Արցախյան առաջին պատերազմում Ավետարանոցի նահատակված քաջորդիներին նվիրված հուշարձան

Հուշարձանը Կուսանաց անապատի տարածքում տեղադրվել է 2013 թվականին^[2]։ Հուշարձանը կանգնեցվել է վանքի միջնադարյան պարսպի վրա^[3]

44-օրյա պատերազմի ընթացքում՝ 2020 թվականի հոկտեմբերի 27-ին Ավետարանոց գյուղը բռնազավթվում է ադրբեջանական զինված ուժերի կողմից^[1][2]։

2021 թվականի հոկտեմբերի 7-ին տեսանյութ է տարածվում, որտեղ երևում է, թե ինչպես են ադրբեջանցի զինվորականները պղծում եկեղեցու և տապանատան տարածքը^[1][2]։ 2021-2022 թվականներին ադրբեջանցիների կողմից նկարահանված որոշ տեսանյութերից հստակ երևում է, որ ադրբեջանական կողմը վնասել է հուշարձանը, գրություններով պատել Հայրենական պատերազմի զոհերի հիշատակին կանգնեցրած հուշարձանը^[2]։ 2020-2022 թվականներին ներբեռնված տեսանյութերից երևում է, որ դեռևս կանգուն է նաև 2013 թվականին Արցախյան առաջին պատերազմում զոհված Ավետարանոցի հերոսների հիշատակին կանգնեցված հուշարձանը^[2]։ Տեսանյութերում թեև հուշարձանը մոտիկից նկարահանված չէ, սակայն տարածքի տեսարանները ցուցադրող հատվածներում այն երևում է^[2]։ Ավետարանոց գյուղի հերոսների հիշատակին կանգնեցված հուշարձանը տեսանելի է նաև 2023 թվականի ապրիլի 23-ին ադրբեջանցի օգտատիրոջ կողմից տեղադրված տեսանյութում^[2]։ Տեսանյութում հատկապես ուշադրություն է գրավում օգտատերերից մեկի մեկնաբանություն-հարցադրումը, թե ինչու դեռևս չեն քանդել խաչի արձանը^[2]։

Հաշվի առնելով Ադրբեջանի պաշտոնական քարոզչությունը և վերջին տարիների քաղաքականությունը, ըստ որի նման հուշարձանները համարվում են Ադրբեջանի համար «օկուպացիայի» խորհրդանիշ, ենթադրվում է, որ Իլհամ Ալիևի այցի կապակցությամբ հուշարձանը պարզապես ոչնչացրվել է^[2]։ Ենթադրվում է, որ 2023 թվականին, միգուցե ավելի վաղ է հուշարձանը ոչնչացվել^[2]։

• 
  Կուսանաց անապատը և հուշարձանախումբը։
• 
  Հուշարձանը՝ Կուսանաց անապատից։
• 
  Կուսանաց անապատ տանող ճանապարհը։