Konsonant
 Tekst üüb Öömrang |
Konsonanten san tuuner faan en spriak. Uun't jindial tu wokaalen brük jo en steed uun a müs, huar det stemloft jin trakt woort.
Uun a spriakwedenskap wurd konsonanten diarefter betiakent, huar uun a müs jo maaget wurd:
1 exolabiaal (bütjen faan't lap)
2 endolabiaal (banen faan't lap)
3 dentaal (tes)
4 alweolaar (föör jin a tes)
5 postalweolaar (widjer bääft jin a tes)
6 präpalataal (föör jin a böön)
7 palataal (jin a böön)
8 welaar (bääft jin a böön)
9 uwulaar, postwelaar (taap)
10 faringaal (rachen)
11 glotaal, laryngaal (stembian)
12 epiglotaal (keellad)
13 radikaal (tongrut)
14 posterodorsaal (bääft üüb a tong)
15 anterodorsaal (föör üüb a tong)
16 laminaal (tongbleed)
17 apikaal (tongspas)
18 sublaminaal, subapikaal (oner a tong)
Auersicht
A miast konsonanten san pulmonaal, det ment: mä halep faan loft ütj a long.
| Pulmonaal konsonanten efter IPA | bilabiaal | labio- dentaal | dentaal | alweolaar | post- alweolaar | retrofleks | palataal | welaar | uwulaar | faringaal | glotaal | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stemluas(stl.) | stemhaft(sth.) | stl. | sth. | stl. | sth. | stl. | sth. | stl. | sth. | stl. | sth. | stl. | sth. | stl. | sth. | stl. | sth. | stl. | sth. | stl. | sth. | |
| Plosiiwen | p | b | t | d | ʈ | ɖ | c | ɟ | k | ɡ | q | ɢ | ʔ | |||||||||
| Nasaalen | m | ɱ | n | ɳ | ɲ | ŋ | ɴ | |||||||||||||||
| Wibranten | ʙ | r | ʀ | |||||||||||||||||||
| Taps of Flaps | ⱱ | |ɾ | ɽ | |||||||||||||||||||
| Frikatiiwen | ɸ | β | f | v | θ | ð | s | z | ʃ | ʒ | ʂ | ʐ | ç | ʝ | x | ɣ | χ | ʁ | ħ | ʕ | h | ɦ |
| Lateraal frikatiiwen | ɬ | ɮ | ||||||||||||||||||||
| Aproksimanten | ʋ | ɹ | ɻ | j | w | |||||||||||||||||
| Lateraal aproksimanten | l | ɭ | ʎ | ʟ | ||||||||||||||||||
Ütjdruk
An do woort onerskääst, üüb hün oort an wiis di konsonant maaget woort:
pulmonaal:
1 plosiif, eksplosiif
2 nasaal
3 wibrant
4 flaps an taps (slaanj)
5 frikatiif (rewen)
6 afrikaat (uunrewen)
7 aproksimant
8 lateraal (sidjelk)
ei pulmonaal:
9 klik
10 implosiif
11 ejektiif
Det oort an wiis koon stemhaft (sth, woker) of stemluas (stl, harder) wees.
Ei pulmonaal konsonanten
| Ei pulmonaal konsonanten | bilabiaal | labiodentaal | dentaal | alweolaar | alweolaar-lateraal | alweolopalataal | postalweolaar | retroflex | palataal | welaar | uwulaar | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kliks | ʘ | ǀ | ǃ | ǁ | ǂ | ǃ˞ | ||||||
| Implosiiwen | ɓ | ɗ | ʄ | ɠ | ʛ | |||||||
| Ejektiiwen | Ejektiif Plosiiwen | pʼ | t̪ʼ | tʼ | ʈʼ | cʼ | kʼ | qʼ | ||||
| Ejektiif Frikatiiwen | ɸʼ | fʼ | θʼ | sʼ | ɬʼ | ɕʼ | ʃʼ | ʂʼ | çʼ | xʼ | χʼ | |
| Ejektiif Afrikaaten | t͡θʼ | t͡sʼ | t͡ɬʼ | t͡ɕʼ | t͡ʃʼ | ʈ͡ʂʼ | c͡çʼ | k͡xʼ | q͡χʼ | |||