La Barraca

O escritor granadino buscaba unha rexeneración do teatro a partir dun elenco afeccionado, lonxe do sistema de produción teatral que se vivía naquel momento en España. En 1931, Federico García Lorca andaba na procura de actrices e actores para organizar unha compañía de teatro universitario. Asistiu á representación de Estragos de amor y celos de Juan Valera, montada polo alumnado do Instituto-Escuela. Gustoulle a actuación de María del Carmen García Lasgoity, que interpretaba o papel protagonista. Tras coñecela, axiña a escolleu para integrar La Barraca. A compañía, co apoio do ministro Fernando de los Ríos Urruti, tiña a misión de achegar o teatro ás vilas e cidades de España con criterios pedagóxicos e anovadores.^[1]

A primeira semana de xuño de 1932, o grupo comezou os ensaios no Auditorio da Residencia de Estudiantes e na Residencia de Señoritas. O 10 de xullo, o alumnado-elenco, os Barracos, con dous camións Chevrolet, vestidos con fundas azuis e insignias que representaban unha carauta sobre unha roda de carro, deseño do pintor Benjamín Palencia, montaron o escenario e os decorados na praza maior de El Burgo de Osma. A peza coa que debutaron foi o entremés de Miguel de Cervantes, La cueva de Salamanca.^[2]

Ao proxecto sumáronse moitos artistas, entre eles, a irmá de Federico, Isabel, Julia García Lasgoity,^[3] o pintor José Caballero e os irmáns Jacinto e Modesto Higueras.^[4] Segundo a filosofía do grupo, todas as tarefas debían ser voluntarias, gratuítas e compartidas. As exitosas xiras de La Barraca incluían teatro clásico, monicreques, farsas, autos sacramentais e lecturas de poemas.^[5] Porén, en 1933, cando a CEDA acadou o poder, a compañía non sempre foi ben recibida. A prensa reaccionaria acusábaa de inmoral e xudeomarxista. Nalgunhas aldeas, os membros da compañía foron apupados e perderon as subvencións públicas.

Desde a súa creación até o comezo da Guerra civil española, La Barraca representou un total de 13 obras en 74 localidades de España e o norte de África. Foron salientábeis as estadías na Universidad Internacional de Verano de Santander.^[6] Alí coincidiron con membros da Xeración do 27, entre eles, Jorge Guillén, Pedro Salinas, Dámaso Alonso, Vicente Aleixandre e Rafael Alberti. En 1934, trala tráxica Revolución de Asturias, Lorca, moi afectado, declinou seguir á fronte de La Barraca e delegou en Eduardo Ugarte.

Na primavera de 1936 La Barraca realizou a que sería a súa derradeira función no Ateneo de Madrid, por petición expresa de Juana Capdevielle -bibliotecaria desta institución- ao grupo de teatro ambulante, que representou El caballero de Olmedo de Lope de Vega.^[7]

A Guerra Civil e o fusilamento de Federico García Lorca supuxeron o fin de La Barraca.

• Entremeses ("El país de Jauja") de Lope de Rueda e a Égloga de Plácida y Victoriano, de Juan del Enzina.
• El retablo de las Maravillas e entremeses como La guarda cuidadosa e La cueva de Salamanca, de Miguel de Cervantes.
• La vida es sueño e El gran teatro del mundo, autos de Pedro Calderón de la Barca.
• Fuenteovejuna, La dama boba e El caballero de Olmedo, de Lope de Vega.
• El Burlador de Sevilla, Tirso de Molina.

• Ademais da Fiesta del Romance (con páxinas de Antonio Machado e Lope), e unha soa obra moderna: Historia del soldado de Ramuz, con música de Igor Stravinskii.

Lenda

1. Entremeses (Cervantes)
2. La vida es sueño (Calderón de la Barca)
3. El retablo de las maravillas (Cervantes)
4. Fuenteovejuna (Lope de Vega)
5. Romancero (diversos romances adaptados)
6. Égloga de Plácida y Victoriano (Juan de la Encina)
7. El burlador de Sevilla (Tirso de Molina)
8. El caballero de Olmedo (Lope de Vega)

• 
  O camión do grupo La Barraca, rumbo a Vigo, no ano 1932
• 
  La Barraca en Vigo en agosto de 1932 no desaparecido parque de Cabanas.^[8]
• 
  Gonzalo Menéndez Pidal graba a Lorca e outros membros de La Barraca na rúa Capitán Galán (Calle Príncipe) de Vigo en agosto de 1932.
• 
  Descargando os camións para a montaxe do escenario polos compoñentes de La Barraca para a representación de «La guarda cuidadosa», de Miguel de Cervantes (Almazán, Soria) (xullo de 1932). Fotografía anónima. Colección do Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madrid.
• 
  Montaxe do escenario polos compoñentes de La Barraca para a representación de «La guarda cuidadosa», de Miguel de Cervantes (Almazán, Soria) (xullo de 1932). Fotografía anónima. Colección do Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madrid.

• García Ruiz, Víctor (1999.) Continuidad y ruptura en el teatro español de posguerra (en castelán) ISBN 84-313-1717-5.
• Gibson, Ian (2016) [1998]. Vida, pasión y muerte de Federico García Lorca (en castelán). Penguin Random House. ISBN 9788466336673. 
• Rodrigo, Antonina (2003). Mujer y exilio, 1939 (en castelán). Madrid: Flor del viento ediciones. ISBN 84-89644-88-8. 

• Menéndez Pidal, Gonzalo: La Barraca YouTube