Atlas (mitoloxía)

Atlas era o fillo de titán Xápeto e Océano Asia ou Climene, e irmán de Prometeo, Epimeteo e Menecio. Tivo moitos fillos, na súa maioría fillas, as Hespérides, as Híades, as Pléiades e a ninfa Calipso que vivía na illa Oxixia. Segundo o antigo poeta grego Hesíodo, Atlas atopábase nos confíns da Terra cara ao oeste. De acordo con The Greek Myths, de Robert Graves, os pelasgos crían que a deusa creadora Eurínome asignou a Atlas e a Febe para que gobernasen a Lúa. Hixinio enfatiza a natureza primordial de Atlas facéndoo o fillo de Éter e Gaia, aínda que o texto do Prefacio, onde fai esta afirmación, está algo corrupto. "Océano Atlántico" significa "Mar de Atlas", mentres que "Atlantis" significa "Illa de Atlas".^[2][3]

Atlas acaudillou os titáns na Titanomaquia ou guerra contra os olímpicos. Cando os titáns foron derrotados, Zeus condenou a Atlas a cargar co ceo (a Urano), moi preto do xardín das Hespérides. Nun principio só as ninfas Hespérides eran as encargadas de coidar as mazás de ouro^[4], pero Hera non confiaba nelas, así que enviou a Ladón, para que xuntos se encargasen de vixiar as preciadas mazás de ouro. Atlas recordou a profecía de Temis, ameazou a Perseo e aconselloulle que se fose. Entón Perseo sostivo a cabeza de Medusa ante os ollos do titán, e así o converteu nunha enorme pedra que se chamaría cordal do Atlas. Dicíase destas montañas que eran tan altas que tocaban o ceo, aínda que as súas árbores eran tan densas que impedían subilas. Con todo, outras versións contan que Heracles, descendente de Perseo, enganou a Atlas para que recuperase algunhas mazás de ouro do xardín das Hespérides como parte dos seus doce traballos. Prometeo aconselloulle que non fose el mesmo a buscalas, senón que enviase a Atlas. Para logralo, Heracles ofreceuse a suxeitar o ceo mentres Atlas ía buscalas. Pero ao volver, Atlas non quixo aceptar a devolución dos ceos, e dixo que el mesmo levaría as mazás a Euristeo, o home que as pediu. Heracles enganouno de novo, pedíndolle que suxeitase o ceo un momento para acomodar a súa capa.^[5]

Diodoro Sículo afirmaba na súa Biblioteca histórica​ que Atlas era un mítico rei de Mauritania, na antiga Libia. Dicíase que era un sabio filósofo e matemático e un extraordinario astrólogo, descubridor da esfericidade das estrelas e artífice do primeiro globo celeste. Esta sería a razón pola que terminaría converténdose nun personaxe fantástico que levaría o firmamento completo sobre os seus ombreiros.

Atlas casou con Hesperis, filla do seu irmán Héspero, coa que tivo as seis Hespérides, tamén chamadas Atlántides. A familia posuía rabaños de fermosas mazás de cor dourada. Busiris, o cruel rei de Exipto, enviou piratas para raptar as Hespérides. Cando estes estaban en camiño, Heracles chegou a Exipto e, por outras razónes, matou a Busiris. Mentres tanto, os piratas secuestraron as rapazas cando estas xogaban nun xardín e marcharon con ells. Desafortunadamente para eles, Heracles atopounos mentres comían nunha praia. Tras saber polas Hespérides o que ocorría, matou a todos os piratas e devolveu as rapazas ao seu pai Atlas, quen como recompensa lle deu as mazás de ouro que lle pedira o rei Euristeo de Micenas.^[6]

• Aínda que desde mediados do século XVI é frecuente mostrar o titán Atlas nos atlas cartográficos, non foi a este senón ao rei libio a quen o xeógrafo Gerardo Mercator lle rendeu tributo cando usou por primeira vez o nome Atlas para describir un libro de mapas, ao incluír unha representación súa na páxina-título do seu libro Atlas, Sive Cosmographicae Meditationes De Fabrica Mundi... (publicado postumamente en 1595).
• Atlas, Rise! é unha canción da banda de thrash metal Metallica.^[7]
• Atlas F.C é un equipo de fútbol representativo da cidade mexicana de Guadalajara.^[8]

• "Atlas". En Greek Mythology Link (en inglés)
• "Atlas". En Theoi Project ( en inglés)