García II de Galicia

O infante García naceu contra o ano 1042^[a] e foi o fillo máis novo dos reis de Galiza Sancha I e o seu consorte Fernando I,^[5] e irmán de Urraca de Zamora, de Sancho II de Castela, de Elvira de Toro e de Afonso VI de León.^[b] Era neto por parte materna de Afonso V o Nobre, rei de Galiza, e da súa esposa a raíña Elvira Méndez. Por parte paterna os seus avós eran Sancho III o Maior, rei de Navarra, e a súa esposa a raíña Muniadona de Castela.

Desde moi novo xa aparece en diplomas canda seus pais e irmáns;^[2] como no xa mencionado da doazón á abadía de Santo André da Veiga de Espiñareda do 24 de abril de 1043 ou nestoutro do mosteiro de San Juan Bautista de Corias do 26 de abril de 1046, que é confirmado por tódolos irmáns, agás Elvira.^[4][c]

Educouse desde 1053 en Galiza co bispo Cresconio de Iria, xunto a quen aparece na primeira mención coñecida de García, datada nese mesmo ano.^[d] Sánchez Candeira vencella este feito á futura repartición do reino,^[10] pois os seus tres fillos educáronse nas terras que despois herdarían (non foi até 1063 que se fixo público o repartimento).^[11] Aínda así, García seguiu estando presente na corte, en León, como o testemuñan os diplomas que asinou (en 1056, 1061 e 1063).^[12]

Unha das mencións do rei García é no relato da viaxe dun grupo de peregrinos de Liexa en 1056^[13] que foron recibidos polo infante e o bispo Cresconio. García entregoulles ―coa oposición de Cresconio― unha reliquia do brazo do apóstolo Santiago co obxectivo de desposar cunha das fillas de Henrique III de Alemaña, emperador do Sacro Imperio Romano Xermánico,^[e] mais non semella que o chegase a facer.^[19]

Posteriormente, contra 1065, é probábel que entrase en contactos para concertar matrimonio cunha filla de Guillerme o Conquistador; mais, de novo, non se concluíu o esposorio.^[20][f] Con motivo destes contactos, é posíbel que Galtier Giffart, señor de Longueville, que estivo de peregrinación en Santiago de Compostela, levase a Guillerme un cabalo como obsequio, o mesmo cabalo que o Conquistador pediría para a batalla de Hastings en 1066.^{[37][38][39][g]}

Pouco antes do seu acceso ó trono, García reclamaba perante a asemblea de xustiza os dereitos na herdanza dunha familia aristocrática da Galiza do norte. Este preito co bispo de Mondoñedo, Suario II, gañouno o infante, constituíndo unha mostra da súa fortaleza e prudencia a pouco de se converter en soberano.^[41]

O rei Fernando I repartiu os seus dominios entre os fillos: Sancho, o maior, recibiu Castela e as parias da taifa de Zaragoza;^[43] Afonso recibiu León e as parias da taifa de Toledo;^[43] mentres García, o máis novo, recibiu Galiza e as parias das taifas de Badaxoz^[44] e Sevilla.^[10]. Ademais, Urraca, a primoxénita, recibiu a cidade de Zamora e Elvira a de Toro, correspondéndolles tamén o infantado, isto é, «o padroado e mailas rendas de tódolos mosteiros pertencentes ó patrimonio rexio»^[45] coa condición de non poderen contraer matrimonio.^[10] Mais entre a decisión da partición do territorio, en 1063, e a morte de Fernando I, en 1065, houbo trocos no territorio galego que beneficiaban de xeito claro a García,^[46] coa conquista de Coímbra e a fixación da fronteira ó sur do Mondego, cun territorio activo e perfectamente ordenado. A actividade, ordenamento, amplitude e recursos do territorio galego foron unha fonte de envexas para os irmáns de García, e isto considérase unha posible causa do acoso ó que se viu sometido dende cedo.^[47] De feito, no cantar de xesta de Sancho preséntase o repartimento indicando que García levou a parte máis extensa do reino, mentres Afonso a máis reducida.^[48]

Existe a crenza de que estableceu a capital do seu reino en Ribadavia, na comarca do Ribeiro, que non está apoiada polas fontes medievais. De feito o centro de gravidade do reino atopábase ó sur do Miño, en torno a Braga.^[49][h] Tamén segundo conta a tradición, puido morar, de xeito permanente ou de paso, na Torre da Forxa en Porqueira, na comarca da Limia.^[51]

En febreiro de 1067, aparece nun documento «imperando en España» (nutu dei rex […] imperans Ispania),^[52] unha intitulación en primeira persoa descoñecida até esa altura.^[53][i] O título é o único antecedente das diferentes formas das titulacións Rei de España e Emperador de España que o seu irmán Afonso empregou a partir de 1072 e 1077 respectivamente,^[53] e que continuaron os seus descendentes até o reinado de Fernando II de Galiza e León.^[55] O seu uso por parte de García podería expresar o seu dominio sobre as taifas musulmás.^[56]

Tanto en Galiza coma no condado de Portugal o rei tiña que contar cunha forza política moi grande dos nobres e sobre todo dos bispos, en quen García II quixo fundamentar o seu goberno.^[57] No seu reino tiñan as sés de Lugo, Compostela ou Iria, moi forte polas peregrinacións á tumba do Apóstolo Santiago, mais as de Mondoñedo, Porto e Ourense. García II restableceu as de Braga (tras acordo cos bispos de Lugo e Iria-Compostela)^[58] e Tui^[59], así como as de Lamego e Viseu, que foron absorbidas axiña pola de Coímbra. Isto contrasta coa única diocese do reino de Sancho II (Oca) e mesmo coas catro do reino de Afonso VI (Oviedo, León, Astorga e Palencia).^[60] Ademais, favoreceu o mosteiro de Santo Antoniño de Toques.^[61]

Pero García II apenas tivo tempo de gobernar. A morte do bispo Cresconio veu alterar a estabilidade da vida política galega á que contribuíra o defunto durante os trinta anos de mandato episcopal. O seu herdeiro Gudesteo, quen fora nomeado directamente polo rei García, foi asasinado xa no ano 1069 polo propio tío do bispo, o conde Froila ―Froila Arias ou Froila Vermúdez―,^[j] por mor dunhas disputas territoriais entre os ríos Ulla e Tambre. A Historia Compostellana fai un rechamante silencio en torno á actuación posterior do rei, e di: "logo foi elevado á mesma cátedra Diego Peláez polo rei don Sancho". Sancho II de Castela non exerceu poder en Galiza até xa entrado o ano 1071, polo que ese "logo" que di a crónica ten que significar máis de dous anos. Non se sabe o que sucedeu neses dous anos, aínda que se sabe que nese lapso de tempo García proseguiu o seu reinado con normalidade.^[68]

García tivo dificultades tamén co problema crecente das ansias de separatismo dos nobres portucalenses, encabezados polo conde Nuno Mendes, descendente da familia de Vimara Pérez e xenro de Sisnando Davides^[k], con cada vez máis desexos autonomistas e cos que tivo que loitar até derrotalos na batalla de Pedroso, entre Braga e o río Cávado. Na batalla morreu o propio Nuno Mendes, tal e como di a Chronica Gothorum, que ademais sitúa a batalla o 18 de xaneiro de 1071, aínda que seguramente fose posterior ó 17 de febreiro, cando aínda aparecen Nuno Mendes e a súa esposa facendo unha doazón.^[71] Despois desta batalla, García asume para si o título de rei de Portucale, procurando así diminuír a insubmisión dos rebeldes portucalenses e ás familias que non lle deron o seu apoio privounas dos seus bens.

Xa entre maio e xuño de 1068,^[73] despois da morte de Sancha en novembro do ano anterior, Afonso VI de León, non aceptando o repartimento^[74] e para diminuír a influencia de García en terras musulmás, atacou a taifa de Badaxoz conseguindo que lle pagasen un tributo.^[l] Nos últimos meses do ano volvería atacar o reino musulmán após esixir un aumento que lle foi negado.^[75]

Mais foi Sancho II de Castela, probablemente descontento tamén co repartimento que fixera o seu pai, quen tomou armas contra o rei García, atacando Galiza. Para iso tivo que contar co apoio de Afonso, ou cando menos coa súa neutralidade, xa que as tropas castelás tiveron que pasar polo seu reino. Isto foi na primavera de 1071, e Sancho fíxose rapidamente co control do reino, xa que un documento do mosteiro de Arlanza, datado o 10 de maio de 1071, nomea a Sancho como rei de Castela e de Galiza. O rei García foi apreixado posiblemente en Santarém.

García II foi enviado a Castela para facelo prisioneiro en Burgos, e finalmente foi enviado ó exilio, refuxiándose no sur do seu reino, moi probablemente en Sevilla, próximo ao apoio que poderían prestarlle os reis de Badaxoz e Sevilla. Con García exiliado, Sancho intitulouse Castellae et Gallaeciae rex, aínda que contou coa colaboración de Afonso. Porén, xurdiron novamente as tensións e de novo Sancho atacou e venceu a Afonso na batalla de Golpejera. Xa que logo, Afonso marchou cara ó exilio en Toledo. O 12 de xaneiro de 1072 Sancho era coroado en León, aínda que o goberno en solitario de tódolos territorios herdados de Fernando I foi breve, xa que en outubro dese mesmo ano foi asasinado no sitio de Zamora. Morto Sancho, Afonso regresa do seu exilio e faise co control do seu territorio, contando co apoio da súa irmá Urraca.

Hai diferentes versións dos cronistas sobre a reacción de García trala morte de Sancho. Así, o Cronicón Compostelán fala que o rei galego deuse présa en ir ante o seu irmán, resultando preso por el. Paio de Oviedo resalta que foi mediante o engano como foi feito prisioneiro. A data do apresamento encádrase entre finais de 1072 e comezos de 1073, sendo pechado no castelo de Luna, en plena montaña leonesa de Babia. Alí permaneceu até o seu pasamento en 1090.

Co seu apresamento, un dos seus máis importantes vasalos, Froila Vermúdez, con dominios desde o río Tambre até alén da Terra de Trasancos, tivo que se someter a Afonso VI. Porén, aceptouno só como rexente do reino galego, non como rei.^[66] Este feito, recollido nos tombos do mosteiro de Xuvia, fai sospeitar a algún historiador que a crianza do seu fillo Pedro Froilaz na corte leonesa foi en calidade de refén.^[77]

Mentres estivo preso, entre 1085 e 1088, produciuse a rebelión dos Ovéquiz, un dos máis importantes acontecementos políticos do reinado de Afonso VI que se producen en Galiza.^[78] Rodrigo Ovéquiz, intitulado conde de Galiza e partidario de García^[79], xunto con Diego Peláez, bispo de Santiago de Compostela, pretendían entregar a coroa do reino de Galiza a Guillerme o Conquistador, rei de Inglaterra,^[80][81][m] ou talvez liberar o propio García e casalo cunha filla de Guillerme.^[83][84][85] As forzas de Ovéquiz asaltaron Lugo, asasinando o meiriño real Ordoño, chegando a se facer mesmo con gran parte de Galiza.^[86] Porén, a revolta acabou fracasando e Afonso VI confiscou tódolos bens a Rodrigo Ovéquiz e desterrouno, mentres a Diego Peláez depúxoo, encarcerouno e humillouno. No medio destes acontecementos, Afonso VI tamén entregou o goberno de Galiza en 1087 ó seu xenro Raimundo de Borgoña como conde de Galiza.^[87][88]

García morrería en prisión o 21 de marzo de 1090 a causa dunhas febres, segundo indica a Crónica de Silos. O bispo Paio de Oviedo amplía a información indicando que por desexo de García, este foi sangrado, práctica terapéutica habitual daquela, e pouco despois produciuse o seu pasamento. A Crónica Naxarense fala do desexo expresado por García de ser soterrado canda as cadeas que levou durante a súa vida no cárcere. O Liber regum coincide en situar a morte de García no cárcere, e en situar o lugar do enterramento en Santo Isidoro, coas cadeas que levou en prisión. Outros autores, como Lucas de Tui no Chronicon mundi, en necesidade de facer ver o talante magnánimo do rei Afonso, falan que, decatándose da mala situación do seu irmán liberouno e trasladouno a León, finando na viaxe. Rodrigo Ximénez de Rada, tamén fala da benevolencia de Afonso, mais subliña que García rexeitou ser liberado. Esta versión foi a que seguiu a Primeira Crónica Xeral, falando da oferta de liberación do rei Afonso, do rexeitamento doído de García, do seu desexo de ser soterrado cos ferros que levou na cadea, e da sepultura con honras de rei que lle fixeron, expresándoo así:

Mas el rey don Garcia quandol dixieron de cómo su hermano le mandaua soltar de la prision, dixo entonces: "pues que Dios non quiso que yo en mi uida, seyendo sano et con salut, fuesse soltado agora non quiero ya salir de la prision, et aqui quiero morir; mas ruego a mis hermanas et mando que assi me sotierren en Leon en los fierros en que yago preso".

Deste xeito, no seu sartego de pedra do Panteón de Reis de Santo Isidoro de León, a tampa foi gravada coa figura do rei encadeado.^[89][90][91] Incluía tamén o seguinte epitafio latino:

H[ic] R[equiescit] Dominus Garcia Rex Portugalliae et Galleciae. Filius Regis Magni Ferdinandi. Hic ingenio captus a fratre suo in vinculis. Obiit Era MCXXVIII XIº Kal[ends] April[is].^{[92][93][94][95]}

Isto é:

Aquí xace Don García, rei de Portugal e Galiza, fillo do rei Fernando o Grande. Foi capturado con engano polo seu irmán e encadeado. Morreu o 22 de marzo de 1090.

O epitafio parece ser que foi unha renovatio ―inscrición ligada ó sartego orixinal noutro tipo de escritura― do século XIII.^[96] Este serviu de base para o historiador Ângelo Ribeiro poder concluír que García fora o primeiro en usar o título de rei de Portugal.^[97]

O sartego foi destruído na Francesada, en 1809, cando as tropas francesas ocuparon a Basílica de Santo Isidoro de León, convertendo esta en cuartel e o panteón en corte. Para isto último, os sartegos foron profanados e tornados bebedoiros para cabalos, amoreando os restos nun curruncho. Estes foron recolleitos polos cóengos e levados á igrexa de Santa Marina la Real de León, onde ficaron até seren, unha vez rematada a guerra, devoltos ó panteón e introducidos nos sarcófagos sen orde ningunha.^[98] Por mor disto, resulta imposíbel o recoñecemento dos restos do rei García, igual cós demais reis.^[99] En 1997 abríronse os sarcófagos de novo para un ambicioso estudo multidisciplinar^[100] co obxectivo principal de identificar os restos dos personaxes rexios alí enterrados.^[101] No entanto, despois de 10 anos de pescudas, o proxecto fracasou sen chegar a conclusión ningunha.^[101]

A morte e os funerais de rei en honor de García producíronse canda a celebración do concilio de León dese ano,^[102][94] ó cal estaban convocados os bispos dos reinos de Galiza, León e Castela^[103] entre outros. Isto provocou que asistisen ás súas exequias moitos importantes prelados, tales como Bernardo de Sedirac, primado de Toledo, e o legado pontificio Raniero, futuro papa Pascual II.^[2][104] As súas irmás Urraca e Elvira tamén asistiron.^[2][105]

Á pouca información que hai sobre a súa vida e o seu reinado, xúntase a vontade dos cronistas de Afonso por indicar aspectos negativos de García, elementos que foron prendendo na historiografía española, que trata en boa parte a García coma un persoeiro secundario, do mesmo xeito cá historiografía portuguesa, cando non coma un incapaz e un perdedor.^[2] A mitificación do rei perdedor, espallouse considerablemente, e así o describen historiadores galegos do rexionalismo galego coma Manuel Murguía^[107] ou Benito Vicetto.^[108] A pouca información ou descoñecemento deste rei chegou máis á actualidade: baste como exemplo a descrición que a xornalista e escritora galega María Victoria Fernández-España fixo do rei na súa obra Galicia feudal (1969):

El tiempo se encargaría de revelar que, entre los tres hijos del primer rey de Castilla había dos listos y uno parvo: a Galicia le correspondió el parvo.

Victoria Armesto.^[109]

Un bo exemplo do tratamento historiográfico da figura de García atópase no Tombo A de Compostela, códice que, malia ilustrar as súas páxinas con vinte e catro personaxes vinculados á monarquía, desde Afonso II até Afonso X, esquece convenientemente ilustrar a figura do monarca. Un esquecemento que resulta chamativo pola presenza no documento non só do seu pai, Fernando I, e seu irmán, Afonso VI, senón tamén das súas irmás Elvira de Toro e Urraca de Zamora.^[110] Así e todo, a Historia silense de principios do século XII, denomina a García como un «bo emperador» (bonus imperator) por mor das súas vitorias militares.^[111][112]

Por outra banda, parte da historiografía considerou tradicionalmente o rei García como a orixe da liñaxe dos Castro. Segundo esta teoría o rei García enxendrou durante o seu presidio a Fernando García de Hita, xenearca da importante familia nobiliaria galega.^[113][114] O conde Fernando figura de xeito continuado nos diplomas da raíña Urraca, a cal refírese a el como parente consanguíneo.^[115] Esta estendida hipótese é obxecto de discusión entre os xenealoxistas.^[116][n]

A captura de García mediante engano, o longo encarceramento e o pomposo funeral, convertérono no favorito dos poetas épicos, e para mediados do século XII xa debía existir un bo número destas obras poéticas.^[122] A máis antiga destas en sobrevivir é a balada do século XVI «Romance de la muerte del rey don García» en Romances nuevamente sacados de historias antiguas de la crónica de España (1551) de Lorenzo de Sepúlveda.^[123][124] Outra relacionada é o famoso «Romance del Prisionero»,^[125] do século XV polo menos e que ten unha gran cantidade de semellanzas coa historia de García contada na Crónica de 1344 de Pedro Afonso, conde de Barcelos.^[126]

Ademais, o seu eco puido chegar a unha canción popular nórdica,^[127] Romance de Santiago (Visen om Sankt Jakob), cuxos contidos xa aparecen no Speculum historiale de Vicente de Beauvais e na Legenda aurea de Santiago de Voragine do século XIII. Así, na versión das Illas Feroe (Santa Jákups vísa ou Santa Jaakup^[128]), a máis completa e conservada, fálase do «país de García» (Garsialand) e do rei García.^{[129][130][131]}

Existe unha obra teatral do século XVII titulada La Lindona de Galicia (ou La Ricahembra de Galicia) que trata a lenda de García e a loita polo trono galego.^[132] Unha boa parte está escrita en galego^[133][134] e historicamente atribuíuse a diferentes autores (Montalbán, Moreto e Lope de Vega);^[135] no entanto, conforme as análises do proxecto ETSO. Estilometría aplicada al Teatro del Siglo de Oro,^[136] hoxe crese que a autoría corresponde a Andrés de Claramonte (†1626) e que foi escrita probablemente entre 1620 e 1625.^[137] Para conmemorar o Día Mundial do Teatro de 2021, o Consello da Cultura Galega realizou coas pasaxes máis destacadas da peza unha adaptación para podcast dividida en cinco capítulos. Esta ficción sonora foi coordinada por Manuel Gago Mariño, dirixida por Tito Asorey, sonorizada por Chus Silva e interpretada por Melania Cruz, Sergio Zearreta, Josito Porto e o propio Tito Asorey. Unha imaxe de Laura Romero, na cal se amosa a figura do rei García atrás da Lindona, ilustrou o proxecto.^[138][139]

En 1857 publicouse a novela Rogin Rojal, ó El paje de los cabellos de oro: Historia caballeresca del siglo XI do galego Benito Vicetto. Nela, o relato comeza co rei García no ano 1067 e cóntase a súa historia e a do seu fillo Roxín Roxal.^[121]

A historia de García II tamén inspirou a Victor Hugo a creación da epopea Le Petit Roi de Galice^[140] (O reiciño de Galicia),^[141] incluída na primeira serie da obra La Légende des siècles (1859). O poema relata a tentativa de usurpación do reino a Nuno, fillo de García de Galiza.^[142] En 2023 unha adaptación en banda deseñada de Inacio Vilariño e Iván Suárez foi publicada polo Demo Editorial e recibiu o Premio Deputación da Coruña a proxectos sobre o Reino de Galicia 2022.^[143]

Xa no século XX, García é mencionado ou figura en dúas obras de Álvaro Cunqueiro: no relato haxiográfico San Gonzalo, publicado so o pseudónimo de Álvaro Labrada en 1945, que trata de Gonzalo Froilaz, bispo de Mondoñedo a partir de 1070;^[144] e na peza teatral Palabras de víspera, escrita en 1968 e publicada en 1974, que trata dos seus irmáns ―de Urraca e do seu namoro de Afonso―.^[145][146]

O 3/4 de marzo de 1979, Casimiro Torres Rodríguez ingresou na Real Academia Galega como membro numerario pronunciando un discurso titulado O malfadado D. García: Rei de Galicia.^[147][148]

Nas dúas últimas décadas do século XX, a figura do rei García como personaxe literario tivo un gran desenvolvemento. Deste xeito, un dos escritores galegos contemporáneos máis destacados, Manuel Rivas, publicou na súa Balada nas praias do Oeste (1985) un poema titulado cunha pregunta de García: «¿Deixaredes morrer a nación dos galegos?».^[149] Posteriormente escribiu O último rei dos galegos, relato romántico publicado na colección Contos do Castromil (1992), e En salvaxe compaña (1994), novela que recibiu o Premio da Crítica Galicia e na que o rei García é un corvo branco con grillóns que exerce de anxo da garda.^[150][151]

Así mesmo, en 1986, Manuel María incluíu na sección «Os mitos e as derrotas» do seu poemario Oráculos para cavalinhos-do-demo un poema titulado «O rei Garcia», entre outros adicados a máis personaxes históricos galegos.^[152]

Ademais, na novela No ano do cometa (1987) de Xoán Bernárdez Vilar, gañadora do Premio Xerais e ambientada na Europa de 1066, García ten un lugar destacado no argumento.^[153] En 1999, o autor tamén escribiu a obra de teatro O valedor do reino, unha peza histórica en catro actos sobre o bispo Cresconio, conselleiro e amigo de García. Foi publicada dixitalmente na Biblioteca Virtual Galega en 2002 e recibiu o Premio de teatro da Universidade de Vigo dese ano.^[154][155]

Darío Xohán Cabana, outro dos máis prestixiosos escritores galegos,^[156] escribiu tamén varios poemas e novelas relacionados co rei García e vencellados entre si.^[157] A figura deste monarca fascinou e obsesionou o autor durante moitos anos.^[158] Deste xeito, comezou adicando dous poemas a García en Patria do mar (1989)^[159] e mencionándoo na novela Galván en Saor (1989),^[160] gañadora do Premio Xerais.^[161] Proseguiu primeiro coa novela Cándido Branco e o Cabaleiro Negro (1992), onde se fan varias alusións ó rei García e ó seu reinado anterior,^[162][163] e despois c'O cervo na torre (1994), novela gañadora tamén do Premio Xerais^[164] e na cal un dos personaxes principais é Sebastián García, descendente directo de García.^[158] Finalmente rematou con Morte de rei (1996), unha novela histórica rigorosamente documentada^[165] onde o protagonista é o propio García, que está preso e encadeado vendo preto a súa fin. A obra intercala o relato dos pensamentos e conversas do rei coa acción do día a día na prisión e o relato das súas propias vivencias como príncipe e posteriormente como rei. En palabras do autor «ningunha das cousas que se din na novela é demostrable que sexan ficción».^[158] As dúas últimas novelas foron inicialmente ideadas como unha serie de cinco ou seis novelas ―que Cabana non chegou a escribir― na cal Morte de rei sería a primeira e O cervo na torre a última.^[158]

Tamén Xosé Luís Méndez Ferrín, considerado un dos referentes máis excepcionais da literatura galega da segunda metade do século XX,^[166] escribiu o poema «Don García, Rei», publicado no seu libro de poesía Estirpe de 1994, gañador do Premio da Crítica de poesía galega de 1994 e do Premio Losada Diéguez de creación literaria de 1995.^[167]

O 1 de abril de 2005 estreouse en Narón a peza teatral «García» de Cándido Pazó.^[168] Con X. A. Porto Josito como o rei García, a obra foi representada pola compañía Teatro do Adro e dirixida polo propio Cándido Pazó. Foi galardoada co Premio María Casares 2006 ó mellor texto orixinal e nomeada para o Premio Max 2006 ó Mellor Texto Orixinal en Galego.^[168] Na obra, García leva xa moitos anos preso e Rodrigo, antigo amigo e vasalo, entra no castelo coa intención de o liberar, mais topará cun monarca totalmente derrotado.^[169]

Alén da literatura, Luís Seoane, en 1967, deseñou unhas cabezas de personaxes medievais galegos para xerras de porcelana co obxectivo de divulgar a historia de Galiza;^[170][171] sendo unha delas a do rei García.^[172] Foron as primeiras figuras da nova etapa de Sargadelos.^[173] Posteriormente, Seoane tamén realizou unha xilografía de García,^[174] contida no seu libro Imágenes de Galicia. 72 xilografías originales publicado a finais de 1978.^[175] Con el, o autor pretendía «rescatar mitos e feitos históricos galegos que non tiveron, na súa maioría, expresión gráfica algunha».^[176]

En 1978 publicouse tamén o álbum Porque no mundo mengou a verdade do cantautor Xosé Quintas Canella que inclúe a canción «O Rei García».^[177]

O rei García II foi ilustrado por Pepe Carreiro en O Reino de Galiza (1998)^[178] e por Tucho Fernández Calo en Os reis de Galicia (2003)^[179], ámbolos libros do historiador Anselmo López Carreira.

En 2017, a contacontos uruguaia Soledad Felloza estreou o seu espectáculo Unha mulata na corte do Rei García, que conta cun imaxinario vencellado á tradición oral galega.^[180]

Ademais, García figura no libriño erótico-pornográfico Os Anais do Reino da Gallæcia (2017).^[181]

O 25 de decembro de 2017 saíu un mod para o videoxogo Civilization VI titulado Daenvil's Galicia: García II. O obxectivo do xogo é desenvolver a Galiza do rei García que posúe un gran poder cultural e relixioso, á parte dunha grande unidade migrante colonizadora.^[182]

Subnotas

Referencias

Os reis e as raíñas da Galiza.

García I e Afonso VI. Un reino entre dous irmáns. (Nós Diario, 11.10.2022)

Vídeos externos

A Memória do Rei Dom Garcia em Portugal. RTP

• Historia de Galiza
• Lista de condes de Galiza
• Lista de monarcas de Galiza
• Torre da Forxa