Բակտերիոռոդուպսին
Բակտերիոռոդուպսինի տրիմեր (տեսքը վերևից)Բակտերիոռոդուպսին, լուսազգայուն սպիտակուցային թաղանթ, որը հանդիպում է արքեաների մոտ։
Բակտերիոռոդուպսինները կատարում են պրոտոնների փոխադրում պլազմալեմային մեմբրանի միջով, այսպիսի կառուցվածքներ կան կաթնասունների ռոդապսներում։
Սպիտակուցի կառուցվածքը
Բակտերիոռոդուպսինի տրանսմեմբրանային մասը կազմված է 7 կանոնավոր ալֆա-սպիրալներից, կառուցված է եզրային մասով միմյանց հարող մեմբրաններից, իսկ միայնակ բետտա-սպիրալը 7 միցման մյուս անկանոն մասերը (կապող սպիրալ-հանգույց) դուրս են գտնվում մեմբրանից[1]։ Ալֆա-սպիրալների վրա եղող հիդրոֆոբ խմբերը ուղղված են դեպի լիպիդային մեմբրանները, որոնք նույնպես հիդրոֆոբ են։
Մեմբրանի միջով պրոտոնի փոխադրումը
Պրոտոնների ջերմահազորդականությունը իրականացվում է ամրացված սպիրալների ճառագայթման ընթացքում։ Այն ընդգրկում է բակտերիոռոդուպսինի կենտրոնական ալիքը։ Կլանում է ֆոտոն, ցանցաթաղանթը փոփոխփլով տրանս-13 ձևով։ Այսպիսով այն տեղափողում է պրոտոնները մինչև վերջ։ Այնուհետև վերադառնում է առանց պրոտոնի։
Բակտերիոռոդուպսինի օգտագործումը նանոտեխնոլոգիայում
1971 թվականին Օստերհելթին (Գերմանիա) և Ստրոխենիուսին (ԱՄՆ) հաջողվել է բակտերիոռոդուպսին հալոբակտերիայի մեմբրանից առանձնացնել Halobacterium halobium հալոբակտերիան[2][3]։ 1994 թվականին մի խումբ ռուս գիտնականներ աշխարհում առաջին անգամ ստացել են բակտերիոռոդուպսինի թիթեղներ։ Թիթեղային բակտերիոռոդուպսինները կարող են օգտագործվել մելեկեւլային էլեկտրոնիկայում։ Կարևոր ձեռքբերում է կողմնորոշիչ մանուշաագույն մեմբրանի հայտնաբերումը, որոնք պարունակվում են հիդրոֆոբ և հիդրոֆիլ միջավայրերում[4]։
Պատկերասրահ
 |  |  |