کنتور هوشمند

کنتور هوشمند آب و برق ترکیبی است از یک کنتور دیجیتال برق، یک کنتور حجمی آب و مجموعه مدیریت مصرف. این کنتور با اندازه‌گیری پارامترهای برق مصرفی، مخصوصاً توان اکتیو و راکتیو و با توجه به نوع الکتروپمپ، دبی لحظه‌ای و حجم آب مصرفی را محاسبه و ثبت می‌کند.

این کنتور، نخستین بار، بر اساس روشی که چند محقق ایرانی برای اندازه‌گیری آب پمپاژ شده توسط الکتروپمپ‌ها اختراع کرده‌اند،^[۲] توسط یکی از شرکتهای مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران،^[۳] طراحی و ساخته شده‌است.

اولین ویرایش تحقیقاتی کنتور هوشمند آب در سال ۱۳۸۱ طراحی و به عنوان پایلوت در چند استان کشور نصب شد. تولید صنعتی و نصب کنتور هوشمند آب و برق، از سال ۱۳۸۵ و به عنوان یکی از ۱۰ طرح تعادل بخشی سفره‌های آب زیرزمینی، موضوع ماده ۱۷ قانون برنامه چهارم توسعه، آغاز شد. از سال ۱۳۸۹ و به دنبال تصویب قانون تعیین تکلیف چاه‌های آب فاقد پروانه، نصب کنتور هوشمند آب و برق بر روی همه چاه‌های کشاورزی، به هزینه مالکان چاه‌ها اجرا می‌شود.^[۴] مطابق قانون، باید همه چاه‌های کشور تا پایان برنامه پنجم توسعه به کنتور مجهز شده باشند.^[۵]

کنتور هوشمند آب و برق تاکنون به صورت متمرکز یا پراکنده در همه استانهای ایران نصب شده‌است. بسیاری از چاه‌های برقدار استانهای اردبیل - خراسان شمالی،^[۶] خراسان جنوبی،^[۷] لرستان،^[۸] بوشهر^[۹] و دشت‌های مشهد،^[۱۰] مه ولات،^[۱۱] داراب^[۱۲] و کاشان^[۱۳] با کنتور هوشمند آب و برق تجهیز شده‌اند.

با نصب کنتور هوشمند آب و برق، صرفه جویی قابل توجهی دربرداشت آب از سفره‌های آب زیرزمینی و مصرف برق در پیک شبکه، مخصوصاً در مناطقی که پروژه کامل انجام شده‌است، به وجود آمده‌است. کاهش افت سفره‌های آب زیرزمینی در دشت اسفراین،^[۱۴] صرفه جویی دربرداشت آب از سفره‌های زیرزمینی چهارمحال و بختیاری، کاهش ساعات کارکرد الکتروپمپ‌های خراسان رضوی^[۱۵] و کاهش پیک شبکه در توزیع برق شهرستان شیراز،^[۱۶] نمونه‌های مستند شده این صرفه جویی هستند.

پروژه نصب کنتور هوشمند آب و برق در استان خراسان شمالی، در سال ۲۰۱۴، جایزه پروژه ابتکاری اتحادیه جهانی آب (IWA) را در منطقه اروپا و آسیای غربی کسب نموده‌است.^[۱۷]

^[۱۸][۱۹]