چاردا

ریشهٔ چاردا، به واژهٔ فارسی چارتاق بازمی‌گردد. واژهٔ چاردا در زبان‌های بالکانی از ترکیِ çardak گسترش پیدا کرده و در زبان مجاری هم از طریق صربی‌کروواتی و هم مستقیماً از ترکی عثمانی وارد شده‌است. همچنین پسوند «ش»، چاردا را وابسته به نوعی رقص به نام چارداش می‌کند که از سال ۱۸۳۵ در گزارش‌ها ذکر شده و وارد چندین فرهنگ اروپایی دیگر شده‌است.^[۱][۲]

اولین استفاده از واژهٔ چاردا مربوط به ۱۷۵۵ است. چارداها در ابتدا در مکانهایی قرار داشتند که پاسبانان و نیروی نظمیه به سختی می‌توانستند آنها را کنترل کنند. این مکان‌ها معمولاً دارای جایی برای درشکه، ارابه و استراحت اسب بودند. داستان‌های عاشقانه بسیاری که بیشتر در مورد قانون‌شکنان و بتیارها نقل شده، به چاردا مرتبط است.^[۳]

در سراسر مجارستان چارداهای قدیمی پذیرای مهمانان بوده و عمدتاً کاربرد رستوران و موزه دارند. نامی که برای چاردا انتخاب شده از شهر یا اتفاقی معروف منتسب به آن می‌آید.^[۳]

این چاردار که در امتداد جادهٔ نمک در کنار رودخانه هورتوبادی در کنار دفتر جمع‌آوری مالیات و اداره پست در سال ۱۶۹۹ ساخته شده، چندین بار نوسازی و توسعه یافته ولی شکل کنونی آن از قرن نوزدهم باقی است.^[۴][۵]

این چاردا در ۱۷۴۰ در تقاطع هشت جاده ساخته شد. بتیار مشهور شاندور روژا در دودکش این چاردا پنهان شده و از طریق تونل از ژاندارم‌ها فرار کرده‌است. مسیر فرار او در موزهٔ این چاردا که اکنون به عنوان رستوران کاربرد دارد قابل مشاهده است.^[۶]

چاردای کون‌سنت‌میکلوش مجموعه‌ای از مسافرخانه‎، ساختمان‌های فرعی، یک چاه و کوره‌ای در حیاط آن است. نام آن از جنایتی گرفته شده که در سال ۱۸۰۱ اتفاق افتاد؛ یک روز صبح زنی را به‌خاطر حسادت عشقی مرده، با گردنی قطع شده پیدا کردند. در ۱۷۹۲ نیز دزدی که آسایش را از همهٔ منطقه ربوده بود با ژاندارم درگیر شد و با گلوله در این چاردا از پای درآمد. از ۱۸۷۰ با پایان یافتن دورهٔ بی‌قانونی و دنیای بتیارها و احداث راه‌آهن کم‌کم از تعداد مسافران و مهمانان این چاردا کاسته شد. از سال ۱۹۷۸ موزه‌ای در آنجا دایر است.^[۷]

• 
  هورتوبادی
• 
  کوندروش
• 
  کون‌سنت‌میکلوش - چاردای گردن‌بُر

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Csárda». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای مجاری، بازبینی‌شده در ۶ ژوئن ۲۰۲۱.