Osga común
A osga común,[1][2][3] ladra,[3] ou lasca,[3] (Tarentola mauritanica) é un pequeno réptil da familia dos xecónidos,[4] que vive en gran parte dos países mediterráneos.
| Osga común Tarentola mauritanica | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||||
| Estado de conservación | |||||||||||||||||||||
 Pouco preocupante | |||||||||||||||||||||
| Clasificación científica | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Nome binomial | |||||||||||||||||||||
| Tarentola mauritanica (Linnaeus, 1758) | |||||||||||||||||||||
 Área de distribución de Tarentola mauritanica. | |||||||||||||||||||||
En Galicia localízase en diversas zonas do suroeste. Tradicionalmente, ata os anos 90, estaba presente unicamente nas comarcas de Verín e de Valdeorras.[5]. Porén, nas últimas décadas, quizais grazas ao camiño de ferro como vector de propagación, tense rexistrado en Ourense (nas proximidades da estación do tren) e en Monforte, importante nó ferroviario[6].
Porén, no resto da Península Ibérica é común, excepto na cornixa cantábrica, sendo denominada salamanquesa en Castela, dragó/dragonet nos Países Cataláns e osga-moura ou osga-comum en Portugal.[7][8]
Etimoloxía
O nome científico está composto por:
Tarentola, que se relaciona coa denominación común en francés tarente, que é unha deformación do nome vernáculo celta "darant", o cal estaba aínda en curso na Idade Media[9].
Mauritanica, que fai referencia ao antigo territorio da Mauretania ao norte de África, lugar da súa descuberta[10].
Non sendo unha especie común no territorio galego é practicamente descoñecida unha denominación a nivel popular. Na comarca de Verín recibe o nome local de "ladra" [11] e nesta zona do sur de Ourense recolleuse tamén a forma "lasca", con aínda moita menor difusión.[12] É por iso que se vén tomando do portugués o nome común "osga"[13], con orixe no árabe usga.[14]A denominación "salmantesa", recollida na guía de Anfibios e réptiles de Galicia[5] de Xerais, non ten ningunha referencia que acredite o seu uso tradicional no galego[13]. Parece ser, de feito, unha variante local castelá do nome "salamanquesa".[12]
Descrición
Os adultos poden chegar a medir de 5 a 7 cm, máis outro tanto ou pouco máis o rabo. O lombo, as patas e o rabo teñen vultos cónicos prominentes. O seu corpo é robusto, esmagado, e a súa cabeza grande e ancha, triangular e separada do corpo por un pescozo marcado. Cando perde o rabo pode rexeneralo, aínda que o novo é máis liso e carece de vultos. A súa cor é dun gris pardo ou marrón, con variacións desde o gris abrancazado ata o case negro, con pintas máis claras e escuras; o ventre é de cor abrancazada. A cor cambia de intensidade dependendo da luminosidade que recibe a súa pel: cando se atopa activa durante o día a cor é máis escura que durante a noite.
A súa boca é obtusa, e os ollos grandes, sen pálpebras e pupila vertical. Os dedos, cinco en cada extremidade, teñen protuberancias laminares laterais e inferiores que lle proporcionan certa adherencia para arruñar e desprazarse por superficies verticais (mesmo sobre vidros).
Hábitat e comportamento
Normalmente habita en edificios, ruínas, penedos e campos rochosos, troncos de árbores etc., distribuíndose por hábitats moi variados.
As osgas son animais nocturnos, aínda que en ocasións se mostran activas cara ao solpor ou incluso durante o día, especialmente nos días soleados da fin do inverno. Gústanlles os lugares soleados preto dos seus agochos.
Aliméntanse principalmente de insectos nos meses calorosos do ano e a miúdo atópanse cazando os insectos nocturnos que son atraídos polas luces, lámpadas etc.
Chocan 2 ovos case esféricos dúas veces ó ano, ó redor de abril e xuño. Despois de catro meses nacen as pequenas osgas con menos de 5 cm de lonxitude. Medran moi lentamente e viven ata 8 anos en catividade.
Notas
Véxase tamén
Bibliografía
- GALÁN REGALADO, PEDRO e FERNÁNDEZ ARIAS, GUSTAVO: (1993): Anfibios e réptiles de Galicia. Vigo: Xerais. ISBN 84-7507-722-6.