پای‌ابرنجن

پای‌ابرنجَن یا پای‌اورنجَن یا پای‌آورنجَن یا پای‌برنجین یا پای زیب (به عربی: خلخال)، که در زبان گفتاری بدان پابند گفته می‌شود،^[۱] زنجیری است از طلا یا نقره یا دیگر فلزات آذینی که بر مچ پا بسته می‌شود و گاه دارای آویزهایی برای ایجاد صداست.^[۲] پابند می‌تواند از فلز نباشد. مانند پابندهای بافت.

در اصل هر دستبندی میتواند پابد هم باشد و پابند اغلب بلندتر است.^[۳]

در مراسم و آیین‌ها

در برخی ادیان که کشتن جانداران گناهی بزرگ است؛ به همین دلیل، برخی پیروان با بستن خلخال به پا و ایجاد صدا در سطح زمین به‌هنگام راه‌رفتن، حشرات سرِ راه خود را فراری می‌دهند تا زیر پا له نشوند.

در ادبیات

فرخی سیستانی:

وین بدان گوید باری من از این زر کُنَمی

ماهرویان را از گوهر، خلخال و سِوار

توضیح: «سِوار» به‌معنی دستبند است.

نظامی گنجه‌ای (خسرو و شیرین):

روانه شد چو سیمین کوه درحال

درافکنده به کوه آواز خلخال

مولوی (مثنوی):

پس بفرمودش که برسازد ز زر

از سِوار و طوق و خلخال و کمر

توضیح: «کمر» در بیت یادشده به‌معنی کمربند زینتی است.

منابع

[۱]

[۲]

[۳]