Meganisópteros
| Meganisópteros Rango fósil: 318-251 Ma (Pensilvaniense - Lopingiano) | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Meganeura sp. | |||||||||||
| Clasificación científica | |||||||||||
| |||||||||||
| Familias | |||||||||||
| |||||||||||
| Sinonimia | |||||||||||
| |||||||||||
Os maganisópteros (Meganisoptera) son unha orde de insectos extinguida con especies de tamaño moi grande ou xigante. Anteriormente esta orde chamábase Protodonata (protodonatos), pola súa aparencia similar e suposto parentesco cos modernos Odonata (libélulas). Viviron no Paleozoico desde o Carbonífero tardío ao Permiano tardío. Aínda que a maioría eran só lixeiramente máis grandes que as libélulas modernas, algunhas especies da orde son os insectos máis grandes coñecidos, como os fósiles do Carbonífero tardío Meganeura monyi e Megatypus, e a aínda máis grande do Permiano temperán Meganeuropsis permiana, que tiña envergaduras alares de ata 71 cm.[1]
As ás anteriores e posteriores son similares en venación (unha característica primitiva) agás na área anal máis grande (cara a atrás) nas ás posteriores. As ás anteriores son normalmente máis delgadas e lixeiramente máis longas que as posteriores. A diferenza das verdadeiras libélulas (Odonata), non tiñan pterostigma, e o patrón de veas das ás era algo máis simple.
A maioría dos espécimes coñécense só por fragmentos de ás; e só unhas poucas son ás completas, e moi poucas (na familia Meganeuridae) teñen impresións dos corpos. Estes mostran unha cabeza globosa con grandes mandíbulas dentadas, fortes patas espiñosas, un tórax grande, e un abdome longo e delgado como o das libélulas. Igual que as verdadeiras libélulas, eran presumiblemente predadores.
Tamén se coñecen unhas poucas ninfas fósiles, que mostran pezas bucais similares ás das ninfas de libélulas modernas, o que indica que eran predadores acuáticos activos.[3]
Aínda que ás veces se inclúen dentro das libélulas, os protodonatos (meganisópteros) carecen de certas características distintivas das ás que caracterizan aos odonatos. David Grimaldi e Michael S. Engel, indicaron que o termo coloquial "libélula xigante" é equívoco e sería mellor chamarlles "moscas grifón" ("griffinfly").
Tamaño
Discutiuse moito por que os insectos do Carbonífero puideron crecer tanto. A maneira na que se difunde o oxíxeno a través do corpo dun insecto polo seu sistema respiratorio traqueal supón que haxa un límite superior para o seu tamaño, que os insectos prehistóricos parece que superaron. Propúxose inicialmente (Harlé & Harlé, 1911) que Meganeura podía facer o esforzo de voar porque a atmosfera naquel tempo contiña máis oxíxeno que o 20% da actual atmosfera. Esta teoría foi rexeitada polos científicos daquela época, pero encontrou a aprobación de científicos recentes que estudaron máis en detalle as relacións do xigantismo e a dispoñibilidade de oxíxeno.[4] Se esta teoría é correcta, estes insectos serían susceptibles a unha caída dos niveis de oxíxeno e non poderían vivir nunha atmosfera coma a actual. Outros investigadores indican que os insectos realmente respiran con "rápidos ciclos de compresión e expansión traqueal".[5] Análises recentes da enerxética do voo de insectos e aves modernos suxire que tanto o nivel de oxíxeno coma a densidade do aire dan a posibilidade dun salto no tamaño.[6]
Un problema xeral con todas as explicacións relacionadas co oxíxeno das libélulas xigantes é a circunstancia de que os grandes Meganeuridae cunha envergadura alar de 45 cm tamén viviron no Permiano superior de Lodève en Francia, cando o contido de oxíxeno da atmosfera era xa moito máis baixo que no Carbonífero e no Permiano inferior.[7]
Bechly (2004) suxeriu que a falta de predadores vertebrados aéreos permitiulles aos insectos pterigotos evolucionar a tamaños máximos durante os períodos Carbonífero e Permiano, proceso que talvez foi acelerado por unha "carreira de armamentos evolutiva" para incrementar o tamaño corporal entre os paleodictiópteros herbívoros e os meganéuridos, que eran os seus predadores.[8]
Notas
Véxase tamén
Bibliografía
- Carpenter, F. M. 1992. Superclass Hexapoda. Volume 3 of Part R, Arthropoda 4; Treatise on Invertebrate Paleontology, Boulder, Colorado, Geological Society of America.
- Grimaldi, David and Engel, Michael S. (2005-05-16). Evolution of the Insects. Cambridge University Press. ISBN 0-521-82149-5.
- Tasch, Paul, 1973, 1980 Paleobiology of the Invertebrates, John Wiley and Sons, p. 617
- André Nel, Günther Fleck, Romain Garrouste, Georges Gand, Jean Lapeyrie, Seth M Bybee, e Jakub Prokop (2009): Revision of Permo-Carboniferous griffenflies (Insecta: Odonatoptera: Meganisoptera) based upon new species and redescription of selected poorly known taxa from Eurasia. Palaeontographica Abteilung A, 289(4-6): 89–121.
Ligazóns externas
- Sistemática filoxenética dos odonatos de Günter Bechly, 2005