Fornenskt mál
Fornenskt ella anglosaksiskt mál (á fornenskum: Ænglisc, Anglisc, Englisc; á enskum: Old English, Anglo-Saxon) var tað fyrsta stigið av enskum, ið varð tosað og endiliga skrivað í partinum av Onglandi og Skotlandi um tað mundið, ið anglosaksar búsettust í 5. øld og til 12. øld, tá ið málið broyttist til miðenskt.
| Fornenskt mál Ænglisc, Anglisc, Englisc | ||
|---|---|---|
| Tosað í: | Ongland, Skotland. | |
| Tosandi íalt: | — | |
| Málætt: | Indo-evropeiskt Germanskt | |
| Málkotur | ||
| ISO 639-1: | none | |
| ISO 639-2: | ang | |
| ISO 639-3: | ang . | |
Søga
Navnið anglosaksiskt stavar frá ættflokkunum anglarnir og saksarnir, ið settust niður í Onglandi, eftir at rómararnir vóru farnir úr landinum. Hesir ættflokkar búðu saman við jútum og øðrum fólki rundan um Norðsjógvin og tosaðu nær skyld mál, sum blandaðust saman, tá ið teir komu til Onglands. Hjálandastovnararnir trokaðu keltar burtur til t.d. Wales og Cornwall. Ættflokkarnir stovnaðu smærri kongaríki, ið seinni blivu sjey kongaríki.[1] Støðan stóð við í nakrar øldir, til víkingar komu til Onglands. Danir stýrdu tá stórum parti av Mið- og Norðuronglandi undir sokallaðum Danalógum, og fornenskt lænti mong orð úr norrøna málinum, sum víkingar talaðu. Mong av hesum orðum eru vanlig á enskum, t.d. they og them. Eisini orð sum same, get, take, sky og skin komin úr norrønum.[2]
Orð
Her eru nøkur dømi um orð á fornenskum samanborin við onnur germansk mál.
| Fornenskt | Enskt | Týskt | Føroyskt | Norrønt |
|---|---|---|---|---|
| dōn | to do | tun | at gera | gera |
| þū | thou (you) | du | tú | þú |
| gān | to go | gehen | at ganga | ganga |
| cunnan | can | können | at kunna | kunna |
| wrītan, scriban | to write, to scribe | schreiben | at skriva | rita |
| flēogan | to fly | fliegen | at flúgva | fljuga |
