Գլյուկագոնանման պեպտիդ-1
Գլյուկագոնանման պեպտիդ-1 (GlucagonLike Peptide-1, ԳՆՊ-1), սեկրետինի ընտանիքին պատկանող պեպտիդային հորմոն։ Կիսատրոհման պարբերությունը 2 րոպե է։ Սնունդ ընդունելուց հետո նրա քանակն արյան մեջ ավելանում է 510 անգամ։ Կենսաբանական ակտիվ ձևերն են՝ GLP-1-(7-37) և GLP-1-(7-36)NH2։
Արտադրություն
ԳՆՊ-1-ն արտադրվում է զստաղու և հաստ աղիքի լորձաթաղանթի L-բջիջների կողմից՝ էնդոկրին (արյան մեջ) կամ պարակրին (աղիքի մեջ) եղանակներով։ ԳՆՊ-1-ի հյութազատությունը խթանում են ստամոքսից աղիներ անցած սննդի զանգվածի եռգլիցերիդներն ու ածխաջրերը։ L-բջիջների և ենթաստամոքսային գեղձի α-բջիջների նախագլյուկագոնը սինթեզվում են միևնույն գենից, սակայն, հետագա գործընթացների տարբերության պատճառով α-բջիջներում առաջանում է գլյուկագոն, իսկ L-բջիջներում՝ ԳՆՊ-1։
Ֆունկցիաներ
- մեծացնում է ինսուլինի հյութազատությունը ենթաստամոքսային գեղձի կողմից
- նվազեցնում է գլյուկագոնի հյութազատությունը ենթաստամոքսային գեղձի կողմից G-սպիտակուցային ընկալիչների միջոցով
- մեծացնում է ինսուլինի նկատմամբ զգայնությունը ենթաստամոքսային գեղձի ալֆա- և բետա-բջիջներում
- շատացնում է բետա-բջիջների քանակն ու ինսուլին սինթեզելու ընդունակությունը
- թուլացնում է ստամոքսահյութի արտադրությունը և ստամոքսի շարժողական ակտիվությունը
- նվազեցնում է սննդի ընդունումը՝ հագեցման զգացողություն առաջացնելու միջոցով
- խթանում է ինսուլինային զգայնությունը
- խթանում է սրտի աշխատանքը
- խթանում է թիրեոկալցիտոնին արտադրությունը
- թոքերում խթանում է լորձի արտադրությունը
- բարձրացնում է միզարտազատումն ու նատրիումի հեռացումը մեզով
- խթանում է թիրեոտրոպ, լյուտեինացնող հորմոնների արտադրությունը
- խթանում է կորտիկոստերոիդների արտադրությունը
Այս հատկությունների շնորհիվ հաճախ կիրառվում է շաքարային դիաբետների բուժման նպատակով[1][2][3][4]։
Այս հորմոնը մասնակցում է նաև ոսկրերի ձևավորմանը[5]։