Դեպրեսիա

Մանկական դժբախտությունները, օրինակ կորուստը, արհամարհանքը, հոգեկան ճնշումները, մարմնական ճնշումները, սեռական ճնշումները, նաև ծնողների կողմից երեխաների նկատմամբ անհավասար վերաբերմունքը կարող են հանգեցնել դեպրեսիայի հասուն տարիքում^[2][3]։ Մանկական ֆիզիկական կամ սեռական ճնշումները, մասնավորապես, նշանակալիորեն փոխկապակցվում են դեպրեսիաի արտահայտման հետ զոհի ամբողջ կյանքում^[4]։ Կյանքի իրադարձությունները կամ փոփոխությունները, որոնք կարող են առաջացնել դեպրեսիվ տրամադրություն, ներառում են (բայց չեն սահմանափակվում) ծննդաբերությունը, դաշտանադադարը, ֆինանսական դժվարությունները, գործազրկությունը, ստրեսը (օրինակ՝ աշխատանքային, կրթության, ընտանեկան, ապրելակերպի և այլն), բժշկական ախտորոշումը (քաղցկեղ, ՄԻԱՎ), ահաբեկելը, սիրելիի կորուստը, բնական աղետները, հասարակությունից մեկուսացումը, բռնաբարությունը, խնդիրները հարաբերությունների մեջ, խանդը, բաժանումը և աղետալի վնասվածքները^[4][5][6][7]։ Չափահասները հատկապես կարող են հակված լինել դեպրեսիվ տրամադրություն ունենալուն հասարակական մերժման, հասակակիցների ճնշման կամ ահաբեկման^[8] պատճառով։

Անհատականության տիրույթում բարձր չափի նևրոտիզմը հնարավոր է^[9] դարձնում դեպրեսիվ սիմպտոմների, ինչպես նաև դեպրեսիվ ախտորոշումների զարգացումը, և դեպրեսիան զուգակցվում է ցածր էքստրավերսիայի^[10] հետ։ Անհատականության մյուս ցուցիչներից կարող են լինել․ տրամադրության ժամանակավոր, բայց կտրուկ փոփոխությունները, կարճաժամկետ անհուսությունը, այն գործերի նկատմամբ անտարբերությունը, որոնք եղել են տվյալ անձի կյանքի մասը, քնի խախտումը, նախկին հասարակական կյանքից դուրսմղումը, ախորժակի փոփոխությունները և կենտրոնանալու^[11] դժվարությունը։

Մարդիկ, ովքեր մարգինալացված են կա՛մ իրենց սեռական ինքնության, կա՛մ սեռական ուղղվածության պատճառով, ավելի հակված են դեպրեսիաի^[12]։ Թիրախային խմբերը վիճակագրորեն ավելի մեծ հավանականությամբ են ինքնասպանություն^[13] գործում։

Քանի որ դեպրեսիան ախտորոշվում է միայն կլինակական հոգեբանի կամ հոգեբուժի կողմից նրա բուժումը ընդանում է մասնագետի ուղեկցությամբ։ Ըստ դեպրեսիայի խորության բուժվում է համապատասխան անտիդեպրեսանտների շնորհիվ։

Դեպրեսիան կարող է նաև առողջապահության հետ կապված խնդիր լինել, օրինակ՝ դեղորայքից առաջացած դեպրեսիա։ Դեպրեսիային առնչվող թերապիաները ներառում են ինտերֆերոնային աթերապիան, բետա-բլոքերները, իզոտետինը, հակաբեղմնավորիչները^[14], սրտային դեղերը, ջղաձգության դեմ դեղերը, հակամիգրենային դեղահաբերրը, անտիպսիխոտիկ դեղերը, հորմոնալ դեղերը, ինչպիսիք են գոնադոտրոպին արտազատող հորմոնային^[15] դեղերը։

Որոշ դեղահաբերի չարաշահումը կարող է առաջացնել կամ սրել դեպրեսիան, լինի դա թունավորման, դուրսգրման թե քրոնիկ օգտագործման հետևանքով։ Սրանց մեջ են ալկոհոլը, հանգստացնողները (ներառյալ դեղատոմսային բեզոդիազեպինները), օփիոիդները (ներառյալ դեղատոմսային ցավազրկողները և անօրինական դեղերը, օրինակ՝ հերոինը), խթանիչները (օրինակ՝ կոկաինը ամֆետամինը), հալյուցինոգենները և ինհալանտները^[16]։ .^[16]

Ոչ պսիխիատրիկ հիվանդություններ

Դեպրեսիվ տրամադրությունը կարող է արդյունք լինել մի շարք ինֆեկցիոն հիվանդությունների, սննդային խանգարումների, նյարդաբանական պայմանների^[17] և հոգեբանական խնդիրների, ներառյալ հիպոանդրոգենիզմը (տղամարդկանց մոտ), Էդիսոնի հիվանդությունը, Քուշինգի համախտանիշ, հիպոթիրոիդիզմը, Լայմի հիվանդությունը, բազմակի սկլերոզը, Պարկինսոնի հիվանդությունը, քրոնիկ ցավը, կաթվածը^[18], շաքարախտը^[19] և քաղցկեղը^[20]։

Մի շարք հոգեբուժական սինդրոմներ դիտարկում են դեպրեսիվ տրամադրությունը որպես գլխավոր սիմպտոմ։ Տրամադրության շեղումները շեղումների խումբ են, որոնք համարվում են տրամադրության գլխավոր խանգարումներ։ Սրանցից են համարվում խոր դեպրեսիվ խախտումը (ԽԴԽ՝ որը հաճախ անվանվում է խորը դեպրեսիա կամ կլինիկական դեպրեսիա), երբ անձն ունենում է առնվազն երկշաբաթյա ընկճված տրամադրություն կամ հետաքրքրության ու հաճույքի կորուստ գործունեության համարյա բոլոր ոլորտներում և դիստիմիան՝ ընկճված տրամադրության քրոնիկ վիճակ, որի ախտանշանները չունեն ԽԴԽ- ի ծանրությունը։ Տրամադրության ևս մեկ շեղում՝ երկբևեռ խանգարումը, դիտարկում է ոչ նորմալ բարձր տրամադրության, ճանաչման և էներգիայի մակարդակների մեկ և ավելի էպիզոդներ, բայց նաև կարող է ընդգրկել ընկճվածության մեկ և ավելի էպիզոդներ^[21]։ Երբ դեպրեսիվ էպիզոդների ընթացքը կրում է եղանակային բնույթ, ապա այդ խախտումը կարելի է բնութագրել որպես եղանակային աֆֆեկտիվ խախտում։ Տրամադրության խախտումներից բացի սահմանային անհատականության խախտումը բնութագրվում է որպես ծայրահեղորեն ինտենսիվ ընկճված տրամադրություն, ճշգրտման խանգարումը ընկճված տրամադրությամբ․ սա տրամադրության շեղում է, որն ի հայտ է գալիս որպես հոգեբանական պատասխան ճանաչելի իրադարձությանը կամ ստրեսորին, որտեղ վերջնական էմոցիոնալ կամ վարքային սիմպտոմները կարևոր են, բայց չեն համապատասխանում ԽԴԽ^[22]-ի չափանիշներին, ինչպես նաև հետտրավմատիկ սթրեսսային խանգարումը, մտավոր խանգարում, որը երբեմն հաջորդում է տրավմային, և սովորաբար ուղեկցվում է ընկճված տրամադրությամբ^[23]։

Ուսումնասիրողներն սկսել են հայեցակարգային ձևակերպումներ տալ այն ձևերին, որոնցով ռասիզմի և գաղութատիրության պատմական ժառանգությունը կարող է ստեղծել դեպրեսիվ պայմաններ^[24][25]։

Ընկճված տրամադրությունը կարող է չպահանջել պրոֆեսիոնալ բուժում և կարող է լինել նորմալ ժամանակավոր արձագանք կյանքի իրադարձություններին, որևէ բժշկական վիճակի ախտանիշ կամ որևէ դեղի կամ բուժման կողմնակի էֆֆեկտ։ Երկարատև ընկճված տրամադրությունը, հատկապես ուրիշ ախտանիշների հետ համատեղ, կարող է հանգեցնել հոգեբուժակական կամ մտավոր վիճակի դիագնոզի, որը կարող է օգուտ քաղել բուժումից։ Միացյալ Թագավորության Առողջապահության Գերազանցության Ազգային Ինստիտուտի ( ԱԳԱԻ) 2009թ․ ուղեցույցները նշում են, որ հակադեպրեսանտները չպետք է սովորաբար օգտագործվեն մեղմ դեպրեսիայի նախնական բուժման համար, քանի որ ռիսկ-օգուտ հարաբերությունը փոքր^[25] է։ Ֆիզիկական ակտիվությունը կարող է ունենալ պաշտպանական էֆֆեկտ դեպրեսիայի առաջացման դեմ^[25]։

• Էքզիստենցիալ ճգնաժամ
• Զգացմունք