محمدتقی جعفری

محمّدتقی جعفری در ۲۴ مردادِ ۱۳۰4 (۱۳۴۴ قمری) در شهر تبریز متولّد شد.

محمدتقی نزد مادر مقداری مقدمات دروس و قرآن را آموخت. آنگاه در مدرسهٔ اعتماد تبریز پایه چهارم و پنجم را با رتبه بالا گذراند. سپس به همراه برادرش مقارن سال‌های پایانی جنگ جهانی دوم به مدرسهٔ طالبیه تبریز رفته و تحصیلات علوم دینی را نزد استادان آنجا پی‌گرفت.

در سال۱۳۲۰ در ۱۸ سالگی، زادگاه خویش را به قصد اقامت در تهران ترک نمود، و در مدرسه مروی نزد استادان تحصیل متن رسائل و مکاسب را پی گرفت. پس از سه سال، در سال ۱۳۲۲ ه‍.ش به شهر قم مهاجرت نمود و ضمن تحصیل در مدرسه دارالشفای قم ملبس به لباس روحانیت گردید و دروس خارج را در آنجا آغاز کرد.

وی سپس برای ادامه تحصیلات، راهی نجف شد. بیست و سه ساله بود که به درجهٔ اجتهاد نایل گردید و در سال ۱۳۳۶ یا ۱۳۳۷ پس از یازده سال اقامت در نجف به ایران بازگشت.

او فلسفه و عرفان را در کانون فلسفی - عرفانی نجف و تهران تکمیل کرد و تا زمان مرگ به آن اشتغال داشت.

از استادان محمدتقی جعفری می‌توان از شیخ محمدکاظم شیرازی، سید عبدالهادی شیرازی، سید ابوالقاسم خویی، مرتضی طالقانی، علی محمد بروجردی، میرزا حسن یزدی، سید جمال الدین گلپایگانی، سید محمد هادی میلانی، میرزا حسن موسوی بجنوردی، شهیدی (صاحب حاشیه بر مکاسب) و سید محسن حکیم و آقا میرزا علی اکبر اهری نام برد.

محمدتقی جعفری مکاتباتی در زمینه‌هایی همچون عمومیت جستجوی کمال و تناقض بین آزادی انسان با عشق و صلح و در پاره‌ای از موارد دربارهٔ کلّیات فیزیک کوانتوم با ریاضیدان و متفکر انگلیسی برتراند راسل داشته‌است.^[۸][۹]

• دریافت اجازه اجتهاد خود از سید ابوالقاسم خویی.
• دریافت نشان دانش درجه یک از سید محمد خاتمی، ۱۰ مهر ۷۶^[۱۰]
• برگزاری مراسم تکریم توسط بنیاد نخبگان استان تهران با حضور جمعی از چهره‌های علمی و فرهنگی کشور، شاگردان ایشان و استعدادهای برتر سال ۱۳۹۵

محمدتقی جعفری در سال ۱۳۷۷ به دلیل ابتلا به سرطان، ابتدا در ایران تحت درمان قرار گرفت و سپس به انگلستان منتقل شد؛ ولی پس از یک عمل جراحی بر اثر سکتهٔ مغزی در ۲۵ آبان ۱۳۷۷ (۱۴۱۹ قمری) درگذشت. دو روز بعد در دانشگاه تهران بر پیکرش نماز خواندند. سپس پیکرش به مشهد فرستاده شد و در حرم امام رضا دفن شد.^[۱۱]

پس از مرگ جعفری مؤسسه نشر کرامت به مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری تغییر نام داد و یکی از اهداف آن تهیه مجموعه آثار محمدتقی جعفری بود به گونه‌ای که شامل تمام آثار او بشود. این مجموعه به تدریج توسط این مؤسسه منتشر می‌شود. تاکنون آثار زیر به صورت مجموعه آثار انتشار یافته‌اند:^[۱۲]

1. تکاپوی اندیشه‌ها
2. عرفان اسلامی
3. بررسی افکار هیوم و راسل
4. حقوق جهانی بشر و کاوش‌های فقهی
5. پنج شاعر (مولوی، خیام، نظامی، سعدی، حافظ)

1. وجدان
2. اخلاق و مذهب

1. مبدأ اعلا
2. از دریا به دریا (کشف‌الابیات مثنوی مولوی)
3. سه شاعر (حافظ، سعدی، نظامی)
4. تحلیل شخصیت خیام

1. تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی (۱۵ جلد) (چاپ نخست آن در سال ۱۳۴۹ بوده‌است و این شرح پیش از شرح نهج البلاغه نگاشته شده‌است.)
2. مولوی و جهان بینی‌ها
3. علل و عوامل جذابیت سخنان مولوی.
4. فکر واره مثنوی

1. ارتباط انسان - جهان
2. ایده‌آل زندگی و زندگی ایده‌آل
3. فلسفه و هدف زندگی
4. آفرینش و انسان
5. شناخت انسان در تصعید حیات تکاملی
6. انسان در افق قرآن
7. حرکت و تحول از دیدگاه قرآن (به انضمام انسان در افق قرآن)

1. بررسی و نقد نظریات دیوید هیوم در چهار موضوع فلسفی
2. توضیح و بررسی مصاحبه برتراند راسل - وایِت
3. بررسی و نقد برگزیده افکار برتراند راسل
4. بررسی و نقد کتاب «سرگذشت اندیشه‌ها»

1. حقوق جهانی بشر از دیدگاه اسلام و غرب
2. حکمت اصول سیاسی اسلام

1. زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام (چاپ دوم، ۱۳۷۸، مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری)
2. موسیقی از دیدگاه فلسفی و روانی و (تهران، ۱۳۸۱، مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری)

1. عرفان اسلامی

1. بررسی فقهی و حقوقی طرح ژنوم انسانی

1. رسائل فقهی (منابع فقه)
2. الرضاع
3. تعبد و تعقل در فقه اسلامی

1. همگرایی دین و دانش
2. نهایهٔ الادراک الواقعی بین الفلسفه القدیمه و الحدیثه
3. تحقیقی در فلسفه علم

1. علم و دین در حیات معقول
2. شناخت از دیدگاه علمی و قرآن

1. الامر بین الامرین
2. جبر و اختیار
3. فلسفه دین

1. نیایش امام حسین (ع) در صحرای عرفات
2. امام حسین (ع) شهید فرهنگ پیشروِ انسانیت
3. امید و انتظار
4. معارف الهی

1. ترجمه و تفسیر نهج البلاغه (۲۷ جلد) (چاپ نخست از جلد اول آن در سال ۱۳۵۷ و چاپ نخست جلد آخر آن در سال ۱۳۷۸ منتشر گردید.^[۱۳] در سال ۱۳۹۸ ه‍.ش طی ویرایشی چاپ جدید آن در ۱۰ جلد و مباحث حذف شده آن در قالب مجموعه آثار منتشر شد)
2. ترجمه کامل نهج البلاغه
3. فکر وارهٔ نهج‌البلاغه

1. تکاپوی اندیشه‌ها (۲ مجلد)
2. در محضر حکیم
3. حیات معقول

1. مجموعه مقالات.
2. پیام خرد.
3. طرحی برای انقلاب فرهنگی.
4. فرهنگ پیرو، فرهنگ پیشرو.^[۱۲]

• مولوی‌شناسی
• فلسفه اسلامی

• پایگاه اطلاع‌رسانی استاد محمدتقی جعفری

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به محمدتقی جعفری در ویکی‌گفتاورد موجود است.

• شرح نهج البلاغه
• فهرست آثار علامه محمدتقی جعفری
• آثار منتشرشده علامه محمدتقی جعفری