Pulmonados

A maioría das especies dos pulmomados carecen por completo de branquias, e teñen a cavidade paleal transformada nun órgano respiratorio chamado pulmón (por comparación cos verdadeiros pulmóns dos vertebrados tetrápodos), e ao que alude o seu nome.
Trátase dunha cavidade do manto transformada nun amplo saco coas súa delgadas paredes moi vascularizadas, que comunica co exterior mediante unha estreita abertura situada lateralmente, á dereita, chamada poro respiratorio ou pneumostoma.^[3]

Os pulmonados, igual que outros gasterópodos, sofren no curso do seu desenvolvemento unha distorsión (torsión) do saco viscerasl, polo cal a comisura visceral non está entrecruzada.^[3]

Teñen un corazón cunha soa aurícula, un ril, e un sistema nervioso concentrado, simétrico. O atrio cardíaco encóntrase case sempre en polsición anterior ao ventrículo. A cavidadd paleal encóntrase no lado dereito do cuerpo.

A maioría das especies teñen unha cuncha, pero sen opérculo, aínda que o grupo tamén inclúe varias limachas se cuncha. A cuncha, dextrorsa, e só excepcionalmente sinestrorsa, en xeral é delgada e espiralada; nalgunhas especies está reducida e cuberta, total ou parcialmente, polo manto, e noutras, como quedou dito, mesmo falta.

A boca presenta unha rádula con numerosos pequenos dentes, e frecuentemente, mandíbulas.
O poro xenital ábrese ao exterior polo lado dereito, detrás da cabeza. Son hermafroditas, e as estratexias reprodutivas dalgunhas especies, como as dos caracois terrestres, inclúen o chamado cortexo, e empregan estruturas como os denominados dardos do amor (do inglés, love darts).^[3][4]

A orde dos pulmonados foi descrita por primeira vez en 1814 polo naturalista francés Georges Cuvier, descrición que rexistra, dous anos máis tarde o seu colega e compatriota Henri Marie Ducrotay de Blainville, no seu traballo Prodrome d'une nouvelle distribution systématique du règne animal (Comezo dunha nova distribución do reino animal).

O nome científico Pulmonata é o nomintivo plural do adxectivo do latín científico pulmonatus, -a, -um, derivado do substantivo do latín clásico pulmo, -õnis, 'pulmón'. Literalmente, 'os que teñen pulmón'.

Desde que Darwin formulara a súa teoría da evolución, a taxonomía biolóxica intentou reflectir a filoxenia dos organismos. As clasificacións utilizadas en taxonomía intentan, por tanto, representaren as interrelacións entre os distintos taxons. Porén, a taxonomía dos pulmonados, como a dos demais grupos de gasterópodos está continuamente sendo revisada e, debido a isto, as versións que se mostran en diversos textos poden diferir de maneira importante.

Segundo os distintas bases de datos, o grupo dos Pulmonata é considerado como:

• Unha subclase pola Fossilworks Paleobiology Database.^[5]
• Unha infraclase polo World Register of Marine Species.^[6]
• Unha orde pola Animal Diversity Web.^[7] e por Fauna Europaea.^[8]
• Non é considerado polo Sistema Integrado de Información Taxonómica,^[9] nin, polo tanto, no Catalogue of Life,^[10] nin pola IUCN.^[11]

Unha das máis seguidas clasificacións tradicionais, divide a orde dos pulmonados nas subordes dos estilomatófos (Stylommatophora), basomatóforos (Basommatophora) e eupulmonados (Eupulmonata). Porén, outros autores,^[3] reducen estas ás dúas primeiras.

§ Clasificación de Ponder & Lindberg (1997)

Segundo a clasificación dos gasterópodos de Ponder & Lindberg (1997), a taxonomía dos pulmonados é a seguinte:^[12]

• Orde Pulmonata Cuvier in Blainville, 1814
  • Suborde Systellommatophora Pilsbry, 1948
  • Suborde Basommatophora Keferstein in Bronn, 1864
  • Suborde Eupulmonata Haszprunar & Huber, 1990
    • Infraorde Acteophila Dall, 1885 (antigamente Archaeopulmonata)
    • Infraorde Trimusculiformes Minichev & Starobogatov, 1975

§ Clasificación baseada na análise filoxenética, de Bouchet & Rocroi (2005).^[13][14]

• Grupo informal Pulmonata Cuvier in Blainville, 1814
  • Grupo informal Basommatophora Keferstein in Bronn, 1864
  • Clado Eupulmonata Haszprunar & Huber, 1990 (clado sen clasificar, contén os clados Systellommatophora e Stylommatophora)
    • Clado Systellommatophora (Gymnomorpha)
    • Clado Stylommatophora (contén os subclados Elasmognatha, Orthurethra e o grupo informal Sigmurethra)
      • Subclado Elasmognatha
      • Subclado Orthurethra
      • Grupo informal Sigmurethra'
    • "Limacoid clade"

§ Clasificación de Jörger et al. 2010

Jörger et al. (2010) analizaron os grupos principais dentro dos Heterobranchia usando datos xenéticos e encontraron que nos Pulmonata, que se consideraba un grupo polifilético, algúns estaban máis estreitamente relacionadas cos Sacoglossa e os Acochlidia, polo que propuxeron un taxon máis inclusivo, o dos Panpulmonata para unir os clados Siphonarioidea, Sacoglossa, Glacidorboidea, Pyramidelloidea, Amphiboloidea, Hygrophila, Acochlidia e Eupulmonata.^[2]

• D'Ancona, Humberto (1972): Tratado de zoología. Tomo II. Zoología especial. Barcelona: Editorial Labor, S. A.
• Grassé, Pierre P.; Raymond A. Poisson e Odette Tuzet (1976): Zoología. Tomo 1 invertebrados. Barcelona: Ed. Toray-Masson, S. A. ISBN 84-311-0200-4.
• Remane, Adolf; Volker Storch e Ulrich Weisch (1980): Zoología sistemática. Barcelona: Ediciones Omega, S. A. ISBN 84-282-0608-2.
• VV. AA. (1968): "Gasterópodos" en: Enciclopedia Salvat de las ciencias. Tomo 4. Animales invertebrados. Pamplona: Salvat, S. A. de Ediciones, pp. 257–293.

• Moluscos
• Gasterópodos

• Snail and Slug: Care, Species, Health and much more... (Caracois e limachas: coidados, especies, saúde e moito máis...) (en inglés).
• El rincón de los caracoles (I) (en castelán).