Reforma monetaria de Augusto

Logo da batalla de Accio, Octaviano logrou en 30 a. de C. a anexión de Exipto, completando así a unificación de toda a conca mediterránea baixo o poder de Roma. Á parte da evidente significación política deste feito, os importantes botíns que a Roma lle reportaba esta nova provincia, xunto coa rica minaría de Hispania, chegaron a provocar un exceso de masa monetaria en circulación.^[5][6]

No marco dunha ampla reorganización de todos os sectores da Res publica romana para os acomodar á nova situación socio-económica, caracterizada polo renacemento da economía e do comercio en toda a área mediterránea e en todo o Imperio, cumpría tamén dotarse de novos instrumentos financeiros e monetarios, que se plasmaron nunha reforma monetaria baseada na fixación dunha equivalencia da moeda de ouro, o áureo (1/42 da libra), con 25 denarios de prata e 100 sestercios de oricalco.^{[7][8][9][10]}

As novidades principais foron as seguintes:

• Fin das emisións de emerxencia realizadas en cecas móbiles que se ían trasladando en función das campañas militares, como ocorría frecuentemente, particularmente no período da guerra civil.
• A restauración do peso do denario, que, malia manterse como moeda de referencia, diminuíra seriamente durante as guerras civís.

• Renacemento das emisións subsidiarias doutras moedas como os cuadrantes, os ases e os dupondios, que practicamente chegaran a desaparecer da circulación durante os anos anteriores.
• A substitución do antigo sestercio de prata, pouco útil polo seu ínfimo tamaño, por outro de oricalco de gran tamaño (arredor de 27 gramos), moi axeitado ademais para a difusión da propaganda augústea.

• División de tarefas entre o Princeps, que controlaba a cuñaxe de moedas de ouro e de prata na segunda ceca imperial, en Lugdunum (actual Lión), e o Senatus, que autorizaba a cuñaxe de moeda de cobre e as súas aliaxes, a través do Senatus consultum, tal e como evidencian as siglas SC que aparecen nestas moedas, cuñadas na ceca de Roma.^[11][12][13]
• Restauración da figura dos triumviri monetali.^[14]
• A normalización da presenza do busto dunha persoa viva no anverso das moedas.

A reforma "cuadrimetálica" de Augusto garantía unha produción de moeda máis estable e máis aberta ás novas rutas comerciais, grazas en parte ao aumento progresivo da cantidade de moedas feitas en aliaxes de cobre.^[5][15]

En ouro cuñouse o áureo e o quinario, este último coa metade de valor e que ata a data fora cuñado só esporadicamente; en prata emitíronse denarios, que se converteron na base do sistema monetario durante toda a duración do Imperio, e tamén quinarios, coa metade do seu valor; os sestercios e os dupondios cuñáronnse en oricalco, unha aliaxe de cobre, estaño e, ás veces, outros metais; e, finalmente, en cobre cuñáronse o ás, o semis e o cuadrante, que anteriormente se fabricaran en bronce.^[16][17]

Nos áureos e nos denarios o contido de metal nobre era practicamente o 100 %, o que coñecemos tanto polas fontes clásicas como a partir das análises realizadas con metodoloxía moderna. O peso teórico do áureo de época augústea era de 1/42 libra (7,79 gramos) e mesmo se chegaba a pesos superiores en moedas reais (7,86-7,98 gr), en tanto que o do denario era de 1/84 libra (3,892 gr).^[15][18]

A reforma de Augusto tamén se caracterizou pola aparición do oricalco, que fixo do sestercio, cun peso dunha onza (en torno aos 27 gr) a moeda máis importante das cuñadas en aliaxes de cobre. Con esa mesma aliaxe cuñáronse tamén os dupondios, cun peso de media onza (13,65 gr).^[18][19]

Entre as moedas de cobre, o peso do ás era duns 10,90 gr e o dos cuadrantes de arredor de 3,24 gr.^[18][15]

As novas referencias ponderais proporcionaron un sistema moi preciso e rigoroso de proporcións entre as diversas denominacións, sobre a base dun áureo de 25 denarios, e un denario de 16 ases ou catro sestercios.^[18][20]

• Moeda da Antiga Roma
• Octavio Augusto
• Imperio Romano

• Estrabón. Geografia, IV e XVII.
• Suetonio. De vita Caesarum.

• Alfaro Asins, C. et al. (2009). Diccionario de numismática. Ministerio de Cultura. Madrid. ISBN 978-84-8181-405-7
• Belloni, G. G. (2004). La moneta romana. Ed.Carocci. Roma. ISBN 88-430-2105-2
• Crawford, Michael (1985). Coinage and Money Under the Roman Republic: Italy and the Mediterranean Economy. University of California Press. Páxinas 257-258, 260. ISBN 9780520055063
• Depeyrot, Georges (2006). La monnaie romaine : 211 av. J.-C. - 476 apr. J.-C. Éditions Errance. 2006. ISBN 2877723305
• Savio, A. (2001). Monete romane. Roma. ISBN 88-7801-291-2
• Scarre, Ch. (1995a). Chronicle of the Roman Emperors. Londres. ISBN 0-500-05077-5
• Scarre, Ch. (1995b). The Penguin Historical Atlas of Ancient Rome. Cambridge. ISBN 0-14-051329-9