Ílhavo
Ílhavo é unha cidade portuguesa, localizada na rexión Centro e na subrexión de Aveiro.
| ||||
| Localización | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Estado | Portugal | |||
| Distritos | Distrito de Aveiro  | |||
| Contén a división administrativa | ||||
| Poboación | ||||
| Poboación | 38.598 (2011) (525,29 hab./km²) | |||
| Xeografía | ||||
| Superficie | 73,48 km² | |||
| Bañado por | Océano Atlántico | |||
| Comparte fronteira con | ||||
| Creación | 1296 | |||
| Identificador descritivo | ||||
| Código postal | 3830 | |||
| Fuso horario | ||||
| Outro | ||||
| Irmandado con | São João da Terra Nova (pt)  (1998–)Newark (2000–) Parati (2000–) Cuxhaven (2002–) New Bedford (pt) (2005–)Grindavíkurbær (en) (2005–)Ihtiman (pt) (2007–)Funchal (2008–) | |||
| Páxina web | cm-ilhavo.pt | |||
É a sede dun municipio co mesmo nome (incluíndo dúas cidades, Ílhavo e Gafanha da Nazaré), con 73,48 km² de superficie[1] e 38.598 habitantes (2011),[2][3] subdivididos en 4 parroquias.[4] O municipio está dividido en tres sitios distintos polos brazos da Ría de Aveiro, e está limitado ao norte e nordés polo concello de Aveiro (límite terrestre ao noroeste e a través da ría ao norte), e ao sur con Vagos.
Historia
Orixes e status
Na súa orixe atópase a cidade romana de Illiabum.
O concello recibiu unha foral de D. Dinis o 13 de outubro de 1296, sendo elevado a cidade o 13 de xullo de 1990.[5]
Industria
Cerámica
A cidade é famosa pola súa industria de porcelana de Vista Alegre.
Turismo e gastronomía
O concello de Ílhavo abarca dúas cidades: Gafanha da Nazaré e Ílhavo. Na localidade de Barra, atópase o máis alto dos 48 faros marítimos de Portugal. O Farol e a Praia da Barra forman parte da parroquia de Gafanha da Nazaré. Costa Nova do Prado forma parte da parroquia de Gafanha da Encarnação. A praia da Costa Nova do Prado é tamén un dos lugares atractivos do municipio. As casas típicas desta praia (coñecida como Palheiros) caracterízanse polas fachadas (orixinalmente de madeira, actualmente en formigón), en listas de cores vivas e alegres, alternando co branco. A cidade de Ílhavo tamén é coñecida polo famoso pan de Vale de Ílhavo, feito artesanalmente na localidade homónima e cocido nun forno de leña.
Pesca
Ílhavo está moi ligado á pesca do bacallau [6]; de feito, ao longo do século XX, a maioría dos capitáns que realizaban expedicións de longa distancia eran orixinarios da vila. Moitos dos pescadores tamén viñan de pobos limítrofes. Esta e outras conexións entre Ílhavo e o mar pódense contemplar no Museo Marítimo de Ílhavo, que ademais do edificio posúe o único arrastreiro lateral que se conserva para a pesca do bacallau. O barco é parte integrante do Museo e alberga exposicións temporais.
Poboación
| Número de habitantes [7] | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1864 | 1878 | 1890 | 1900 | 1911 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
| 8 210 | 8 601 | 11 276 | 13 163 | 14 544 | 15 518 | 17 709 | 18 850 | 21 513 | 25 108 | 24 108 | 31 383 | 33 235 | 37 209 | 38 598 |
(Número de habitantes que tiñan a súa residencia oficial neste concello no momento en que se realizou o censo)
O concello de Ílhavo, que consta nos censos de 1864 a 1890, foi extinguido por decreto do 21/11/1895, e integrado no concello de Aveiro. Por decreto do 13/01/1898 deixou de formar parte do concello de Aveiro, pasando a ser concello con sede en Ílhavo, formado por unha única parroquia. Por decreto nº 12.612, do 01/11/1926, e do decreto do 23/06/1910, creáronse as parroquias de Gafanha da Encarnação e Gafanha da Nazaré con lugares nesta parroquia.
(Nota: De 1900 a 1950 os datos refírense á poboación presente no concello na data en que se realizaron. Polo tanto, hai algunhas diferenzas en relación coa poboación residente designada.)
Freguesías
O concello de Ílhavo está dividido en 4 parroquias:
- Gafanha da Encarnação
- Gafanha da Nazaré
- Gafanha do Carmo
- Ílhavo (São Salvador)
Lugares
Adro; Rua Nova; Viela do Mónica; Viela do Salvador; Viela do Conde; Viela do Louro; Viela do Bela; Viela do Geral; Viela do Professor; Capela (Sr.ª do Pranto); Fontoura; Viela do Panasco; Viela do Tambor; Carvalheira; Viela do Mariz, Cancelas; Carril do Panasco; Viela das Donas; Viela da Galega; Pedaço; Viela do Ralhados; Viela do Capitão; Viela da Pinta; Viela da Manga; Viela do Naça; Fonte da Praça; Viela das Carlas; Rua de Espinheiro; Viela do Marieiro; Viela do Parraxo; Viela do Sarna; Manga de Espinheiro; Urjal; Arnal; Curtido de cima; Viela da Coutada; Viela da Costa; Curtido de Espinheiro; Viela da Birrenta; Viela da Chocha; Viela do Batel; Alqueidão; Carvalha; Fonte; Alagoa; Casal; Coutada; Santo António; Cabeço da Coutada; Viveiro; Ribas da Picheleira; Quintãs; Chosa do Fidalgo; Cambarnal; Légua; Preza; Moitinhos; Passadouro; Vale de Ílhavo; Campo; Viela dos Louros; Casa do Cardoso Pereira; Costeira de Santiago; Campo Largo; Pessegal; Moitas; Ribas Altas da Ermida; Azenhas; Lugar; Aidos; Corredoura; Paço da Ermida; Praça da Ermida; Boa Vista; Soalhal; Vista Alegre; Chousa Velha.
Política
Eleccións locais [8]
| Data | % | V | % | V | % | V | % | V | % | V | % | V | % | V | % | V | % | V | Participación |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PPD/PSD | PS | CDS-PP | FEPU/APU/CDU | PSN | BE | PPM | IND | CH | |||||||||||
| colspan="2" style="background:#Modelo:RGBpol;" | | colspan="2" style="background:#Modelo:RGBpol;" | | colspan="2" style="background:#Modelo:RGBpol;" | | colspan="2" style="background:#Modelo:RGBpol;" | | colspan="2" style="background:#Modelo:RGBpol;" | | colspan="2" style="background:#Modelo:RGBpol;" | | colspan="2" style="background:#Modelo:RGBpol;" | | colspan="2" style="background:#Modelo:RGBpol;" | | colspan="2" style="background:#Modelo:RGBpol;" | | |||||||||||
| 1976 | 41,47 | 3 | 27,84 | 2 | 21,16 | 2 | 6,05 | - | 63,71 / 100,00 | ||||||||||
| 1979 | 43,38 | 3 | 21,04 | 1 | 21,94 | 2 | 11,09 | 1 | 63,03 / 100,00 | ||||||||||
| 1982 | 36,42 | 3 | 28,55 | 2 | 17,39 | 1 | 14,14 | 1 | 62,97 / 100,00 | ||||||||||
| 1985 | 40,64 | 3 | 38,72 | 3 | 10,42 | 1 | 7,02 | - | 56,03 / 100,00 | ||||||||||
| 1989 | 47,54 | 4 | 42,97 | 3 | 3,58 | - | 2,84 | - | 55,15 / 100,00 | ||||||||||
| 1993 | 36,57 | 3 | 41,02 | 3 | 13,98 | 1 | 3,50 | - | 1,51 | - | 56,13 / 100,00 | ||||||||
| 1997 | 43,02 | 4 | 35,79 | 3 | 6,92 | - | 10,30 | - | 53,73 / 100,00 | ||||||||||
| 2001 | 65,71 | 6 | 19,87 | 1 | 4,30 | - | 6,70 | - | 53,64 / 100,00 | ||||||||||
| 2005 | 60,87 | 5 | 26,39 | 2 | 4,04 | - | 4,72 | - | 53,40 / 100,00 | ||||||||||
| 2009 | 63,53 | 5 | 22,69 | 2 | 5,22 | - | 3,04 | - | 2,60 | - | 47,55 / 100,00 | ||||||||
| 2013 | 44,28 | 4 | 28,37 | 3 | 7,84 | - | 5,01 | - | 4,17 | - | 40,01 / 100,00 | ||||||||
| 2017 | 46,66 | 4 | 35,17 | 3 | 5,11 | - | 2,92 | - | 4,07 | - | CDS | 43,74 / 100,00 | |||||||
| 2021 | 31,63 | 3 | 20,80 | 1 | 1,57 | - | 1,57 | - | 2,32 | - | 33,46 | 3 | 4,42 | - | 45,45 / 100,00 | ||||
Eleccións lexislativas
| Data | % | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PSD | PS | CDS | PCP | UDP | AD | APU/ | FRS | PRD | PSN | B.E. | PAN | PàF | L | CH | IL | |
| 1976 | 40,46 | 28,98 | 19,94 | 3,01 | 0,71 | |||||||||||
| 1979 | AD | 25,76 | AD | APU | 1,35 | 59,97 | 6,96 | |||||||||
| 1980 | FRS | 0,86 | 61,56 | 5,89 | 25,00 | |||||||||||
| 1983 | 37,02 | 36,58 | 14,20 | 0,47 | 7,47 | |||||||||||
| 1985 | 41,07 | 22,40 | 11,22 | 0,86 | 6,30 | 13,85 | ||||||||||
| 1987 | 65,50 | 19,67 | 4,07 | CDU | 0,39 | 3,94 | 2,53 | |||||||||
| 1991 | 63,83 | 23,29 | 4,58 | 2,23 | 0,27 | 2,50 | ||||||||||
| 1995 | 42,80 | 35,66 | 15,40 | 0,20 | 2,70 | 0,38 | ||||||||||
| 1999 | 38,95 | 36,78 | 15,10 | 3,63 | 0,17 | 1,85 | ||||||||||
| 2002 | 49,12 | 28,42 | 14,47 | 2,44 | 2,62 | |||||||||||
| 2005 | 39,94 | 35,54 | 9,69 | 3,56 | 6,42 | |||||||||||
| 2009 | 35,83 | 28,34 | 14,80 | 3,88 | 10,93 | |||||||||||
| 2011 | 46,04 | 20,10 | 15,41 | 4,25 | 5,61 | 1,19 | ||||||||||
| 2015 | PàF | 24,75 | PàF | 4,61 | 11,11 | 1,43 | 47,41 | 0,61 | ||||||||
| 2019 | 32,61 | 31,18 | 5,00 | 3,30 | 11,44 | 4,17 | 1,08 | 1,21 | 1,01 | |||||||
| 2022 | 32,67 | 36,79 | 2,04 | 1,71 | 5,50 | 1,86 | 1,22 | 8,07 | 5,92 | |||||||
Patrimonio
- Forte de Barra de Aveiro ou Castelo de Gafanha
Cultura
Irmandamentos
O concello de Ílhavo está irmandado coas seguintes cidades: [10]
Cuxhaven, Baixa Saxonia, Alemaña
Funchal, Rexión Autónoma da Madeira, Portugal
Ihtiman, Sofia, Bulgaria
Newark, Nova Jersey, Estados Unidos- New Bedford, Massachusetts, Estados Unidos
Parati, Río de Xaneiro, Brasil
St. John's, Terra Nova e Labrador, Canadá
Grindavik, Islandia (desde o 25 de agosto de 2005)
Notas
Véxase tamén
Ligazóns externas
- Polo Consumo da Causa - Páxina do xornalista Viriato Teles
- João Aníbal Ramalheira - Páxina de curiosidades de e sobre Ílhavo
- Concello de Ílhavo Arquivado 25 de xuño de 2015 en Wayback Machine. - Páxina oficial do concello
- Blog Patrimonio relixioso de Ílhavo - Páxina sobre o patrimonio relixioso de Ílhavo Dr. Hugo Calão
| Municipios do Distrito de Aveiro |
|---|
 |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |
Albergaria-a-Velha | Anadia | Castelo de Paiva | Espinho | Estarreja | Murtosa | Oliveira do Bairro | Ovar | Santa Maria da Feira | São João da Madeira | Sever do Vouga | Vagos | Vale de Cambra |