարդիկ կարող են օդում զգալ բուտիլ ակրիլատը ազդեցության սահմանից ցածր ցածր կոնցենտրացիայի դեպքում^[20]։ Աշխատանքի անվտանգության և առողջության ազգային ինստիտուտը (NIOSH) բութիլ ակրիլատի ազդեցության սահմանաչափը սահմանել են միջինը 55 մգ/մ^3[21]։

Փետրվարի 5-ին գնացքի ցիստեռներից մեկում ջերմաստիճանի փոփոխության պատճառով մեծացել է պայթյունի հնարավորությունը^[22]։ Չնայած վթարից հետո վինիլքլորիդ պարունակող հինգ ցիստեռները մնացել են անվնաս^[23], բայց դրանցից մեկի փականը վնասվել էր^[24]։ Օհայոյի նահանգապետ Մայք Դիվայնը ակտիվացրեց Օհայոյի Ազգային գվարդիան՝ տեղական իշխանություններին օգնելու համար^[22]։ Դի Ուայնն ասել է, որ «Սա կյանքի և մահվան հարց է»^[25]։ Փենսիլվանիայի նահանգապետ Ջոշ Շապիրոն հրամայել է տարհանել վթարին սահմանակից Բիվեր շրջանի բնակիչներին^[19][26]։ Վթարից առաջացած հրդեհը տևել է մինչև փետրվարի 5-ը^[20]։

Փետրվարի 6-ին նահանգապետներ Դուայնը և Շապիրոն հրամայել են պարտադիր տարհանել 1,6-3,2 կմ շրջանագծով տարածքի բոլոր բնակիչներին։ Հետագա պայթյունները կանխելու նպատակով՝ Նորֆոլկի հարավային արտակարգ իրավիճակների բրիգադները վերահսկելով դատարկել և այրել են վինիլքլորիդի հինգ ցիստեռների պարունակությունը^[27][28]։ Այրումից սև ամպեր են առաջացել և օդում տարածվել են ֆոսգեն և քլորաջրածին^[13]։ Թեև պաշտոնյաները հայտնեցին, որ օդի որակի ցուցանիշները մտահոգության առիթ չեն տալիս^[29] մոտակա Մահոնինգ և Թրամբուլ շրջանների բնակիչները հայտնել են իրենց տարածքներում քիմիական հոտի մասին։ Յանգսթաուն շրջանի պաշտոնյաները բնակիչներին խորհուրդ են տվել մնալ տանը^[30]։ Փետրվարի 7-8-ին անցկացված օդի մոնիտորինգը բացահայտել է օդում ցնդող օրգանական միացությունների (VOCs) ավելացում զննման մակարդակից ցածր և մասնիկների ավելացում, հավանաբար մուրից^[20] Լ

Փետրվարի 8-ին նահանգային և դաշնային EPA-ի աշխատակիցները նկատել են յուղի արտահոսք հողի վրա և տեղեկացրին Norfolk Southern-ին, որը սկսել է հեռացնել այն վակուումային բեռնատարով^[20]։

Փետրվարի 9-ին տարհանումը չեղարկվել է այն բանից հետո, երբ ԱՄՆ-ը. EPA-ն հայտնել է, որ տարհանման գոտու ներսում և դրսում օդը վերադարձել է նորմալ մակարդակի^[31]։ Չնայած վթարի վայրում հայտնաբերվել են թունավոր նյութեր, դրանք տարածքից դուրս չեն հայտնաբերվել։ Օհայոյի EPA-ն նաև հայտնել է, որ տարբեր ջրային ուղիներից ստացված խմելու ջուրը անվտանգ է։ Փետրվարի 8-ի փորձարկման զեկույցում Օհայոյի EPA-ն ցույց տվեց WKBN-TV-ին, որ վինիլքլորիդ, բենզոլ, որոշ քլորացված օրգանական միացություններ և այլ VOCs ջրի մեջ չեն հայտնաբերվել^[32]։

Օհայոյի բնական ռեսուրսների դեպարտամենտը հայտնել է, որ քիմիական արտահոսքի պատճառով շրջակա գետերում մոտ 3500 փոքր ձուկ է սատկել^[33]։ Դիտվել է յուղոտ նյութերի ներթափանցում հողը^[20][34]։

Քարնեգի Մելլոնի համալսարանի քիմիայի պրոֆեսոր Նիլ Դոնահյուն մտահոգություն է հայտնել վինիլքլորիդի այրման ժամանակ դիօքսինների հնարավոր արտադրության վերաբերյալ, մինչդեռ Միլքենի ինստիտուտի հանրային առողջության դպրոցի դեկան Լին Գոլդմանը ավելի շատ անհանգստացած է եղել մնացորդային վինիլքլորիդից։ Գազային աղտոտիչները արագորեն ցրվում են օդում, սակայն դիօքսինները կայուն են^[35]։

Փետրվարի 8-ին տուժած ձեռնարկությունները և բնակիչները երեք կոլեկտիվ հայց են ներկայացրել Նորֆոլք Հարավային երկաթուղու դեմ^[36][37]։ Հայցերից մեկը պահանջում է ընկերությունից վճարել վթարի տեղից 48 կմ շառավղով ապրող մարդկանց բժշկական զննումների և բուժման համար^[38]։  Նորֆոլք Հարավային երկաթուղին առաջարկել է 1000-ական դոլար վճարել տեղացիներին՝ «տարհանման հետ կապված ծախսերը հոգալու համար»։ Որոշ բնակիչներ մտահոգություն են հայտնել, որ այս վճարումները կսահմանափակեն ապագա իրավական գործողություններին միանալու իրենց հնարավորությունը^[39]։

Գնացքի ռելսերից դուրս գալու առիթով վերսկսել է ազգային քննարկում արդյունաբերության աշխատանքային պայմանների և անվտանգության հետ կապված մտահոգությունների վերաբերյալ, ինչպիսին են արգելակման անվտանգության ժամանակակից կանոնակարգերի բացակայությունը^[8], ճշգրիտ պլանային երկաթուղու (PSR) իրականացումը^[40], կրճատված երկաթուղային աշխատողների քանակը և վագոնների, գնացքների երկարությունների ու քաշի ավելացումը. Քննադատները նշել են, որ երկաթուղային ընկերությունները չեն կարողացել ներդրումներ կատարել գնացքների սպասարկման մեջ՝ վթարները կանխելու համար, թեև նրանք իրականացնում են բաժնետոմսերի հետգնում^[41][42]։

Փետրվարի 14-ին Օհայոյի նահանգապետ Մայք Դեուայնը լրագրողներին ասել է, որ քիմիական նյութերի վերահսկվող արտազատումից հետո ինքը որևէ խնդիր չի տեսնում տարածքում, և որ նախագահ Ջո Բայդենն առաջարկել է դաշնային օգնություն, սակայն Դեուայնը կարծում է, որ հետագա օգնության կարիք չկա^[43][44]։

Փետրվարի 16-ին Մայք Դեուայնը հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է, որ Սպիտակ տան հետ խոսելուց հետո նա լրացուցիչ օգնություն է խնդրել ԱՄՆ կառավարությունից։ Նա հավելյալ օգնություն է խնդրել Առողջապահության և հասարակական ծառայությունների վարչությունից, Առողջապահության և արտակարգ իրավիճակների արձագանքման թիմից և Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոնից։ Դեուայնը նաև ասել է, որ իր գրասենյակը տեղեկացվել է FEMA-ի կողմից, որ տվյալ աղետի համար FEMA-ն օգնություն տրամադրելու իրավասու չէ։ Փետրվարի 17-ին կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ նա ասել է, որ «թեև FEMA-ն աղետների դեպքում աջակցություն է տրամադրում, բայց նրանք սովորաբար ներգրավված են այն աղետների դեպքում օգնելուն, որտեղ հսկայական տնային կամ գույքային վնաս կա», ինչպիսիք են տորնադոները, ջրհեղեղները կամ փոթորիկները^[45] Բայդենի խոսնակն ասել է, որ FEMA-ն իրականում աջակցում է մյուս գործակալություններին, որոնք ավելի լավ էին համապատասխանում այս տեսակի աղետներին^[46]

Միջադեպին հաջորդել են բազմաթիվ կեղծ կամ ապակողմնորոշիչ հայտարարություններ, որոնք շրջանառվել են սոցիալական ցանցերում^[47][48][49]։