Hidroxocobalamina

A terapia estándar para o tratamento da deficiencia de vitamina B₁₂ é a inxección intramuscular ou intravenosa de hidroxocobalamina (OHCbl), xa que a maioría dos casos débense a unha mala absorción pola ruta entérica (intestinal).^[11] Utilízase en pacientes pediátricos con enfermidades metabólicas da cobalamina intrínsecas, pacientes con dificiencia de vitamina B₁₂ con ambliopía por tabaco que contén cianuro debida a envelenamento por cianuro e pacientes de anemia perniciosa que teñen neuropatía óptica.^[12]

A hidroxocobalamina é a terapia de primeira liña para casos de envelenamento por cianuro.^[2] A hidroxocobalamina converte o cianuro no composto moito menos tóxco cianocobalamina. A cianocobalamina é eliminada polos riles. O uso de hidroxocobalamina converteuse no tratamento de regra debido ao seu perfil de baixo risco de efectos secundarios, a rapidez con que comeza a actuar e a facilidade de uso en instalacións prehospitalarias.^[13]

A inxección de hidroxocobalamina utilízase para atallar as seguintes causas de deficiencia de viatamina B₁₂: ^[14]

• Deficiencia dietaria de vitamina B₁₂ en persoas vexetarianas estritas e nos seus meniños alimentados por lactación materna (a deficiencia de vitamina B₁₂ illada é moi rara).
• Mala absorción de vitamina B₁₂ resultante dunha lesión de estómago, onde se segrega factor intrínseco, ou danos no íleo, onde o factor intrínseco facilita a absorción de vitamina B₁₂. Estas condicións inclúen o esprúe tropical e o esprúe non tropical (ou enfermidade celíaca).
• Secreción inadecuada de factor intrínseco, debido a lesións que destrúen a mucosa gástrica (que poden ser causadas pola inxestión de corrosivos, tumores estendidos e condicións asociadas coa atrofia gástrica, como a esclerose múltiple, certos trastornos endócrinos, deficiencia de ferro e gastrectomía subtotal).
• Lesións estruturais que orixinan unha deficiencia de vitamina B₁₂, incluíndo a ileíte rexional, reaccións ileais e tumores malignos.
• Competición pola vitamina B₁₂ por parte de parasitos intestinais ou bacterias. O verme plano dos peixes pouco cocidos (Diphyllobothrium latum) absorbe grandes cantidades de vitamina B₁₂, e os pacientes infectados a miúdo teñen unha atrofia gástrica asociada. A síndrome do bucle cego pode producir deficiencia de vitamina B₁₂ ou de folato.
• Uso non axeitado de vitamina B₁₂ no organismo, que pode ocorrer se os antimetabolitos para a vitamina se empregan no tratamento da neoplasia.

A anemia perniciosa é a consecuencia máis común da deficiencia de vitamina B₁₂.^[15] aínda que propiamente se refire á anemia causada especificamente pola deficiencia autoinmune de factor intrínseco, úsase frecuentemente para referirse de modo xeral á anemia deficiente en B₁₂, sen importar a súa causa.

Os datos da literatura sobre o perfil de toxicidade aguda da hidroxocobalamina mostran que xeralmente se considera segura con exposición local e sistémica. A capacidade da hidroxocobalamina de retirar rapidamente e detoxificar o cianuro por quelación motivou varios estudos en animais e humanos nos que se usou hidroxocobalamina sistémica a doses suprafarmacolóxicas de ata 140 mg/kg para estudar o seu uso como tratamento intravenoso da exposición ao cianuro.^[16][17] A FDA norteamiericana a finais de 2006 aprobou o uso de hidroxocobalamina en inxección para o tratamento do envelenamento por cianuro.

Esta substancia causa unha coloración avermellada da urina (cromaturia), que pode parecer sangue na urina.^[18]

O acetato de hidroxicobalamina ten aspecto de cristais inodoros vermello escuros ortorrómbicos. As formulacións para inxección teñen un aspecto de solucións claras vermellas. Ten un coeficiencte de distrbución de 1,133 × 10^-5 e un pKa de 7,65.

Co termo vitamina B₁₂ referímonos a un conxunto de compostos chamados cobalaminas que se encontran no corpo humano en diversas formas, na súa maioría interconvertibles. Xunto co folato, as cobalaminas son cofactores esenciais que cómpren para a síntese do ADN nas células onde están tendo lugar a replicación cromosómica e a división, maiormente na medula ósea e nas células mieloides. Como cofactores, as cobalaminas son fundamentais para dúas reaccións celulares:

• A conversión feita pola metilmalonil-CoA mutase mitocondrial do ácido metillmalónico a succinato, que liga o metabolismo de lípidos co de carbohidratos.
• A activación da metionina sintase, que é o paso limitante na síntese de metionina a partir de homocisteína e 5-metiltetrahidrofolato.^[19]

As cobalaminas caracterízanse por ter un núcleo de corrina similar á porfirina que contén un só átomo de cobalto unido a un nucleótido bencimidazolil e un residuo ou grupo R variable. O rupo R variable dá lugar ás catro cobalaminas máis comúns: cianocobalamina (CNCbl), metilcobalamina, 5-desoxiadenosilcobalamina e hidroxocobalamina (OHCbl). No soro sanguíneo a hidroxocobalamina e a cianocobalmina crese que funcionan como formas de almacenamento ou transporte da molécula, mentres que a metilcobalamina e a 5-desoxiadenosilcobalamina son as formas activas do coencima necesario para o crecemento e replicación da célula.^[19] A cianocobalamina adoita converterse en hidroxocobalamina no soro, mentres que a hidroxocobalamina se converte en metilcobalamina ou en 5-desoxiadenosil cobalamina. As cobalaminas circulan unidas a proteínas séricas chamadas transcobalaminas (TC) e haptocorrinas. A hidroxocobalamina ten unha maior afinidade pola proteína de transporte TC II que a cianocobalamina ou a 5-desoxiadenosilcobalamina. Desde un punto de vista bioquímico, hai dúas reaccións encimáticas esenciais requiren vitamina B₁₂ (cobalamina).^[19][20]

A vitamina B₁₂ intracelular mantense en forma de dúas coencimas activas: metilcobalamina e 5-desoxiadenosilcobalamina. No caso de deficiencia de vitamina B₁₂, a conversión de metilmalonil-CoA a succinil-CoA non pode ter lugar, o cal te como resultado a acumulación de metilmalonil-CoA e a síntese de ácidos graxos anormal. Noutras reaccións encimáticas, a metilcobalamina apoia a reacción da metionina sintase, que é esencial para o metabolismo normal do folato. A interacción folato-cobalamina é esencial para a síntese normal de purinas e pirimidinas, e a transferencia do grupo metilo á cobalamina é esencial para a subministración adecuada de tetrahidrofolato, o substrato para os pasos metabólicos que necesitan folato. Nun estado de deficiencia de vitamina B₁₂, a célula responde redirixindo as vías metabólicas do folato para subministrar cantidades crecentes de metiltetrahidrofolato. Son frecuentes as concentracións elevadas resultantes de homocisteína e de ácido metilmalónico en pacientes con baixos niveis séricos de vitamina B₁₂ e poden xeralmente baixarse cunha terapia de substitución de vitamina B₁₂. Porén, as concentracións elevadas de ácido metilmalónico e de homocisteína poden persistir en pacientes con concentracións de cobalamina entre 200 e 350 pg/mL.^[21] A suplementación con vitamina B₁₂ durante condicións de deficiencia restaura o nivel intracelular de cobalamina e mantén un nivel suficiente dos dous coencimas activos: metilcobalamina e desoxiadenosilcobalamina.

• Metilcobalamina
• Cianocobalamina
• Adenosilcobalamina
• Vitamina B₁₂
• Biosíntese da cobalamina
• Óxido nítrico

• Hydroxocobalamin in the ChEBI database
• "Hydroxocobalamin". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine.