Ácido piroglutámico
O ácido piroglutámico (tamén chamado 5-oxoprolina e ácido pidólico) é unha molécula moi común pero pouco estudada, que é un derivado de aminoácido natural no cal os grupos amino libres do ácido glutámico ou glutamina cíclanse para formar unha lactama.[1] Os nomes da base conxugada deste ácido, o seu anión, os seus sales e ésteres denomínanse piroglutamatos, 5-oxoprolinatos ou pidolatos.
| Ácido piroglutámico | |
|---|---|
 | |
Ácido 5-oxopirrolidina-2-carboxílico | |
Outros nomes Ácido 2-pirrolidona-5-carboxílico ; | |
| Identificadores | |
| Abreviaturas | Glp |
| Número CAS | 149-87-1 (R/S), 4042-36-8 (R), 98-79-3 (S) |
| PubChem | 499 (R/S), 439685 (R), 7405 (S) |
| ChemSpider | 485 (R/S), 388752 (R), 7127 (S) |
| UNII | 6VT1YZM21H (R/S), SZB83O1W42 (S) |
| Número CE | 205-748-3 |
| DrugBank | DB03088 |
| KEGG | C02237 |
| MeSH | Pyrrolidonecarboxylic+acid |
| ChEBI | CHEBI:16010 |
| ChEMBL | CHEMBL284718 |
| Ligando IUPHAR | 4703 |
| Número RTECS | TW3710000 |
| Referencia Beilstein | 82134 |
| Referencia Gmelin | 1473408 |
| 3DMet | B01555 |
| Imaxes 3D Jmol | Image 1 |
| |
| |
| Propiedades | |
| Fórmula molecular | C5H7NO3 |
| Masa molar | 129,11 g mol−1 |
| Punto de fusión | 184 °C; 363 °F; 457 K |
| log P | -0,89 |
| Acidez (pKa) | -1,76, 3,48, 12,76 |
| Basicidade (pKb) | 15,76, 10,52, 1,24 |
| Punto isoeléctrico | 0,94 |
Se non se indica outra cousa, os datos están tomados en condicións estándar de 25 °C e 100 kPa. | |
É un metabolito do ciclo do glutatión que se converte en glutamato pola 5-oxoprolinase. O piroglutamato encóntrase en moitas proteínas incluíndo a bacteriorrodopsina. O ácido glutámico N-terminal e residuos de glutamina poden ciclarse espontaneamente converténdose en piroglutamato, ou poden ser convertidos encimaticamente por glutaminil ciclases.[2] Esta é unha das varias formas de N-terminal bloqueado que presenta un problema para a secuenciación N-terminal usando química de Edman, a cal require un grupo amino primario libre do que carece o ácido piroglutámico. O encima piroglutamato aminopeptidase pode restaurar un N-terminal libre cortando e separando o residuo de piroglutamato.[3]
O ácido piroglutámico pode existir en forma de dous enantiómeros:
- (2R) ou D, que pode ser (+) ou d
- (2S) ou L, que pode ser (–) ou l
Metabolismo
Tal como se descubriu por primeira vez en 1882, o ácido piroglutámico pode formarse quentando ácido glutámico a 180 °C, o cal ten como resultado a perda dunha molécula de auga. Nas células vivas deriva do glutatión pola acción do encima γ-glutamil ciclotransferase.[1] O ácido piroglutámico pode funcionar no almacenamento de glutamato e actúa opoñéndose á acción do glutamato, mesmo no cerebro.[1] Tamén actúa no sistema colinérxico do cerebro;[4] O amiloide β que contén ácido piroglutámico está incrementado na enfermidade de Alzheimer; isto pode formar parte do proceso da enfermidade.[5]O incremento dos niveis de ácido piroglutámico no sangue, que causa un exceso na urina (5-oxoprolinuria), pode ocorrer despois dunha sobredose de paracetamol, así como en certas trastornos conxénitos do metabolismo, causando acidose metabólica de intervalo aniónico elevado.[1][6]
Usos
O sal de sodio do ácido piroglutámico, chamado piroglutamato de sodio ou pidolato de sodio, utilízase para tratar a pel seca e en produtos para o cabelo, xa que é un humectante. Ten unha baixa toxicidade e non é irritante para a pel, pero o seu uso en produtos é limitado polo seu alto prezo.[7][8]
O ácido L-piroglutámico véndese on line como suplemento dietético nootrópico.[9][10]
O pidolato de magnesio, o sal de magnesio do ácido piroglutámico, encóntrase nalgúns suplementos minerais.Nun estudo preclínico, as propiedades farmacolóxicas adicionais observadas do ácido piroglutámico eran actividades anti-fosfodiesterase tipo 5, anti-encima conversor da anxiotensina e anti-urease.[11]