Dinastía tolemaica

Dinastía tolemaica
País	Exipto, Cirenaica, Canaán e Chipre.
Títulos	Faraón, Rei de Macedonia, Rei de Mauritania
Fundador	Tolomeo I Sóter
Último gobernante	Cleopatra VII
Xefe actual	Casa extinta
Fundación	323 a.C.
Disolución	30 a.C.
Etnia	Grecomacedonia

A Dinastía tolemaica (/ˌtɒlɪˈmeɪɪk/; grego antigo: Πτολεμαῖοι, Ptolemaioi), tamén coñecida como dinastía láxida (/ˈlædʒɪdz/) ou Lagidae (/ˈlædʒɪdi/; Λαγίδαι, Lagidai, logo de Lagos, pai de Tolomeo I), foi unha familia real grego macedónica^[1]^[2]^[3]^[4]^[5] que gobernou o Reino tolemaico en Exipto durante o período helenístico. O seu dominio durou 275 anos, do 305 ao 30 a.C., ^[6] Foron a última dinastía do antigo Exipto. Esta dinastía adoptou desde o principio os costumes exipcios e foi unha constante inimiga da dinastía macedonia seléucida.

Historia

Ptolomeo, o seu fundador, foi un dos sete somatophylakes (gardacostas) de Macedonia que serviu como xeneral e deputado de Alexandre o Grande, foi nomeado sátrapa de Exipto despois da morte de Alexandre no 323 a.C. No 305 a.C., declarouse a si mesmo como Ptolomeo I, máis tarde coñecido como "Sóter" "Salvador". Os exipcios pronto aceptaron ós Ptolomeos como os sucesores dos faraóns do Exipto independente. A familia de Ptolomeo gobernou Exipto durante o período helenístico dende a morte de Alexandre até a conquista romana no ano 30 a.C., en que converteuse en provincia romana.

Tamén se coñece co nome de dinastía láxida, pois o pai (ou presunto pai) de Tolomeo I chamábase Lagos, quen estabeleceu a capital deste reino en Alexandría, a gran cidade da época e que foi un dos meirandes centros comerciais e intelectuais da antigüidade.

Como as anteriores dinastías do antigo Exipto, a dinastía tolemaica practicaba a endogamia incluíndo o matrimonio entre irmáns, pero isto non comezou en serio ata case un século despois na historia da dinastía.^[7] Todos os gobernantes masculinos da dinastía tomaron o nome de Ptolomeo, mentres que as raíñas reinantes chamáronse todas Cleopatra, Arsinoe ou Berenice. O membro máis famoso da liña foi a última raíña, Cleopatra VII, coñecida polo seu papel nas batallas políticas romanas entre Xulio César e Pompeio, e máis tarde entre Octavio Augusto e Marco Antonio. O seu aparente suicidio na conquista por Roma marcou o final do dominio tolemaico en Exipto. Durante o reinado dun dos seus monarcas (Tolomeo V) publicouse (no 197 a.C.) un decreto en tres tipos de escritura sobre unha pedra negra que se coñece hoxe en día como Pedra de Rosetta.

Gobernantes e consortes tolemaicos

Nome	Consorte	Correxente	Reinado	Descendentes
Dinastía toloméica (305-31 a. C.)
Tolomeo I Sóter (367-285 a.C.)	Tais (cortesana). Artacama, Eurídice e Berenice I.		305 a. C. - 285 a. C.	Tolomeo Cerauno, Meleagro, Arsinoe II e Ptolomeo II Filadelfo
Tolomeo II Filadelfo (308-246 a. C.)	Arsinoe I Arsinoe II	Arsinoe II (279-270 a. C.)	285 a. C. - 246 a. C.	Ptolomeo III Evergetes, Berenice Sira, Lisímaco de Exipto
Tolomeo III Evergetes (282-222 a. C.)	Berenice II (246-222 a. C.)		246 a.C. - 222 a.C.	Tolomeo IV Filopátor, Arsínoe III, Magas e Berenice
Tolomeo IV Filopátor (¿-203 a. C.)	Arsínoe III	Berenice II (222-221 a. C.) Arsínoe III (221-204 a. C.)	222 a. C. - 203 a. C.	Tolomeo V Epífanes
Tolomeo V Epífanes (210-181 a. C.)	Cleopatra I		203 a. C. - 181 a. C.	Ptolomeo VI, Ptolomeo VIII e Cleopatra II
Ptolomeo VI Filomáter (¿-145 a. C.)	Cleopatra II	Cleopatra I (181-175 a. C.) Cleopatra II (175-164 a. C.) Tolomeo VIII Evergetes II (170-164 a. C.)	181 a. C. - 164 a. C.	Tolomeo VII
Tolomeo VIII Evergetes II (182-116 a. C.)	Cleopatra II	Tolomeo VI Filomáter (170-164 a. C.) Cleopatra II (175-164 a. C.)	170 a. C. - 163 a. C.	-
Tolomeo VI Filomáter (¿-145 a. C.)	Cleopatra II	Cleopatra II (164-145 a. C.) Tolomeo VIII Evergetes II (145 a. C.)	163 a. C. - 145 a. C.	Tolomeo VII e Cleopatra III
Tolomeo VII Neo Filopátor (¿-144 a. C.)	-	Cleopatra II	145 a. C. - 144 a. C.	-
Tolomeo VIII Evergetes II (182-116 a. C.)	Cleopatra II Cleopatra III		144 a. C. - 131 a. C.	Tolomeo IX Sóter II Latiros, Tolomeo X Alexandre, Trifena, Cleopatra IV e Cleopatra Selene I.
Cleopatra II (185-116 a. C.)	-	Tolomeo Menfitis (131-130 a. C.)	131 a. C. - 126 a. C.	-
Tolomeo VIII Evergetes II (182-116 a. C.)	Cleopatra II Cleopatra III		126 a. C. - 116 a. C.	Tolomeo IX Sóter II Latiros, Tolomeo X Alexandre, Trifena, Cleopatra IV e Cleopatra Selene I.
Tolomeo IX Sóter II Latiros (¿-81 a. C.)	Cleopatra IV Cleopatra Selene I	Cleopatra III Cleopatra IV (116-115 a. C.)	116 a. C. - 110 a. C.	Tolomeo XII Neo Dioniso e Berenice III
Tolomeo X Alexandre I (¿-88 a. C.)	Cleopatra Selene I	Cleopatra III	110 a. C. - 109 a. C.	Tolomeo XI Alexandre II
Tolomeo IX Sóter II Latiros (¿-81 a. C.)	-	Cleopatra III	109 a. C. - 107 a. C.	Tolomeo XII Neo Dioniso e Berenice III
Tolomeo X Alexandre I (¿-88 a. C.)	Berenice III	Cleopatra III (107-101 a. C.) Berenice III (101-88 a. C.)	107 a. C. - 88 a. C.	Tolomeo XI Alexandre II
Tolomeo IX Sóter II Latiros (¿-81 a. C.)	-	-	88 a. C. - 81 a. C.	Tolomeo XII Neo Dioniso e Berenice III
Berenice III (116/115 a. C.-80 a. C.)	Tolomeo X e Tolomeo XI	Tolomeo XI Alexandre II (80 a. C.)	81 a. C. - 80 a. C.	Cleopatra V
Tolomeo XI Alexandre II (¿-80 a. C.)	Berenice III		80 a. C.	-
Tolomeo XII Neo Dioniso (112-51 a. C.)	Cleopatra V		80 a. C. - 58 a. C.	Berenice IV,
Berenice IV (76-55 a. C.)	-	Cleopatra V	58 a. C. - 55 a. C.	-
Tolomeo XII Neo Dioniso (112-51 a. C.)	-	-	55 a. C. - 51 a. C.	Berenice IV, Cleopatra VII, Tolomeo XIII, Tolomeo XIV e Arsínoe IV
Guerra civil (49-44 a. C.)
Tolomeo XIII Teos Filopátor (61-47 a. C.)	Cleopatra VII (51-49 a. C.)		51 a. C. - 47 a. C.	-
Arsínoe IV (68/67-41 a. C.)	-	-	48 a. C. - 47 a. C.	-
Tolomeo XIV Teos Filopátor II (59-44 a. C.)	Cleopatra VII (47-44 a. C.)		47 a. C. - 44 a. C.	-
Dinastía tolomaica (44-30 a. C.)
Cleopatra VII (69-30 a. C.)	Tolomeo XIII Tolomeo XIV Xulio César (amante) Marco Antonio (esposo)	Tolomeo XIII Tolomeo XIV Tolomeo XV	51 a. C. - 30 a. C.	Tolomeo XV César, Alexandre Helios, Cleopatra Selene II e Tolomeo XVI Filadelfo
Tolomeo XV César (47-30 a. C.)	-	Cleopatra VII (47-44 a. C.)	44 a. C. - 30 a. C.	-
Exipto convértese en provincia romana (30 a. C.)