Kogin Boteti

Kogin Boteti (shima Kogin Botletle[1][1] ko Botletli[2]) rafin ruwa ne na asali a cikin Botswana. Yana samun kwararar ruwa daga asalin kogin Okavango Delta ta cikin Kogin Thamalakane a cikin Maun.

Kogin Boteti
General information
Tsawo600 km
Labarin ƙasa
Map
Tsarin Daidaiton Labarin Kasa21°16′16″S 24°47′42″E / 21.271108°S 24.794872°E / -21.271108; 24.794872
KasaBotswana
TerritoryBotswana
Hydrography (en) Fassara
Tributary (en) Fassara
River mouth (en) FassaraMakgadikgadi Pan

Hydrology

A lokacin damina, ana fitar da Boteti zuwa Makgadikgadi Pan, yana kawo yankin da rai tare da ayyukan da na zamani da yawan kwazon halitta.[3] A lokacin rani, Boteti na da muhimmanci musamman don samar da namun daji yankin da za su taru, tunda galibin tafkuna da magudanan ruwa ba su da ruwa.[4]

Boteti yana gudana kudu maso gabas[5] daga fadamar Kogin Thamalakane a Toteng, sannan ya bi arewa maso gabas ya wuce Tlkaseoulo, ya wuce Ghautsa Falls, sannan ya wuce gabas ƙauyukan Makalamabedi,[6] Muekekle, da Matima, sannan kuma a Kwaraga, ya juya kudu da ƙauyukan Phukumakaku, Khumaga (Lekono), Sukwane, Rakops (Jakops), da Xhuma (Khomo).[2] Daga nan sai ya ratsa ta Tafkin Xau (ko kuma a cikin shekara mai ruwa sosai a ciki da wajen Tafkin Xau) sannan ya nufi gabas zuwa ƙauyen Mopipi (Madista) kuma ya shiga Ntwetwe Pan.[2]

Boteti ya faro daga Ngamiland zuwa babban Gundumar Boteti, inda ake amfani da shi don cike Dam din Mopipi, wanda yake da muhimmanci ga ma'adanai da yawa na yankin, musamman ma'adanai na Orapa.[4][7] Jujjuyawar kogin ya sa yawancin mazauna ba su da wadataccen tushen ruwa mai kyau; Bugu da ƙari, ba za su iya jin daɗin kamun kifi da sauran ayyukan cikin kogin ba.

Tarihi

A farkon karni da tsakiyar karni na 20, kasar Boteti, kasa da Sukwane, babban yanki ne mai samar da hatsi, tare da sama da ha dubu 2 da ake cigaba da shi har zuwa 1980. Duk da haka, adadi da girman shekarun damina sun ragu, kuma an watsa kogin a ƙasa Rakops don haɓaka kwarara zuwa Dam din Mopipi.[8] Ya gudana kusan shekara-shekara kafin tsakiyar shekarun 1990, bayan haka raguwar magudanan ruwa ya haifar da yankewar yanayi a wasu ƙananan hanyoyin.

Manazarta