S-adenosil metionina

A S-adenosil metionina sintetízase cando a metionina reacciona co ATP na seguinte reacción catalizada pola metionina adenosil transferase:

Deste modo a adenosina queda unida á metionina polo seu átomo de xofre, e o grupo metilo final da metionina queda colgando do xofre. Nesta forma dito grupo metilo é moi reactivo e pode cederse facilmente a outras moléculas nas reaccións encimáticas, segundo reaccións como esta:

Ao perder o seu grupo metilo, a S-adenosil metionina convértese en S-adenosil homocisteína.^[4]

As reaccións que producen, consomen e rexeneran SAM denomínanse ciclo da SAM. Na primeira parte deste ciclo, as metilases dependentes de SAM (EC 2.1.1), utilizan a SAM como substrato e producen S-adenosil homocisteína como produto.^[5] O produto desta reacción é hidrolizado a homocisteína e adenosina por medio da S-adenosilhomocisteína hidrolase EC 3.3.1.1 Arquivado 22 de xuño de 2011 en Wayback Machine., e a homocisteína é reciclada de novo a metionina pola transferencia dun grupo metilo desde o 5-metiltetrahidrofolato, por unha das dúas clases de metionina sintases (EC 2.1.1.13 Arquivado 22 de xuño de 2011 en Wayback Machine. o EC 2.1.1.14 Arquivado 22 de xuño de 2011 en Wayback Machine.). Esta metionina pode entón ser convertida de novo a SAM, pechándose así o ciclo.^[6]

Outra importante función da SAM é a biosíntese de poliaminas. Nesta ruta descarboxílase pola acción da adenosilmetionina descarboxilase (EC 4.1.1.50 Arquivado 22 de xuño de 2011 en Wayback Machine.) para formar S-adenosil-5'-3-metilpropilamina. Este composto doa o seu grupo n-propilamina na biosíntese de poliaminas como a espermidina e a espermina a partir da putrescina.^[7]

A SAM é necesaria para o crecemento e reparación das células. Tamén colabora na biosíntese de diversas hormonas e neurotransmisores que afectan ao estado de ánimo, como a dopamina e a serotonina. As metiltransferases son tamén responsables da adición de grupos metilo aos hidroxilos 2' do primeiro e segundo nucleótidos próximos ao extremo 5' do ARN mensaxeiro.^[8][9]

A SAM intervén na síntese do aminoácido cisteína e na conversión da fosfatidiletanolamina en fosfatidilcolina.^[4]

Nalgúns países, como EEUU a SAM véndese como suplemento nutricional que ten o nome comercial de SAM-e. A SAM tamén se comercializa como fármaco de prescrición médica aprobado en Rusia, Italia e Alemaña cos nomes de Gumbaral, Samyr, Adomet, Heptral e Admethionine. Diversas investigacións e estudos clínicos indican que a inxesta de SAM de forma regular pode axudar a combater a depresión,^[10][11][12] as enfermidades do fígado e a dor da artrose.^[13] Todas as demais indicacións aínda non están demostradas.

Aínda que algunhas evidencias iniciais indicaban que os niveis anormalmente baixos de SAM endóxena podían desempeñar un papel importante no desenvolvemento da enfermidade de Alzheimer, investigacións posteriores indicaron indican que os efectos observados se debían probablemente ás deficiencias de vitamina B12. Nos pacientes de Alzheimer encóntranse niveis moi baixos de SAM no líquido cefalorraquídeo ^[14] e en todas as rexións do cerebro.^[15] As investigacións preliminares suxiren que a SAM pode ter un potencial terapéutico no tratamento con pacientes de ^[16] Alzheimer, e un estudo recente con ratos con Alzheimer mostra que os suplementos de SAM impiden o dano oxidativo e a deterioración cognitiva.^[17]

A forma oral de SAM-e atingue concentracións plasmáticas máximas entre 3 e 5 horas despois da inxestión dunha tableta con cuberta entérica (400–1000 mg). A vida media é duns 100 minutos.^[18] Pode tardar ata un mes en acadar o efecto máximo no tratamento da artrose.^[18] Debido á súa inestabilidade estrutural, a SAM utilízase en forma de sales estables para o uso como medicamento oral. Os sales máis usados son: tosilato, butanodisulfonato, disulfato tosilato, disulfato ditosilato e disulfato monotosilato.^[19]

A SAM-e absórbese mellor co estómago baleiro.^[20] Os comprimidos con cuberta entérica aumentan a estabilidade e melloran a absorción. Debe almacenarse nun lugar fresco e seco.^[19]

O consumo de SAM pode orixinar enfermidades gástricas, diarrea, dispepsia, ansiedade, dor de cabeza, trastornos psíquicos, insomnio, alerxias^[18] e erupcións cutáneas. Os efectos a longo prazo son descoñecidos. O SAM-e é un axente de alquilación do ADN feble que pode actuar como un carcinóxeno feble.^[21]

Unha vez que a SAM-e cede o seu grupo metilo á colina, na formación de creatina, carnitina, ADN, ARNt, noradrenalina, e outros compostos, transfórmase en S-adenosil homocisteína. En circunstancias normais, a homocisteína, en presenza de vitamina B6, vitamina B12 e ácido fólico (os principais cofactores da SAM-e), ao final convértese de novo en metionina, SAM-e, ou cisteína, glutatión e outras substancias útiles. Porén, se non hai unha cantidade suficiente destas vitaminas, a SAM-e non se metaboliza de xeito correcto. Como consecuencia, non se obteñen todos os beneficios da SAM-e, e a homocisteína pode aumentar a niveis inseguros.^[22][23]

Os niveis elevados de homocisteína asociáronse con arteriosclerose (endurecemento e estreitamento das arterias), e un maior risco de ataques cardíacos, accidentes cerebrovasculares, danos no fígado, e posiblemente enfermidade de Alzheimer. Debido a isto, adoitan tomarse xunto coa SAM-e suplementos de vitamina B. Estas vitaminas axudan a metabolizar a homocisteína.^[24]

Outro efecto secundario da SAM-e é o insomnio, polo que o suplemento adoita tomarse pola mañá.^[20] Outros informes de efectos secundarios inclúen a falta de apetito, estrinximento, náusea, sequidade de boca, suoración, e ansiedade/nerviosismo, pero en estudos controlados por placebo, estes efectos secundarios ocorren aproximadamente coa mesma incidencia que nos grupos placebo. Algúns usuarios informaron un aumento de ansiedade con só 50 mg/día.^[25]

O rango das doses terapéuticas xeralmente utilizadas sitúase desde 400mg/día ata 1600 mg/día, aínda que poden usarse doses máis altas nalgúns casos.^[18][26] Algúns médicos recomendan doses aínda máis baixas situadas no rango de 50 a 200 mg/día para tratar depresións pouco graves sen desencadear efectos secundarios negativos.^[25]

Existe unha preocupación sobre a síndrome serotoninérxica asociada ao SAMe en combinación con outros medicamentos.^[27]

Hai algúns informes sobre unha posible indución de manía asociada co SAM.^[28][29][30]

A SAM reduce a resistencia á insulina.^[31] Isto pode orixinar hipoglicemia cando se usa con fármacos antidiabéticos.

• Shippy RA, Mendez D, Jones K, Cergnul I, Karpiak SE (2004). "S-adenosylmethionine (SAM-e) for the treatment of depression in people living with HIV/AIDS". BMC Psychiatry 4. PMC 535560. PMID 15538952. doi:10.1186/1471-244X-4-38. 

• S-adenosil-L-homocisteína

• About.com SAM-e Resource Index Arquivado 15 de decembro de 2005 en Wayback Machine. at About.com
• list of known SAM-e drug interactions and precautions in use at University of Maryland Medical Centers