Գերարդ Հովթ
Գերարդ թ Հովթ (հոլ.՝ Gerardus (Gerard) ’t Hooft[16], հուլիսի 5, 1946[1][2], Դեն Հելդեր, Հյուսիսային Հոլանդիա, Նիդերլանդներ), նիդերլանդացի տեսաբան-ֆիզիկոս, Ուտրեխտի համալսարանի պրոֆեսոր, ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր 1999 թվականին (Մարտինուս Վելտմանի հետ միասին)։
Նիդերլանդների գիտությունների թագավորական ակադեմիայի անդամ (1982)[17], ԱՄՆ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի (1984)[18], Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի (1995)[19], Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի (2019) օտարերկրյա անդամ[20]։
Կենսագրություն
Ծնվել է 1946 թվականի հուլիսի 5-ին Դեն Հելդերում, բայց մեծացել է Հաագայում։ Նա ընտանիքում երեք երեխաներից միջնեկն էր։ Սերում է գիտնականների ընտանիքից։ Նրա տատիկը Նոբելյան մրցանակակիր Ֆրից Զեռնիկեի քույրն է եղել և ամուսնացել է Լեյդենի համալսարանի կենդանաբանության հայտնի պրոֆեսոր Պիտեր Նիկոլաս վան Կամպենի հետ։ Նրա հորեղբայրը՝ Նիկո վան Կամպենը Ուտրեխտի համալսարանի տեսական ֆիզիկայի պրոֆեսոր էր։ Մայրը չի զբաղվել գիտությամբ և ամուսնացել ծովային ճարտարագետի հետ[21]։ Ընտանիքի ավանդույթներին հետևելով Գերարդը վաղ տարիքից սկսել է հետաքրքրվել գիտությամբ։ Երբ տարրական դպրոցի ուսուցիչը նրան հարցրել է, թե ինչ է ուզում դառնալ, երբ նա մեծանա, նա համարձակորեն հայտարարել է. «Այն մարդը, ով ամեն ինչ գիտի»[21]։
Տարրական դպրոցից հետո Ջերարդը սովորել է Դալթոնի լիցեյում, որտեղ կիրառվել են Դալթոնի պլանի գաղափարները։ Ուսուցման այս մեթոդը նրան լավ է սազել։ Նա հեշտությամբ անցնում էր բնագիտամաթեմատիկական դասընթացներին, սակայն դժվարացել է լեզվի դասընթացներում։ Այնուամենայնիվ, նա դասեր է առել անգլերենի, ֆրանսերենի, գերմաներենի, դասական հունարենի և լատիներենի դասերի։ Տասնվեց տարեկանում նա արծաթե մեդալ ստացավ Հոլանդիայի երկրորդ մաթեմատիկական օլիմպիադայում[21]։
Ամուսնացած է Ալբերտ Շիկի (Բետեկի) հետ։ Ունի երկու դուստր՝ Սասկիան և Էլենը։
Կրթություն
1964 թվականին միջնակարգ դպրոցն ավարտելուց հետո նա ընդունվել է Ուտրեխտի համալսարանի ֆիզիկայի ծրագիրը։ Ուտրեխտի ընտրությունը շատ ավելի մոտ Լեյդենի փոխարեն պայմանավորված է նրանով, որ նրա հորեղբայրն այնտեղ պրոֆեսոր է եղել և ցանկացել է մասնակցել նրա դասախոսություններին։ Քանի որ նա այնքան կենտրոնացած է եղել գիտության վրա, նրա հայրը պնդել է, որ նա միանա Ուտրեխտի Ուսանողական կորպուսին, այն հույսով, որ տղան ուսումից բացի էլի ինչ-որ բանով կզբաղվի։ Որոշ ժամանակ Գերարդը նա ղեկակալ է եղել Տրիտոն թիավարության ակումբում և ազգային կոնգրես է կազմակերպել «Քրիստիան Հյուգենս» գիտական բանավեճի ակումբի ուսանողների համար։
Կարիերա
1972 թվականին Ուտրեխտի համալսարանում ստացել է տեսական ֆիզիկայի դոկտորի գիտական աստիճան (1977 թվականից՝ պրոֆեսոր)։
Իր ղեկավար Մարտինուս Վելտմանի հետ մշակել է մի տեսություն, որն օգնել է պարզել էլեկտրաթույլ փոխազդեցությունների քվանտային կառուցվածքը։ Այս տեսությունը ստեղծվել է 1960-ականներին Շելդոն Գլեշուի, Աբդուս Սալամի և Սթիվեն Վայնբերգի կողմից, ովքեր ենթադրել են, որ թույլ և էլեկտրամագնիսական ուժերը մեկ էլեկտրաթույլ ուժի դրսևորումներ են։ Բայց այս տեսության կիրառումը նրա կանխատեսած մասնիկների հատկությունները հաշվարկելու համար անարդյունք էր։
Հովթի և Վելտմանի կողմից մշակված մաթեմատիկական մեթոդները Յանգ-Միլսի դաշտերի վերանորմալացման համար, ինչպես ոչ զանգվածային[22], այնպես էլ սիմետրիայի ինքնաբուխ խախտման պատճառով զանգված ձեռք բերելու համար[23], հնարավորություն տվեցին հաշվարկել էլեկտրաթույլ փոխազդեցության որոշ ազդեցությունները, մասնավորապես, գնահատել միջանկյալի զանգվածները։ Վեկտորային W± և Z0 բոզոնները, որոնք կանխատեսվել են տեսության կողմից և կարճ ժամանակ անց հայտնաբերել է փորձարարական եղանակով, և ստացված արժեքները լավ համընկնել են փորձարարական տվյալների հետ։ Վելտմանի և Հովթի մեթոդով հաշվարկվել է վերին քվարկի զանգվածը, որը փորձնականորեն հայտնաբերվել է 1995 թվականին Էնրիկո Ֆերմի անվան ազգային լաբորատորիայում։
Նա աջակցում է Mars One նախագծին, որի նպատակն է ստեղծել գաղութ Մարսի վրա՝ ստեղծելով ռեալիթի շոու[24]։
2016 թվականին ստորագրել է նամակ՝ կոչ անելով Գրինփիսին, Միավորված ազգերի կազմակերպությանը, աշխարհի կառավարություններին դադարեցնել գենետիկորեն ձևափոխված օրգանիզմների դեմ պայքարը[25][26][27]։
Ծանոթագրություններ
Գրականություն
- The Cellular Automaton Interpretation of Quantum Mechanics
- Г. ’т Хоофт. Избранные лекции по математической физике. — Ижевск: ИКИ, 2008. — 228 c. — ISBN 978-5-93972-708-2 (ռուս.)
Արտաքին հղումներ
- Ինչպես լավ տեսակաբան-ֆիզիկոս դառնալ Արխիվացված 2023-12-23 Wayback Machine
- «The Nobel Prize in Physics 1999». NobelPrize.org (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գերարդ Հովթ» հոդվածին։ |