در ارزیابی تطبیق با حق تکثیر به نکات زیر توجه کنید:
گاهی در زیر صفحه نوشتهاست «استفاده از مطالب با ذکر منبع آزاد است.» این امر بهخودیخود به ما اجازهٔ نقل خطبهخط از متن را نمیدهد و در مورد تصاویر نیز معلوم نیست استفاده تجاری یا بازسازی آنها مجاز است یا خیر. این جمله بیش از حد گنگ است. استفاده از مطالب به معنی استفاده از آگاهیهایی است که مقاله دادهاست و این از بدیهیات است. از هر منبعی (مگر آنکه اطلاعات آن محرمانه و حق دسترسی به آنها آزاد نباشد؛ مثل مسائل مربوط به امنیت ملی) میتوان در نوشتن مقالهای جدید در ویکیپدیا استفاده کرد. اخلاق پژوهشی حکم میکند که هنگام استفاده از مطالب یک منبع، از آن منبع بهطور دقیق یاد شود. به معنای دقیقتر و اگر بخواهیم وارونه به قضیه نگاه کنیم استفاده از مطالب همهٔ وبگاهها و وبلاگها با ذکر منبع آزاد است! استفاده از مطلب در زیر توضیح داده خواهد شد.
جملهٔ «تمام حقوق محفوظ است» یا «All rights reserved» تیر خلاص محسوب میشود. اگر این جمله در آن وبگاه آمده باشد نقل خطبهخط مطلب ایراد دارد و هر گزارهٔ دیگری که پیرامون حق تکثیر آمده باشد باطل است. با این حال میتوان با ذکر منبع از مطالب آن برای ویرایش در ویکیپدیا استفاده کرد، ولی به هیچ وجه نمیتوان مطالب منبع را عیناً و بی تغییر اساسی در مقالات آورد.
اجازهٔ استفادهٔ غیرتجاری به تنهایی کافی نیست. مطابق مجوز مستندات آزاد گنو میتوان از مقالههای ویکیپدیا استفادهٔ تجاری کرد. از این رو نقل خطبهخط تمام یا بخشی از مطالب وبگاههایی که تنها اجازهٔ استفادهٔ غیرتجاری از مطالبشان را میدهند، مجاز نیست!
اگر وبگاهی خود حق تکثیر را نقض کرده باشد، نقل مطالب مشکلدار مجاز نیست. مثلاً اگر وبگاهی از بیبیسی مقالهای را کپی کرده باشد، ولی در پایان آن اجازهٔ هرگونه استفاده از مطالب و کپی خطبهخط را بدهد، باز نمیتوان آن مقالهٔ بیبیسی را نقل کرد.
مثال: دانشنامهٔ رشد
اگر وبگاه یا پایگاهی تنها اجازهٔ نقل مطالبش را داده باشد شرایطش با مجوز مستندات آزاد گنو همخوانی ندارد و کپی مطالب آن به ویکیپدیا مجاز نیست.
هرگونه ترجمهٔ خطبهخط از تمام یا بخشی از مقالههای به زبانهای خارجی که دارای حق تکثیرند اشکال دارد! این امر شامل فرهنگها، دانشنامهها و لغتنامهها نیز و کتابها میشود.
وجود حق تکثیر برای آثار و پیکرههای متنی نیازی به اعلام ندارد. یعنی زمانی که اثری بهوجود آمد، تحت قانون حفظ حقوق پدیدآورندگان (با در نظر گرفتن تفاوت قانونهای کشورهای مختلف) قرار میگیرد و حق تکثیرش متعلق به پدیدآورنده آن اثر است؛ بنابراین اگر هیچ ذکری از وضعیت حق تکثیر مطالب یک وبگاه نشده باشد، نقل خطبهخط مطالب آن در ویکیپدیا مجاز نیست.
کپی مطالب از اکثر کتابهای چاپشده که در عرصهٔ عمومی نیستند، خلاف قوانین کپیرایت است. توجه شود که این امر با ذکر یا عدم ذکر کتاب متفاوت است. اگر عنوان کتاب ذکر نشود، دستبرد فکری و نقض حقتکثیر صورت گرفتهاست. اگر کتاب ذکر شود، فقط نقض حقتکثیر رخ دادهاست. در اکثر موارد کتابهای عرصهٔ عمومی کتابهاییاند که از مرگ نویسندهٔ آنها مدت زیادی گذشتهاست (این مدت در کشورهای مختلف متفاوت است و در مورد آثاری که برای اولین بار در ایران منتشر شدهاند ۳۰ سال است) یا سازمانی که حق تکثیر اثر متعلق به آن است، آن را در عرصهٔ عمومی معرفی کردهاست (مانند دانشنامه بریتانیکا نسخهٔ ۱۹۱۱).
مطلبی با انشای خود ویکینویس و مبتنی بر یک یا چند منبع اشکال ندارد؛ حتی اگر تمام اطلاعات موجود در مقالهٔ ویکینویس در منابع یافت شود. این کار نه تنها ایراد ندارد بلکه صورت صحیح و آرمانی مقالهنویسی در ویکیپدیاست. از آنجا که تحقیق دستاول در ویکی جایز نیست تمام اطلاعات موجود در مقاله باید در منابع یافت شود.
نقل فهرستها با ذکر منبع ایرادی ندارد. اینها مواردی است که بازنویسی اطلاعات ممکن نیست؛ مثلاً فهرست آثار یک نویسنده.
نقل خطبهخط بخشی از آثار در مالکیت عمومی با ذکر نام نویسنده و اثر اشکالی ندارد.
نقل قول داخل گیومه از منبع دارای حق تکثیر به صورتی که این نقلقولها بخش اعظم مقاله را تشکیل ندهند، اشکالی ندارد.
در صورت ترجمه از ویکیپدیاهای زبانهای دیگر باید بهدرستی به آنها ارجاع داده شود. برای کسب اطلاع از شیوهٔ درست ارجاع به آنها به وپ:شیوه ارجاع به منابع بخش «ویکیپدیاهای زبانهای دیگر» رجوع کنید.
انتقال تصاویر به ویکیپدیا، به غیر از شرایط خاص برای حالت منصفانه، فقط در صورتی مجاز است که منبع بهصراحت اجازهٔ هرگونه استفادهٔ تجاری و غیرتجاری از تصویر را برای عموم صادر کرده باشد یا تصویر با مجوز GFDL یا کرییتیو کامانز منتشر شده باشد. برای آگاهی از نحوهٔ بار کردن تصاویر فلیکر لطفاً این مقاله را بخوانید.
محتوایی |
| ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
رفتاری |
| ||||||||
حذف |
| ||||||||
اجرایی |
| ||||||||
ویرایشی |
| ||||||||
محتوای پروژه |
| ||||||||
بنیاد ویکیمدیا |
| ||||||||