Եվգենի Պրիգոժին

Ծնվել է 1961 թվականի հունիսի 1-ին Լենինգրադում (այժմ՝ Սանկտ Պետերբուրգ)։ 1977 թվականին ավարտել է թիվ 62 մարզական գիշերօթիկ դպրոցը (այժմյան Օլիմպիական պահեստային թիվ 1 քոլեջ)։ Զբաղվել է դահուկավազքով, սովորեցրել է իրեն խորթ հայրը՝ դահուկային մարզիչ Սամուիլ Ժարկոյը։

1979 թվականի նոյեմբերի 29-ին Լենինգրադ քաղաքի Կույբիշևի դատարանը Պրիգոժինին դատապարտեց 2 տարվա պայմանական ազատազրկման՝ համաձայն ՌՍՖՍՀ Քրեական օրենսգրքի 15-րդ և 144-րդ մասի 2-րդ հոդվածով (գողություն), իսկ 1981 թվականին Լենինգրադ քաղաքի Ժդանովսկի դատարանը նրան դատապարտել է 13 տարվա ազատազրկման՝ ՌՍՖՍՀ Քրեական օրենսգրքի «գողություն», «կողոպուտ», «խարդախություն», «անչափահասի հանցավոր գործունեության մեջ ներգրավում»^[31]։ 1988 թվականին նրան դատարանը ներում է շնորհել, իսկ 1990 թվականին նա լքել է գաղութ-բնակավայրը։

ՌԲԿ-ի (ՌոսԲիզնեսԿանսալթինգ) տվյալներով Պրիգոժինն ավարտել է Լենինգրադի քիմիական և դեղագործական ինստիտուտը դեղագործի մասնագիտությամբ։ Սակայն ինքը՝ Պրիգոժինը, հարցազրույցում ասել է, որ չի ավարտել իր ուսումը այս ինստիտուտում^[32]։

1990 թվականին Լենինգրադում կազմակերպել է հոթ դոգ վաճառող ցանց^[33]։ 1993 թվականին դարձել է «Կոնտրաստ» սուպերմարկետների ցանցի մենեջեր։ Մինչև 1995 թվականը ցանցи աճ է տեղի ունեցել՝ 10 խանութ Լենինգրադում։ 1995 թվականին Պրիգոժինը բացեց «Винный клуб» (հայ.՝ «Գինու ակումբ») բար-խանութը Վասիլևսկի կղզում։ 1996 թվականի դեկտեմբերին նա գործընկերների հետ միասին բացեց Սանկտ Պետերբուրգում առաջին էլիտար ռեստորանը «Старая таможня» (հայ.՝ «Հին մաքսային»)՝ Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի Կենդանաբանական ինստիտուտի շենքում։ Ներդրված 350 հազար դոլարը վերադարձվեց հինգ ամսում, տարեվերջին նա ստացավ իր առաջին միլիոն դոլարը^[34]։ 1996 թվականին նա բացել է քեյթերինգի բիզնես՝«Կոնկորդ Քեյթերինգ» ընկերությունը^[34]։

1998 թվականի գարնանը Պրիգոժինը բացեց «New Island» ռեստորանը, որը դարձավ հանրաճանաչ վայր Ռուսաստանի ֆինանսական և քաղաքական էլիտայի համար։ 1999 թվականի ամռանը Սերգեյ Ստեպաշինը և Արժույթի միջազգային հիմնադրամի գործադիր տնօրեն Միշել Կամդեսը հանդիպեցին այնտեղ, 2001 թվականին «New Island»-ու, տեղի ունեցավ ընթրիք Ռուսաստանի և Ֆրանսիայի նախագահներ Վլադիմիր Պուտինի և, համապատասխանաբար, Ժակ Շիրակի համար։ Այստեղ 2002 թվականի մայիսին Վլադիմիր Պուտինն ընդունեց Ջորջ Բուշ կրտսերին, 2003 թվականի աշնանը Պուտինն իր ծննդյան տարեդարձը նշեց նավի վրա։

2002 թվականից մինչև 2012 թվականը նա զարգացրեց արագ սննդի ցանցը («Блин! Дональтс»), 2003 թվականին ռեստորաններից մեկի բացմանը ներկա էին Սանկտ Պետերբուրգի նահանգապետ Վլադիմիր Յակովլևը և Չիլիի նախագահ Ռիկարդո Լագոսը։ Ցանցը ուղղված էր ընդհանուր բնակչությանը` առաջարկելով «ռուսական արագ սնունդ», ներառյալ հայտնի «կվադրոսոսիսոնը», և մինչև 2008 թվականը հասավ 10 հաստատության՝ հիմք հանդիսանալով Պրիգոժինի կողմից սննդի կոմբայնների ձևաչափի ստեղծման համար^[35][36][37]։

2000-ական թվականներից զբաղվել է շինարարական նախագծերով^[38]։ 2010 թվականից ընկերությունը, որը պատկանում է Պրիգոժինի կնոջը, վարձակալում է «Էլիսեև եղբայրներ» առևտրային գործընկերության տունը։ Վերակառուցումից հետո այն տեղավորել է Էլիսեևի վաճառականների խանութ։ 2016 թվականի ամռանը ընկերությունը շահեց շենքը սեփականաշնորհելու իրավունքը 740 միլիոն ռուբլի արժեքով^[39]։

2018-ին Վլադիմիր Պուտինը լրագրողների հետ հարցազրույցում (NBC-ից Մեգին Քելլիի և ORF->ից Արմին Վուլֆի) հաստատեց, որ անձամբ ծանոթ է Պրիգոժինի հետ, բայց հերքեց նրա կապը պետական ապառատի հետ՝ Պրիգոժինին համեմատելով ձեռնարկատեր Ջորջ Սորոսի հետ^[40][41]։

Լախտայի շրջանում «Կոնկորդ» ընկերությունը կառուցել «Հյուսիսային Վերսալ» բնակելի համալիրը՝ 18-19-րդ դարերի Սանկտ Պետերբուրգի ճարտարապետության ոճով 45 եռահարկ տներից բաղկացած՝ սեփական զբոսայգով։ Նախագիծը հատկապես նշել է Սանկտ Պետերբուրգի առաջին նահանգապետ Վլադիմիր Յակովլևը։ 2016 թվականին «Fontanka.ru» հրատարակությունը գրել էր, որ համալիրը լրացուցիչ պարսպապատել է 7,5 հեկտար տարածք և դրանով փակել Լախտինսկի արտահոսքի անցումը^[42][43][44], իր հերթին, անօրինական է։

2008 թվականին Եվգենի Պրիգոժինի ընկերությունը Սանկտ Պետերբուրգի 300-ամյակի զբոսայգու կողքին տարածք ստացավ Պրիմորսկի պողոտայում ջրային զբոսաշրջության կենտրոնի կառուցման համար։ 2011 թվականին ընկերությունը դատական հայց է ներկայացրել ընդդեմ քաղաքային իշխանության՝ պահանջելով անօրինական ճանաչել տարածքի հատկացման հետաձգումը։ 2012 թվականին երեք ատյանների դատարանները հաստատել են ներդրողի իրավունքները^[38]։ Մինչև 2016 թվականի մարտը ընկերությունը կառուցել է 6 բնակելի շենքերից բաղկացած Լախտա Պլազա համալիրը՝ ընդհանուր 41,9 հազար մ²^[45][46]։

2011 թվականին «Կոնկորդ»-ը թույլտվություն ստացավ կառուցել «բժշկական վերականգնողական կենտրոն»՝ մոտ 56 հազար մ² տարածքով։ 2015 թվականին ընկերությունը շահագործման է հանձնել 18 եռահարկ շենք՝ 490 բնակարանով, 60 եռահարկ քոթեջներ, ֆիթնես և ՍՊԱ կենտրոններ և ռեստորան^[47]։

2015 թվականի հուլիսին ՌԲԿ-ն գրեց, որ 2014 թվականի վերջից մինչև 2015 թվականի կեսերն ընկած ժամանակահատվածում «Կոնկորդ»-ի կառույցները շահել են 10,3 միլիարդ ռուբլու տենդեր՝ պաշտպանության նախարարության զորանոցների և ուսումնական հաստատությունների մաքրման համար^[48]։

Պրիգոժինի հետ կապված «Մեգալայն» ընկերությունը 3,3 միլիարդ ռուբլու պայմանագիր է ստացել և 2015 թվականի սեպտեմբերից ռազմական բազա է կառուցում Բելգորոդի մարզի Վալույկի քաղաքում։ Նույն ընկերությունը շահել է Օմսկի շրջանի Սվետլի գյուղում 161,6 միլիոն ռուբլով արագ կառուցվող ռազմական ճամբարի կառուցման տենդերը^[49]։

2015 թվականի աշնանը մի շարք ընկերություններ, որոնք, ենթադրաբար, կապված են «Կոնկորդ»-ի հետ, շահել են պաշտպանության նախարարության դուստր ընկերության կողմից հատկացված տենդերները։ Պայմանագրի համաձայն՝ ընկերությունները պետք է ստանձնեն Մոսկվայի, Բրյանսկի և Տվերի մարզերի ռազմական ճամբարների բնակարանային և կոմունալ ծառայությունների կառուցումն ու սպասարկումը 26 միլիարդ ռուբլով։

Ընդհանուր առմամբ, 2015 թվականին Եվգենի Պրիգոժինի հետ կապված բոլոր ընկերությունները, ըստ ՌԲԿ-ի, ՌԴ ՊՆ-ից ստացել են 68,6 միլիարդ ռուբլու չափով քեյթերինգի, մաքրման և շինարարական ծառայությունների պայմանագրեր։

2019 թվականի հոկտեմբերի 30-ին Եվգենի Պրիգոժինի հիմնական ակտիվը՝ «Կոնկորդ Ֆուդ Փլենթ»-ը, բաժանվեց երկու հավասար մասի նրա և 27-ամյա Տոմսկի իրավաբան Եկատերինա Ռոսլիկովայի միջև։

Պրիգոժինը կապված էր «Газеты о газетах» (հայ.՝ «Թերթեր թերթերի մասին») գործունեության հետ, որի աշխատակիցները 2012-2013 թվականներին զբաղվում էին «մեդիա շուկան ստից մաքրելով և կեղծ ու կոռումպացված լրատվամիջոցների բացահայտմանը նպաստելով»։ Դա կատարվել է իրենց աշխատակիցներին անկախ լրատվամիջոցներին ծանոթացնելու փորձերով և նրանց դեմ դատական հայցեր հարուցելով՝ նախկինում գովազդային հիմունքներով գոյություն չունեցող հարցազրույցների հրապարակման շնորհիվ։ Forbes-ի դեմ ուղղված դրվագներից մեկը լուսաբանվել է НТВ-ի («ՆՏՎ») « Արտակարգ իրավիճակ» ծրագրում^[50]։

Պրիգոժինի ընկերությունների աշխատակիցները սնունդ էին մատակարարում և ապահովում էին բողոքի ակցիաների անվտանգությունը 2012թ.՝ ապագա գործողությունների և բողոքի առաջնորդների մասին տեղեկատվություն, ինչպես նաև նյութեր «Բողոքի անատոմիա» վավերագրական ֆիլմի հավաքելու նպատակով։ Պրիգոժինը «Բողոքի անատոմիա» և «Տրոլների գործարան» Ռուսաստանի քաղաքական ընդդիմության մասին քննադատական վավերագրական ֆիլմերիի կազմակերպիչներից է, որոնք կապված են նրա «Գլավսեթ» ընկերության (2015 թվականի հուլիսից այն գտնվում է Սավուշկինա 55 հասցեում)^[50][51]։

2013 թվականի սեպտեմբերին ԶԼՄ-ներին հայտնի դարձավ, որ գոյություն ունի Սանկտ Պետերբուրգում, Սավուշկինա փողոցում, « Ինտերնետ հետազոտությունների գործակալության» 55 հասցեում, որը մամուլում և այլ աղբյուրներում նշվում է նաև որպես «տրոլների գործարան», «Պրիգոժինի տրոլներ», « օլգինսկի տրոլներ», «կրեմլեբոտեր», որոնց աշխատակիցները զբաղվում էին համացանցում և սոցիալական ցանցերում իշխանամետ և հակաընդդիմադիր գրառումներ և մեկնաբանություններ տեղադրելով։ 2014 թվականի մայիսին « Անոնիմ ինտերնացիոնալ» հաքերային խումբը հրապարակեց տվյալներ ըստ որի ֆինանսավորումն իրականացրել են Եվգենի Պրիգոժինի կառույցները^[52]։

Հետագա տարիներին մի քանի նախկին աշխատակիցներ պատմել են գործակալությունում աշխատանքի մասին։ Նրանք հաստատեցին, որ աշխատակիցների հիմնական առաջադրանքն է տարբեր կայքերում ու ֆորումներում իշխանամետ գրառումներ ու մեկնաբանություններ գրել ու տեղադրել, ինչպես նաև ընդդիմադիր գործիչներին վարկաբեկել^[53]։ Նախկին աշխատակցի խոսքով՝ գործակալությունը աշխատել է շուրջօրյա՝ 12 ժամ աշխատանքային հերթափոխով, աշխատողի եկամուտը կազմել է ամսական 40000 ռուբլի^[54]։

ԱՄՆ արդարադատության նախարարությունը գործակալությանը մեղադրել է ամերիկյան քաղաքական կյանքին ազդելու, այդ թվում՝ ԱՄՆ նախագահական ընտրություններին միջամտելու մեջ։ Մեղադրական եզրակացության մեջ ասվում է, որ գործակալության աշխատակիցները, պարբերաբար, այցելելով Միացյալ Նահանգներ, կեղծ տեղեկություններ են հրապարակել սոցիալական ցանցերում, տեղադրել քաղաքական գովազդներ, կազմակերպել փողոցային ակցիաներ և շփվել Դոնալդ Թրամփի քարոզարշավի անդամների հետ^[55]։

2017 թվականի հունիսին ՌԲԿ ամսագրի հետաքննության համաձայն՝ Եվգենի Պրիգոժինը կարող է կանգնած լինել երկրի խոշորագույն մեդիա հոլդինգներից մեկի ստեղծման և ֆինանսավորման հետևում, որն, իր հերթին, հավատարիմ է իշխանության դիրքորոշումներին։ 2014 թվականի մայիս-հունիս ամիսներին սկսեց գործել «Դաշնային լրատվական գործակալությունը», որն ի վերջո վերածվեց 16 լրատվական կայքերի ցանցի՝ հայտնի որպես «Մեդիա գործարան»։ «Կոնկորդ» ընկերության մամուլը ամեն կերպ հերքել է գործարարի կապն այս առցանց հրապարակումների հետ։

2017 թվականի փետրվարին հրապարակումների ամսական լսարանը հասել է 36 միլիոն մարդու՝ գերազանցելով ՌԻԱ Նովոստիին և Կոմսոմոլսկայա պրավդային^[51]։ Այն ժամանակ «Մեդիալոգիյա» համակարգը «Դաշնային լրատվական գործակալությանը» դասում էր ռուսական ԶԼՄ-ների մեջ, ըստ մեջբերումների քանակի, յոթերորդ տեղը։ Աշխատողների ընդհանուր թիվը գնահատվում է 225-250 մարդ^[51]։ 2019 թվականի գարնանը ԴԼԳ-ի ներսում հայտնվեց մեկնաբանումունների բաժին, որի աշխատակիցները մեկնաբանություններ են թողնում սոցիալական ցանցերում՝ լրատվամիջոցների հրապարակումների տակ։

2019 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Open Media-ն հայտարարեց «Պատրիոտ» մեդիա հոլդինգի ստեղծման մասին, որը ներառում էր «մեդիա ֆաբրիկայի» հրապարակումների մի մասը («Դաշնային լրատվական գործակալություն», «Նառոդնիե Նովոստի», «Էկոնոմիկա Սեգոդնյա» և «Պոլիտիկա Սեգոդնք»)։ Այս պահին հրապարակումների ամսական լսարանը կազմում էր 15, 4,4, 3,8 և 0,3 միլիոն ընթերցող։ Իրավաբանական անձանց միասնական պետական ռեգիստրի տվյալներով՝ 2018 թվականին բոլոր չորս հրատարակչությունների ընդհանուր եկամուտը կազմել է մոտ 300 միլիոն ռուբլի, որի հոգաբարձուների խորհուրդը գլխավորել է Եվգենի Պրիգոժինը։ Մեդիահոլդինգի հասցեն գտնվում է «Լախտա Պլազա» բիզնես դասի բնակելի համալիրում, որի կառուցապատողը նրա «Կոնկորդ Մենեջմենթ և Քնսալթինգ» ընկերությունն է։ Հոլդինգի ստեղծման նպատակը եղել է. «Ռուսաստանում տեղի ունեցող իրադարձությունների մասին տեղեկատվության առավելագույն տարածումն է՝ երկրի զարգացմանն ուղղված բարենպաստ տեղեկատվական տարածք ստեղծելու և այն լրատվամիջոցներին հակազդելու համար, որոնք գովազդում են բացասական տեղեկատվություն և չեն նկատում տեղի ունեցող լավ իրադարձությունները»։ Կառույցը ղեկավարում էր 35-ամյա Նիկոլայ Ստոլյարչուկը՝ Կրեմլամետ «Երիտասարդ Ռուսաստան», որը լուծարվել է 2018 թվականին, կուսակցության ղեկավարը և Ազգային արժեքների պաշտպանության հիմնադրամի իրավաբան։ Մեդիահոլդինգի ընդհանուր աշխատողների քանակը կազմում էր 400 մարդ։

Ըստ The Bell-ի՝ 2020 թվականին Պրիգոժինը ֆինանսավորել է «Рыбарь» հեռագրային ալիքը, որը 2020 թվականի հունիսից մինչև 2021 թվականի օգոստոս «ՖԱՆ» կայքում է տեղադրվել, այնտեղ իր սեփական պիտակն ուներ և մեկնաբանություններ է տարածել «Միջազգային ՖԱՆ» փոդքաստում։ Հաշիվը հայտնի դարձավ 2022 թվականին Ռուսաստանի Ուկրաինա ներխուժման ընթացքում, որպես պատերազմամետ ալիք։

2022 թվականի մարտին Պրիգոժինի որոշ աշխատակիցներ դարձան Readovka առցանց հրատարակության աշխատակիցներ։

Հովանավորել է «Ռժև», «Շուգալեյ», «Շուգալեյ-2» և «Զբոսաշրջիկը» ֆիլմերի թողարկումը։ Վերջին երկու ֆիլմերի պրեմիերան կայացել է ՆՏՎ հեռուստաալիքով։ Ենթադրաբար, Պրիգոժինի ֆինանսական օգնությունը օգտագործվել են «Սոլնցեպյոկ» ֆիլմի նկարահանման համար^[56]։

2016 թվականի ամռանը «Фонтанка.ру»-ն Եվգենի Պրիգոժինին կապեց «Վագներ» խմբի ղեկավար Դմիտրի Ուտկինի հետ։ Վերջինիս շրջապատում հայտնաբերվել է ձեռնարկատիրոջ ֆիրմաներից մեկի անվտանգության ծառայության ղեկավար Եվգենի Գուլյաևը։ Ըստ The Bell-ի՝ մասնավոր ռազմական կազմակերպությունն ֆինանսավորվել է Եվգենի Պրիգոժինի պետական պայմանագրերից ստացված եկամուտներից։

2014-2015 թվականներին Վագների մասնավոր ռազմական ընկերությունը մասնակցել է Ուկրաինայի Դոնեցկի և Լուգանսկի մարզերում տեղի ունեցած բախումներին։ 2015 թվականի աշնանից Վագների ՄՌԿ-ն ազդեցություն սիրիական ճգնաժամում, մասնավորապես այն մասնակցել է Պալմիրայի ազատագրմանը^[57]։ 2017 թվականի հունիսին Վագներն ընդգրկվել է ԱՄՆ պատժամիջոցների ցուցակում^[58]։

Կենտրոնաֆրիկյան Հանրապետությունում Վագների գործունեության հետաքննությունն իրականացրել են լրագրողներ Օրխան Ջեմալը, Ալեքսանդր Ռաստորգուևը և Կիրիլ Ռադչենկոն, ովքեր մահացել են երկրում տեղի ունեցող հետաքննության ընթացքում։ Բազմաթիվ լրատվամիջոցներ, հասարակական գործիչներ և կազմակերպություններ (ներառյալ Ջեմալի մտերիմ ընկեր Մաքսիմ Շևչենկոն) լրագրողների մահը կապում էին Պրիգոժինի գործունեության հետ, որը հերքում է նրանց սպանությանը որևէ առնչություն։ «Dossier»-ը և «ՄԲԽ Մեդիան» 2019 թվականին հաղորդել են Պրիգոժինի կառույցների կողմից Կենտրոնաֆրիկյան Հանրապետությունում ՊՄԿ-ների աշխատանքի մասին պատրաստվող ֆիլմի մասին, որը ցույց է տալիս Վագների խմբի գործունեությունը որպես խաղաղապահ ուժ^[59][60]։

Արտաքին տեսաֆայլեր
	Евгений Пригожин вербует заключенных в ЧВК «Вагнер»

2022 թվականի հուլիսից սկսած, մի շարք լրատվամիջոցներ հաղորդում էին Եվգենի Պրիգոժինի նման Ռուսաստանի հերոսի աստղով տղամարդու բանտային գաղութներ այցելելու մասին։ Նրանց խոսքով, նա սկսել է հավաքագրման շրջագայությունը գաղութներից նախկին անվտանգության ուժերի համար, այնուհետև անցել է բարձր անվտանգության հաստատություններ։ Ձեռնարկատերը բանտարկյալներին առաջարկել է ՊՄԿ-ի կազմում մասնակցել մարտական գործողություններին՝ ներման, քրեական անցյալի հեռացման, ռուսական անձնագրի և կանխիկ վճարումների դիմաց (ամսական 100 հազար, մահվան դեպքում՝ 5 միլիոն)։ Հավաքագրողների այցելությունից հետո Տուլայի և Յարոսլավլի շրջանների երկու գաղութների բանտարկյալները զրկվեցին արտաքին աշխարհի հետ կապից, որը տրամադրվում էր Zonatelecom ծառայության կողմից^[61]։ 2022 թվականի սեպտեմբերին հայտնվեց մի տեսանյութ, որը հաստատում էր բանտարկյալների հավաքագրումը անձամբ Պրիգոժինի կողմից, որը նկարահանվել էր Մարի Էլի No6 խիստ ռեժիմի գաղութում^[62][63][64]։

Արտաքին տեսաֆայլեր
	Евгений Пригожин на переговорах с ливийским маршалом Хафтаром

2018 թվականին ԶԼՄ-ներում տեղեկություններ հայտնվեցին, որ Եվգենի Պրիգոժինի կառույցներն իրականացվում են և ուժեղացնում են իրենց ազդեցությունը աֆրիկյան երկրներում։ Ասում էին, որ նրանք օգնում են աֆրիկյան առաջնորդներին՝ ապահովելով անվտանգություն, զենք մատակարարելով և քաղաքական խորհրդատվություն տրամադրելով բնական ռեսուրսների հասանելիության և հանքարդյունաբերության իրավունքների դիմաց^[65]։ Լրատվամիջոցների տվյալներով՝ Պրիգոժինի կառույցները գործել են մայրցամաքի տասը երկրներում՝ Ալժիր, Լիբիա, Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն (ԿԴՀ), Նիգերիա, Եթովպիա, Քենիա, Մադագասկար, Կենտրոնական Աֆրիկյան Հանրապետություն, Սուդան և Անգոլա։ Ըստ լրատվամիջոցների՝ Պրիգոժինի կառույցների կողմից վարձված քաղտեխնոլոգները, մասնավորապես, ակտիվորեն աշխատել են 2018 թվականին Մադագասկարում և Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետությունում կայացած նախագահական ընտրություններում^[66]։

Պրիգոժինի կառույցները կապված են սիրիական բանակի «ԴԱԻՇ-ի որսորդները» (ISIS Hunters) հատուկ ջոկատների պատրաստման հետ^[67], որոնց գործողությունները ահաբեկիչների դեմ բնութագրվում են ծայրահեղ դաժանությամբ^[68]։ 2022 թվականի հուլիսին, ի պատասխան «Մեդուզայի» Պրիգոժինին ուղղված խնդրանքին՝ Վագների մասնակցության մասին Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև պատերազմում, նա Քննչական կոմիտեի նախագահին խնդրեց հետաքննություն անցկացնել և, եթե հիմքեր գոյություն ունեն, քրեական գործ հարուցել «Մեդուզայի» խմբագրության դեմ՝ տնօրեն Տատյանա Երշովան և հրատարակության հատուկ թղթակից Լիլիա Յապպարովան՝ ռուսական բանակի մասին կեղծ լուրերի տարածման (ՔՕ 207.3 հոդված) և դավաճանության (ՔՕ 275 հոդված) հոդվածներով։

2022 թվականի սեպտեմբերի 26-ին «Կոնկորդ» ընկերության մամուլի ծառայությունը հրապարակեց մի նամակ, ըստ որի Եվգենի Պրիգոժինը հաստատում էր այն փաստը, որ ինքը եղել է Վագների ՄՌԿ-ն ստեղծող անձը։ Որպես ստեղծման օր նա նշել է 2014 թվականի մայիսի 1-ը. կազմակերպությունը սկզբում կազմված էր ռուս կամավորներից, ովքեր ցանկանում էին մեկնել Դոնբաս։ Պրիգոժինը պատմել է, որ նախորդ տարիներին փորձել է չգովազդել իր կապը Վագների հետ, որպեսզի չտուժեն խմբի անդամակիցները^[69][70][71]։

2022 թվականի նոյեմբերին Վագների հետ կապված տելեգրամ ալիքը հրապարակեց տեսանյութ, որտեղ ցուցադրվում էր բանտարկյալ Եվգենի Նուժինի կոտորածը։ Տեսանյութում տղամարդն ասում է, որ իրեն առևանգել են Կիևից և դատելու են իրեն։ Հետո Նուժինի գլուխը ջարդում են մուրճով։ Եվգենի Նուժինին հավաքագրել են Վագների ՄՌԿ ռուսական բանտերից մեկում, որտեղ նա պատիժ էր կրում սպանության համար, և ուղարկվել էր Ուկրաինա։ Սեպտեմբերի սկզբին նա հանձնվեց։ Վագների սեփականատեր Եվգենի Պրիգոժինը սպանության տեսաերիզն անվանել է «գերազանց ռեժիսորական աշխատանք»՝ հավելելով, որ սպանությունը «արդար» էր^{[72][73][74][75]}։ Այնուհետև Պրիգոժինը դիմել է Ռուսաստանի Դաշնության գլխավոր դատախազ Իգոր Կրասնովին՝ Նուժինի սպանության փաստն ու հանգամանքները ստուգելու խնդրանքով, իր հայտարարության մեջ նշելով, որ ՄՌԿ Վագների օպերատիվ կենտրոնը հետաքննում է իրադարձությունների վարկածը, ըստ որի Նուժինը. «հավաքագրվել է ԿՀՎ-ի կողմից և 27 տարի առաջ բանտ է նստել ՄՌԿ ներթափանցելու և իր մահապատժի համար պայմանները ստեղծելու համար»^[76]։ Պրիգոժինը նաև կոչ է արել վատ վերաբերմունք ցուցաբերել ուկրաինացի ռազմագերիների նկատմամբ^[77]։

2022 թվականի հոկտեմբերի վերջին, քիչ հայտնի տելեգրամ ալիքներում, առաջին անգամ տեղեկություն հայտնվեց Սանկտ Պետերբուրգում Վագներ կենտրոնի հայտնվելու մասին^[78]։ Ավելի ուշ՝ հոկտեմբերի 29-ին և 31-ին, Եվգենի Պրիգոժինն իր մամուլի ծառայության միջոցով հաստատել է նման կենտրոնի ստեղծման մասին տեղեկությունը և նաև հայտարարել է, որ բացումը նախատեսված է 2022 թվականի նոյեմբերի 4-ին^[79][80]։ Կենտրոնը գտնվում է Սանկտ Պետերբուրգի Նևսկի շրջանի «Մորսկայա ստոլիցա» բիզնես կենտրոնի շենքում^[81]։

Ինքը՝ Պրիգոժինը, կենտրոնի առաքելությունը նկարագրել է այսպես^[82]՝

«ՄՌԿ Վագների կենտրոնը» շենքերի համալիր է, որտեղ կան գյուտարարների, դիզայներների, ՏՏ մասնագետների, փորձարարական արտադրության համար հատկացված անվճար տարածքներ։ «ՄՌԿ Վագներ կենտրոն»-ի առաքելությունն է ստեղծել հարմարավետ միջավայր նոր գաղափարների գեներացման նպատակով, Ռուսաստանի պաշտպանունակությունը բարձրացնելու նպատակեվ, այդ թվում՝ տեղեկատվական»։

Իր իսկ խոսքերով, 1991-ի օգոստոսյան հեղաշրջման ժամանակ Եվգենի Պրիգոժինը եղել է Արտակարգ իրավիճակների պետական կոմիտեի հակառակորդների կողմից։ Նա այդ օրը դուրս է եկել հրապարակ և «շուռ է տվել տրոլեյբուսները, որպեսզի չվերադարձնի ԽՍՀՄ-ը»։

Լրատվամիջոցները գրում էին Եվգենի Պրիգոժինի և Սանկտ Պետերբուրգի նահանգապետ Ալեքսանդր Բեգլովի միջև կոնֆլիկտի առկայության մասին՝ կապված 2021 թվականի խորհրդարանական ընտրությունների հետ, երբ ձեռնարկատիրոջ մոտ կանգնած թեկնածուները չէին կարող գրանցվել ընտրություններին մասնակցելու համար։

2022 թվականի ապրիլի 16-ին «Եդինայա Ռոսիա» Պետդումայի պատգամավոր Վիտալի Միլոնովը Եվգենի Պրիգոժինի հետ համատեղ լուսանկար է հրապարակել՝ նկարում նրանք քողարկված են՝ ժպտում են Լուգանսկի շրջանի Պերվոմայսկ քաղաքի թիվ 2 դպրոցի շենքի ֆոնին, որը գրավվել է ռուսական զորքերի կողմից։

2022 թվականի օգոստոսին նա եկավ Դարիա Դուգինայի քաղաքացիական հոգեհանգստի արարողությանը։

2022 թվականի հոկտեմբերին, Ուկրաինա ռուսական զորքերի ներխուժման անհաջողությունների ֆոնին, նա աջակցեց Չեչնիայի ղեկավար Ռամզան Քադիրովին Կենտրոնական ռազմական շրջանի հրամանատար, գեներալ-գնդապետ Ալեքսանդր Լապինին քննադատման հարցում։

2022 թվականի նոյեմբերի 7-ին Եվգենի Պրիգոժինը հայտարարեց, որ միջամտում է ԱՄՆ Կոնգրեսի միջանկյալ ընտրություններին և նախատեսում է շարունակել դա։ ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի խոսնակը ենթադրել է, որ Պրիգոժինը հավանաբար ունի Պուտինի համաձայնությունը նման հայտարարություններ արտահայտելու համար։ Պրիգոժինն ԱՄՆ-ի կողմից պատժամիջոցների է ենթարկվել 2016 թվականի ԱՄՆ նախագահական ընտրություններին միջամտելու հանգամանքով՝ իր «Ինտերնետ հետազոտությունների գործակալության» միջոցով, որը ապատեղեկատվություն և տարաձայնություններ էր տարածում սոցիալական ցանցերում։

2022 թվականի աշնանը հիմնադիր Եվգենի Պրիգոժինը սկսեց ավելի ու ավելի շատ հայտնվել հասարակական դաշտում և մեծացնել իր ազդեցությունը Ռուսաստանում։

2022 թվականի նոյեմբերին Եվգենի Պրիգոժինը հայտարարեց, որ 2019 թվականին Սանկտ Պետերբուրգի քաղաքապետ Ալեքսանդր Բեգլովի նախընտրական քարոզարշավում ներդրել է մինչև 2 միլիարդ ռուբլի։ Պրիգոժինը, ով Բեգլովի քաղաքական հակառակորդն է, ասել է, որ քաղաքապետը «միշտ եղել է ծայրահեղ ցածր մակարդակի մենեջեր»^[83]։

2023 թվականի օգոստոսի 23-ին, մոտավորապես ժամը 18:40-ին, Շերեմետևոյից Սանկտ Պետերբուրգ թռչելիս Տվերի մարզում վթարի է ենթարկվել Embraer Legacy 600 ինքնաթիռը, ինչի հետևանքով զոհվել է 10 մարդ։ Կոմերսանտը, վկայակոչելով «planespotters.net» պորտալի տվյալները, պարզաբանում է, որ Վագների խումբը այս ինքնաթիռը գնել է 2020 թվականին։ Ռուսաստանի Դաշնության քննչական կոմիտեի կողմից անցկացված գենետիկական փորձաքննության արդյունքների համաձայն՝ մահացածների թվում է Եվգենի Պրիգոժինը։

2023 թվականի օգոստոսի 24-ին Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը մեկնաբանել է աղետը։ Նա ցավակցություն է հայտնել զոհվածների ընտանիքներին՝ նշելով, որ ուղևորների թվում կան Վագներ խմբի աշխատակիցներ։ Եվգենի Պրիգոժինին հիշատակելիս Պուտինը նրան բնութագրել է որպես «դժվար ճակատագրի մարդ»։

Ըստ Պրիգոժինի 2018 թվականի հարցազրույցներից մեկի՝ նրա հայրը վաղաժամ մահացել է։ Մայրն աշխատում էր հիվանդանոցում «ոչ ղեկավարական պաշտոններում»^[32]։ Եվգենի Վիկտորովիչի պապիկի հարազատ եղբայրը գիտնական Էֆիմ Իլյիչ Պրիգոժինն է^[84]։

Եվգենի Պրիգոժինն ամուսնացած է, ունի երեխաներ՝ որդի Պավելը, դուստրը՝ Պոլինան^[18][85]։ Պավելին է պատկանում հինգ ընկերություն, որոնք նախկինում պատկանել են իր մորը՝ Լյուբով Վալենտինովնա Պրիգոժինային՝ «Բետա» ՍՊԸ, «Տուրստատուս», «Լախտա Պարկ Պրեմիում» ՍՊԸ, «Լախտա Պարկ» ՍՊԸ և «Լախտա Պլազա» ՍՊԸ^[86]։

2003 թվականին Պրիգոժինը Պավելի և Պոլինայի հետ գրել է «Ինդրագուզիկ» հեքիաթների գիրքը և տպագրել 1000 օրինակ տպաքանակով^[18]։ Գիրքը չի վաճառվել, այլ նվիրվել է որպես նվեր բարձրաստիճան ու հայտնի մարդկանց^[87]։

Ըստ Եվգենի Պրիգոժինի՝ իր որդին՝ Պավելն ավարտել է զինվորական ծառայությունը ռուսական բանակում, իսկ ուսումն ավարտելուց մեկ ամիս անց նա մեկնել է Սիրիա՝ որպես Վագներ ՊՄԿ-ի մաս, որտեղ գտնվում էր 2022 թվականի սեպտեմբերի դրությամբ։

2017 թվականի մայիսին Դաշնային հակամենաշնորհային ծառայությունը խոստովանեց, որ Պրիգոժինի հետ կապված ընկերությունները կարտել են կազմակերպել ՊՆ-ից 1,8 միլիարդ ռուբլու պայմանագրերով և խախտել հակամենաշնորհային օրենքները^[88][89]։

Սակայն 2017 թվականի նոյեմբերի 8-ին ՖԱՍ-ը, ճանաչելով կարտելի գոյությունը (հակամենաշնորհային օրենքի ամենավտանգավոր խախտումը), ձեռնարկեց աննախադեպ քայլ՝ բոլոր 5 ընկերություններին ազատելով վարչական պատասխանատվությունից^[90]։

«Յաբլոկո» կուսակցությունը 2017 թվականի հունիսին պնդեց, որ վեց ընկերություններից հինգը, որոնք տենդերներ են շահել մինչև 2019 թվականը Մոսկվայի դպրոցներում երեխաներին սնունդ տրամադրելու համար, կապված են Եվգենի Պրիգոժինի հետ։ Մոտ 50 միլիարդ ռուբլի ընդհանուր գումարի մեջ այս ընկերություններին բաժին է ընկնում պայմանագրերի 94 տոկոսը^[91]։

2018 թվականի դեկտեմբերին հայտնի դարձավ, որ Պրիգոժինի հետ կապված կառույցներն առանց մրցույթի ընտրվել են որպես Սանկտ Պետերբուրգում 35,7 միլիարդ ռուբլի արժողությամբ «Սուդեբնի կվարտալի» կառուցման համար ենթակապալառու։

2011 թվականից ի վեր Պրիգոժինի հետ կապված ընկերությունները կնքել են առնվազն 5393 պետական պայմանագրեր՝ ընդհանուր 209 միլիարդ ռուբլի արժողությամբ՝ սննդամթերք մատակարարելով պաշտպանության նախարարության, առողջապահության նախարարության հաստատություններին, ինչպես նաև դպրոցներին և մանկապարտեզներին, ըստ հետաքննության։ Ավելի վաղ, The Bell-ը, 2014-ից 2019 թվականներին, ռուսական բանակի համար սննդի մատակարարման, անձնակազմի պահպանման և շինարարության համար ստացված պետական պայմանագրերի գումարը գնահատել էր 149,8 միլիարդ ռուբլի, ձեռնարկատերը այս գնահատականը սխալ համարեց։

2022 թվականի դեկտեմբերի 29-ին Կոռուպցիայի և կազմակերպված հանցավորության ուսումնասիրության կենտրոնը Եվգենի Պրիգոժինին ճանաչել է «Տարվա կոռուպցիոներ» «Կազմակերպված հանցավորություն և կոռուպցիա» անվանակարգում^[30]։

2016 թվականի դեկտեմբերի 20-ին Եվգենի Պրիգոժինը ներառվել է ԱՄՆ պատժամիջոցների ցուցակում, որը ներկայացվել է Ուկրաինայի տարածքում տեղի ունեցող պատերազմում Ռուսաստանի դերի պատճառով^[92]։ Մեկնաբանելով այս որոշումը՝ Պրիգոժինն ասաց, որ անտարբեր է պատժամիջոցների նկատմամբ, քանի որ իր բիզնեսը կապված չէ Եվրոպայի և ԱՄՆ-ի հետ, և նա նախընտրում է հանգստանալ Ռուսաստանում^[93]։ 2017 թվականի հունիսին պատժամիջոցների ընդլայնված ցանկը ներառում էր «Կոնկորդ Քեյթերինգ»-ը և «Կոնկորդ մենեջմենթ և քանսալթինգ»-ը՝ «Կոնկորդ» հոլդինգի կառավարիչ ընկերությունը, որը ներառում է մի քանի ռեստորաններ և «Շոկոլադի թանգարան» բուտիկների ցանցը^[94]։ 2018 թվականի փետրվարի 16-ին ԱՄՆ հատուկ դատախազ Ռոբերտ Մյուլլերը մեղադրեց Եվգենի Պրիգոժինին և Ռուսաստանի 12 այլ քաղաքացիների ԱՄՆ նախագահական ընտրություններին միջամտելու հարցում^[55][95]։

2018 թվականի դեկտեմբերին ԱՄՆ գանձապետարանը պատժամիջոցներ սահմանեց ՌԻԱ ՖԱՆ-ի (Դաշնային լրատվական գործակալության) դեմ, քանի որ Եվգենի Պրիգոժինը^[96][97] կապված էր «Կոնկորդի» հետ։

2020 թվականի հուլիսին ԱՄՆ գանձապետարանը պատժամիջոցներ սահմանեց Ռուսաստանի երեք ֆիզիկական անձանց և հինգ ընկերությունների դեմ Ռուսաստանից, Սուդանից, Չինաստանից և Հոնկոնգից, քանի որ նրանք կապված են Պրիգոժինի հետ։ Պատժամիջոցներ են սահմանվել ԱՄՆ ընտրություններին և Ուկրաինայի ներքին գործերին միջամտելու, ինչպես նաև անօրինական կիբեր գործունեության համար^[98][99]։

2020 թվականի սեպտեմբերին ԱՄՆ գանձապետարանը պատժամիջոցներ սահմանեց Ռուսաստանի, Ֆինլանդիայի և Կենտրոնական Աֆրիկյան Հանրապետության յոթ կազմակերպությունների և Ռուսաստանի Դաշնության ութ քաղաքացիների նկատմամբ, որոնք կապված էին գործարար Եվգենի Պրիգոժինի հետ և գործում էին նրա անունից ԿԱՀ-ում^[100]։

2020 թվականի հոկտեմբերին Եվրամիությունը անձնական պատժամիջոցներ սահմանեց Պրիգոժինի դեմ Լիբիայում գործող ՄՌԿ-ի հետ սերտ կապեր ունենալու պատճառով^[101]։ 2022 թվականի հունիսին Եվրոպական ընդհանուր իրավասության դատարանը մերժեց Պրիգոժինի բողոքը նրա դեմ պատժամիջոցներ կիրառելու որոշման դեմ^[102]։

2018 թվականի փետրվարին Կոլումբիայի շրջանի շրջանային դատարանը (ԱՄՆ) Պրիգոժինին ձերբակալման հայտ է ստեղծվել^[103]։ 2020 թվականի ամռանը ՀԴԲ-ն Պրիգոժինին հետախուզման ցուցակի մեջ ընդգրկվեց^[104], իսկ 2021 թվականի փետրվարին խոստացավ 250 000 ռուբլի պարգևավճար ԱՄՆ դոլար՝ նրա ձերբակալությանը հանգեցնող տեղեկությունների համար^[105]։

2022 թվականի փետրվարին Ավստրալիան անձնական պատժամիջոցներ սահմանեց Պրիգոժինի դեմ^[21]։

2022 թվականի մարտին Միացյալ Նահանգները պատժամիջոցներ սահմանեց Պրիգոժինի, նրա կնոջ, երկու երեխաների և երեք ընկերությունների դեմ^[106], նմանատիպ պատժամիջոցներ սահմանվել էին ավելի վաղ՝ 2022 թվականի փետրվարի 24-ին, Նոր Զելանդիայի կողմից^[23]։

2022 թվականի ապրիլի 21-ին, Ուկրաինա Ռուսաստանի ներխուժման ֆոնին, Պրիգոժինը ներառվեց ԵՄ բոլոր երկրների ընդլայնված պատժամիջոցների ցանկում^[107][108]։

2022 թվականի մարտի 3-ին Եվրամիությունը անձնական պատժամիջոցներ սահմանեց նրա որդու՝ Պավելի դեմ^[86]։

• Բարձրագույն կոչում « Ռուսաստանի Դաշնության հերոս» Ոսկե աստղի մեդալով (2022)^{[109][110][111]}։
• «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» IV աստիճանի շքանշան (2014) - աշխատանքային նվաճումների, Ռուսաստանի Դաշնության սոցիալ-տնտեսական զարգացման գործում նշանակալի ավանդի, տիեզերքի հետազոտության, հումանիտար ոլորտում վաստակի, օրենքի գերակայության ամրապնդման, ակտիվ օրենսդրական և սոցիալական ոլորտում։ գործունեություն, երկար տարիների բարեխիղճ աշխատանք^[112]
• «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» I և II աստիճանի շքանշաններ^[18]
• Մեդալ «Ի հիշատակ Սանկտ Պետերբուրգի 300-ամյակի»^[18]։