Juan Mayorga

Naceu en 1965, criouse no barrio madrileño de Chamberí. En 1988 licenciouse en Filosofía e en Matemáticas. Bolseiro de investigación no Instituto de Filosofía do CSIC, baixo a dirección do filósofo Reyes Mate, ampliou estudos en Münster, Berlín e París. Doutorouse en Filosofía en 1997 pola UNED cunha tese titulada: A filosofía da historia de Walter Benjamin.^[5][6]

Profesor de Matemáticas a partir de 1994, ensinou en institutos de Madrid e Alcalá de Henares durante cinco anos. É tamén profesor de Dramaturxia e de Filosofía na Escola Superior de Arte Dramática de Madrid. Dirixiu o seminario Memoria e pensamento no teatro contemporáneo no Instituto de Filosofía do CSIC e é director da Cátedra de Artes Escénicas da Universidade Carlos III de Madrid. En febreiro de 2022 foi nomeado director artístico do Teatro da Abadía e o Corral de Comedias de Alcalá. Os seus traballos filosóficos máis importantes son Revolución conservadora y conservación revolucionaria. Política y memoria en Walter Benjamin e Elipses.^[7]

En 1993, xunto aos dramaturgos José Ramón Fernández, Luís Miguel González Cruz e Raúl Hernández Garrido, fundou o Teatro del astillero.^[8] Previamente, con estes autores dramáticos, coincidiu no obradoiro de Marco Antonio da Parra, no que tamén participaron Angélica Liddell e Pedro Víllora. Máis tarde, uniuse a El Astillero Guillermo Heras, que deu ao grupo dimensión de produtora teatral, dentro da cal montou algunha das obras de Mayorga.

Afastamentos persoais e estéticos do programa deste grupo levan a Mayorga a desvincularse do proxecto en 2006. Teatro del Astillero continúa co seu labor de creación, difusión, publicación e produción de textos de teatro contemporáneo.

En 2011 fundou a compañía La Loca de la Casa, coa que en 2012 puxo en escena a súa obra La lengua en pedazos e en 2015 Reikiavik.

O crítico Marcos Ordóñez fala de certas referencias na obra de Mayorga co teatro inglés: Tom Stoppard, David Hare ou Harold Pinter.^[9] Ademais, Ordóñez enlaza o teatro de Mayorga con autores vangardistas europeos como Ionesco, Pirandello ou De Filippo.^[10]

Illado no panorama teatral español, ás veces uniu a súa obra á da catalá Angélica Liddell, presente nos escenarios españois desde a década de 1990 e que en 2020 publicou Guerra interior.^[11]

É o autor de numerosas obras teatrais. Distínguese entre o seu teatro de tese, as súas comedias, as súas obras poéticas e as súas pezas breves. A súa primeira obra, Siete hombres buenos, accésit do premio Marqués de Bradomín, publicada no volume Marqués de Bradomín 1989 (1990), escribiuna con vinte e catro anos e non foi estreada até 2020.^[12] Desde entón, a súa dedicación ao teatro foi crecente e as súas obras cóntanse cunha ou dúas por ano.

• Siete hombres buenos (1989).
• Más ceniza, premio Calderón de la Barca 1992 (1993).
• El traductor de Blumemberg (1993).
• El sueño de Ginebra (1993).
• Concierto fatal de la viuda Kolakowski (1994).
• El hombre de oro (1996).
• Cartas de amor a Stalin (1997).
• El jardín quemado (1999).
• Angelus Novus (1999).
• El Gordo y el Flaco (2001).
• Alejandro y Ana (en colaboración con Juan Cavestany) (2002).
• Sonámbulo (2003).
• Palabra de perro (2003).
• Himmelweg. Camino del cielo (2003).
• Animales nocturnos (2003).
• Últimas palabras de Copito de Nieve (2004).
• Hamelin (2005).
• Job (2006).
• El chico de la última fila (2006).^[13]
• Fedra (2007).
• La paz perpetua (2007).
• Primera noticia de la catástrofe (2007).
• La tortuga de Darwin (2008).
• El cartógrafo (2009).^[14]
• Los yugoslavos (2010).
• El elefante ha ocupado la catedral (2011).
• La lengua en pedazos (2011).^[15]
• El crítico (Si supiera cantar, me salvaría) (2012).^[16]
• Reikiavik (2012), sobre o duelo entre Boris Spassky e Bobby Fischer.
• Penumbra (en colaboración con Juan Cavestany).
• El arte de la entrevista (2014).^[17]
• Famélica (2014).^[18]
• El Golem (2015).
• Amistad (2017).
• El mago (2017).
• La intérprete (2018).
• Intensamente azules (2018).
• Shock 1 (el cóndor y el puma) (2020) (en colaboración con Juan Cavestany, Albert Boronat e Andés Lima).
• Shock 2 (la tormenta y la guerra) (2021) (en colaboración con Juan Cavestany, Albert Boronat e Andés Lima).
• Silencio (2022), a partir do discurso de ingreso na Real Academia Española

Co título de Teatro para minutos,^[19] reuniu as súas pezas breves: El hombre de oro, La mala imagen, Legión, El guardián, La piel, Amarillo, El Crack, La mujer de mi vida, BRGS, La mano izquierda, Una carta de Sarajevo, Encuentro en Salamanca, El buen vecino, Candidatos, Inocencia, Justicia, Manifiesto Comunista, Sentido de calle, El espíritu de Cernuda, La biblioteca del diablo, Tres anillos, Mujeres en la cornisa, Método Le Brun para la felicidad, Departamento de Justicia, JK, La mujer de los ojos tristes, Las películas del invierno e 581 mapas.

Tamén realizou versións de Hécuba (Eurípides), La dama boba (Lope de Vega), Fuenteovejuna (), El monstruo ds los jardines (Calderón de la Barca), La vida es sueño (Calderón de la Barca), Rei Lear (William Shakespeare), Natán o sabio (Gotthold Ephraim Lessing), Don Juan Tenorio (José Zorrilla), Woyzeck (Georg Büchner), O Gran Inquisidor (Dostoievski), Un inimigo do pobo (Henrik Ibsen), Platónov (Antón Chéjov), Ante a Lei (Franz Kafka), Divinas palabras (Ramón María do Val-Inclán) e A visita da vella dama (Friedrich Dürrenmatt) e Sonámbulo (Sobre los ángeles de Rafael Alberti).

• Siete hombres buenos. Madrid, 1989.
• Vidas y ficciones de la ciudad de Salamanca. Juan Mayorga e Antonio Álamo. Ed. Consorcio Salamanca, Salamanca, 2002. 96 páxs.
• El elefante ha ocupado la catedral. Debuxos de Daniel Montero. Veintisiete Letritas, 2012. 48 páxs.
• Teatro 1989-2014. Debuxos de Daniel Montero Galán. La Uña Rota. Madrid, 2014. 770 páxs. (desta antoloxía hai polo menos tres edicións)
• Hamelin; La tortuga de Darwin. Edición de Emilio Peral Vega. Cátedra, Madrid, 2015. 232 páxs.
• Elipses. Madrid, Uña Rota, 2016. Reúne os seus ensaios, conferencias e artigos.
• Teatro 1989-2014. Madrid, Uña Rota, 2014.
• Reikiavik. Madrid, Uña Rota, 2014.
• Famélica. Madrid, Uña Rota, 2015.
• El cartógrafo. Madrid, Uña Rota, 2016.
• Cartas de amor a Stalin. La paz perpetua. Castalia. 2016.

O 12 de abril de 2018 foi elixido académico da RAE para ocupar a cadeira "M", vacante desde o falecemento do poeta e lingüista Carlos Bousoño, falecido o 24 de outubro de 2015.Á devandita cadeira tamén optaba as filóloga Dolores Corbella. A candidatura de Mayorga foi avalada polos académicos Luís María Ansón, Luís Mateo Díez e José Manuel Sánchez Ron.^[20]

Entre outros obtivo os seguintes premios: Premio Europa Novas Realidades Teatrais (2016), Nacional de Teatro (2007), Valle-Inclán (2009), Ceres (2013), La Barraca (2013), Nacional de Literatura Dramática (2013), Premio Nacional das Letras "Teresa de Ávila" (2016) e Max ao mellor autor (2006, 2008 e 2009) e á mellor adaptación (2008 e 2013).

O 1 de xuño de 2022 foi anunciado que obtivo o Premio Princesa de Asturias das Letras 2022 por «a enorme calidade, fondura crítica e compromiso intelectual da súa obra.»^[21]

O seu teatro foi posto en escena en Alemaña, Arxentina, Australia, Bélxica, Brasil, Bulgaria, Canadá, Chile, Colombia, Corea, Costa Rica, Croacia, Cuba, Dinamarca, Ecuador, España, Estados Unidos, Francia, Grecia, Holanda, Hungría, Irlanda, Israel, Italia, México, Noruega, Paraguai, Perú, Polonia, Portugal, Reino Unido, Romanía, Serbia, Suíza, Turquía, Ucraína, Uruguai e Venezuela, e traducido aos idiomas alemán, árabe, búlgaro, catalán, coreano, croata, checo, chinés, danés, esloveno, esperanto, estoniano, éuscaro, finlandés, francés, galego, grego, hebreo, holandés, húngaro, inglés, italiano, xaponés, letón, noruegués, polaco, portugués, romanés, ruso, serbio, turco e ucraíno.^[22]

A súa obra El chico de la última fila foi adaptada ao cine por François Ozon na película Dans a maison que recibiu a Cuncha de Ouro á mellor película e Premio do Xurado ao mellor guión no Festival de San Sebastián 2012.

• El jaque mate de Juan Mayorga
• Máster de Creación Teatral da Universidade Carlos III de Madrid