Artur

A orixe do nome de Artur segue a ser motivo de debate. Algúns suxiren que deriva dos segundos nomes que empregaban os romanos (Artörius), de etimoloxía escura e controvertida^[2][ (mais posibelmente dos mesapios^[3][4][5] ou de orixe etrusca^[6][7][8]).

Algúns eruditos teñen suxestionado que é relevante para este debate entender que o nome do lendario Rei Artur aparece unicamente coma Arthur, ou Arturus nos textos en latín antigo e nunca como Artörius (aínda que dialectos de latín vulgar converteron Artörius en Arturius). Porén, isto non pode explicar res sobre a orixe do nome Arthur, proveniente de Artörius. En galés, frecuentemente ao mencionar Artörius convértese en Art(h)ur.^[9]Outra teoría di que o nome deriva do patronímico bretón «Arto-rīg-ios» que significa fillo do «Rei Oso» e que se atopa no nome persoal do antigo irlandés Art-ri e que pode ser unha adaptación latinizada de Artōrius.^[10] Menos probábel é a proposta de derivación común do galés Arth «oso» + (g) wr «home» (antes en bretón Arto-uiros). Hai dificultades fonolóxicas con esta teoría, especialmente cando se relaciona con nomes bretóns compostos. Arto-uiros debe provir do antigo galés e Artgur do galés medio e moderno e non Arthur; Arthwr e non Arthur (na poesía galesa o nome sempre se escribe Arthur e rima exclusivamente con verbas rematadas en ur e nunca con verbas rematadas en wr o que confirma que o segundo elemento non pode ser [g]wr «home»).^[11][12]

Unha última teoría, que só conseguiu unha aceptación limitada entre os eruditos,^{[10][13][14][15][16][17]} deriva o nome de Artur do latín Arcturus, a estrela máis brillante na constelación de Boötes, achegada á Osa Maior,^[18] que é a romanización do grego Αρκτοῦρος (Arktouros) e significa «gardián da osa»,^[19] composta así: ἄρκτος (Arktos): «oso»^[20] + οὖρος (Ouros): «vixilante ou gardián».^[21] Do latín clásico Arcturus podería terse convertido en Art(h)ur que sucede cando se menciona en galés, e por mor do seu brillo e da súa posición no ceo levou á xente a ver esta estrela coma o «gardián da osa» e o «líder» das outras estrelas de Boötes.^[22] Existe un nome en lingua irlandesa antiga que é Artúr, que se cre deriva directamente do dialecto galés antigo ou cúmbrico Artur.^[23] A historia presenta este nome no fillo ou neto de Áedán mac Gabráin (ano 609 d.C.).

1 de setembro: Santo Artur, presbítero e mártir.

A variante galega do nome é pouco común hoxe en Galicia, as máis das veces sendo substituída pola variante castelá: Arturo. 112 varóns levan o nome de Artur en Galicia. En Cataluña, onde o nome coincide con galego a frecuencia é moito maior. Con todo a variante castelá conta en Galicia con 3032 varón, sendo a zona peninsular de maior frecuencia.^[24]

• Artur Mas, presidente da Generalitat de Cataluña
• Chester Alan Arthur.
• Arthur C. Clarke.
• Arthur Miller.
• Arthur Conan Doyle.
• Arthur Rimbaud.
• Arthur Schopenhauer.
• Carles Artur Soler.
• Arturo Pérez-Reverte.
• Arturo Prat Chacón.
• Arthur Guinness (Sir).
• Arturo Fernández.
• Arturo Cavero.
• Arturo Prat.
• Arturo Alessandri Palma.
• Arthur Koestler.
• Arturo Arredondo.
• Arturo López.
• Arturo Ríos.
• Arturo Dávalos Tovar.

• Yáñez Solana, Manuel (1995). El gran libro de los Nombres. M. E. Editores, Madrid. ISBN 84-495-0232-2. 
• Montes Vicente, José María (2001). El libro de los Santos. Alianza, Madrid. ISBN 84-206-7203-3. 
• Barber, Richard (1986). King Arthur: Hero and Legend. Woodbridge, Reino Unido: Boydell Press. ISBN 0851152546. .
• Higham, N. J. (2002). King Arthur, Myth-Making and History. Londres: Routledge. ISBN 978-0415213059. .
• Malone, Kemp (Maio, 1925). "Artorius". Modern Philology 22 (4): 367–74. doi:10.1086/387553. .

• Lista de nomes masculinos en galego
• Rei Artur
• Materia de Bretaña