Caoineadh (ealaín)
Leiriú paiseanta an bhróin, go minic i bhfoirm ceoil, filíochta, nó amhrán is ea an caoineadh. Is minic a bhíonn an brón, nó caoineadh mar thoradh ar aiféala, nó dobrón. Is féidir an caoineadh a chur in iúl freisin ar bhealach briathartha ina mbíonn rannpháirtithe ag caoineadh faoi rud a bhfuil aiféala orthu nó faoi dhuine a chaill siad, agus go hiondúil bíonn an t-olagón, an chasaoid agus/nó an gol ag gabháil leo.[1] Bíonn caointe ina n-údar de na cineálacha scríbhneoireachta is sine, agus tá samplaí ann ar fud chultúir an duine.
Stair
Ba chaointe iad go leor de na dánta is sine agus buana i stair an duine.[2] Téann Caoineadh an Súiméir agus an Úr siar 4000 bliain ar a laghad go dtí an tSuiméir ársa, an chéad sibhialtacht uirbeach ar domhan. Tá caointe i láthair san Íliad agus san Odaisé araon, agus leanadh le caoineadh a sheinnt i marbhnaí in éineacht leis na hálais sa Ghréig chlasaiceach agus Heilléanach.[3] Tá gnéithe de chaoineadh le feiceáil i mBeowulf, sna Véidí Hiondúigh agus i dtéacsanna reiligiúnacha ársa an Neasoirthir. Tá siad san áireamh i gcaoineadh chathracha na Measpatáime mar Caoineadh an Úr agus an Tanakh Giúdach, (a bheadh ina Sean-Tiomna Críostaí ina dhiaidh sin).