فهرست روشن‌ترین ستارگان

فهرست‌های ستاره‌شناسی

این فهرستی است از روشن‌ترین ستارگان آسمان شب به ترتیب از پرنورترین به کم‌نورترین است. این فهرست تا قدر ظاهری ۲ ادامه دارد.قدر ظاهری همهٔ ستارگان به درخشندگی و دوری آنها از ما وابسته است.برای نمونه ستارهٔ سهیل در اصل بسیار روشن‌تر از ستارهٔ شباهنگ است ولی بخاطر این‌که سهیل در سنجش با شباهنگ از ما خیلی دورتر است قدر ظاهری آن در مرتبه بعد از شباهنگ است.

برای مشاهدهٔ فهرست ستارگان بر اساس قدر مطلق به فهرست درخشان‌ترین ستارگان مراجعه کنید.

برای فهرستی از کلیه ستارگان شناخته‌شده در گذشته به فهرست نام‌های سنتی ستارگان بازگردید.

ترتیب	قدر ظاهری	نام در فارسی	نامگذاری بایر	نام انگلیسی
۱	۲۶٫۵-	خورشید	-	Sun
۲	۱٫۴۶-	شباهنگ	آلفا سگ بزرگ (α CMa)	Sirius
۳	۰٫۷۲-	سهیل	آلفا شاه‌تخته (α Car)	Canopus
۴	۰٫۰۴-	نگهبان شمال	آلفا گاوران (α Boo)	Arcturus
۵	۰٫۰۱-	رجل قنطورس	آلفا قُنطورس ۱ (α۱ Cen)	Alpha Centauri
۶	۰٫۰۳	کرکس نشسته	آلفا شلیاق (α Lyr)	Vega
۷	۰٫۰۸	سروش	آلفا ارابه‌ران (α Aur)	Capella
۸	۰٫۱۲	پای شکارچی	بتا شکارچی (β Ori)	Rigel
۹	۰٫۳۸	شِعرای شامی	آلفا سگ کوچک (α Cmi)	Procyon
۱۰	۰٫۴۶	آخرالنهر	آلفا نهر (α Eri)	Achernar
۱۱	۰٫۵^*	اِبط‌الجوزا	آلفا شکارچی (α Ori)	Betelgeuze
۱۲	۰٫۶۱	حَضار	بتا قنطورس (β Cen)	Agena یا Hadar
۱۳	۰٫۷۷	کرکس پرنده	آلفا عقاب (α Aql)	Altair
۱۴	۰٫۸۵^*	دَبَران	آلفا گاو (α Tau)	Aldebaran
۱۵	۰٫۹۶	قلب عقرب	آلفا کژدم (α Sco)	Antares
۱۶	۰٫۹۸	سماک اعزل	آلفا دوشیزه (α Vir)	Spica
۱۷	۱٫۱۴	سرپسین	بتا دوپیکر (β Gem)	Pollux
۱۸	۱٫۱۶	فَم‌الحوت	آلفا ماهی جنوبی (α PsA)	Fomalhaut
۱۹	۱٫۲۵	چلیپا	بتا چلیپا (β Cru)	Becrux
۲۰	۱٫۲۵	دنب	آلفا ماکیان (α Cyg)	Deneb
۲۱	۱٫۳۳	آلفا صلیب	آلفا چلیپا (α Cru)	Acrux
۲۲	۱٫۳۵	قلب‌الاسد	آلفا شیر (α Leo)	Regulus
۲۳	۱٫۵	عَذاری	اپسیلون سگ بزرگ (ε CMa)	Adharaz
۲۴	۱٫۶۳	گاما صلیب	گاما چلیپا (γ Cru)	Gacrux
۲۵	۱٫۶۳	لاندا کژدم	لاندا کژدم (λ Sco)	Shaula
۲۶	۱٫۶۴	ناجذ	گاما شکارچی (γ Ori)	Bellatrix
۲۷	۱٫۶۵	نطح	بتا گاو (β Tau)	Al Nath
۲۸	۱٫۶۸	آب آرام	بتا شاه‌تخته (β Car)	Miaplacidus
۲۹	۱٫۷	نِظام	اپسیلون شکارچی (ε Ori)	Alnilam
۲۹	۱٫۷۴	نیر	آلفا دُرنا (α Gru)	Al Nair
۳۰	۱٫۷۷	جَون	اپسیلون خرس بزرگ (ε UMa)	Alioth
۳۱	۱٫۷۸^*	سهیل المحلف	گاما بادبان (γ Vel)	Suhail al Muhlif یا Regor
۳۲	۱٫۷۹	دُبّه	آلفا خرس بزرگ ۱ (α۱ UMa)	Dubhe
۳۳	۱٫۷۹	مرفق‌الثریا	آلفا برساووش (α Per)	Mirphak
۳۴	۱٫۸۴	وَزن	دلتا سگ بزرگ (δ CMa)	Wezen
۳۵	۱٫۸۵	قوس جنوبی	اپسیلون کمان (ε Sgr)	Kaus Australis
۳۶	۱٫۸۶	قائد	اتا خرس بزرگ (η UMa)	Alkaid
۳۷	۱٫۸۶	اپسیلون شاه‌تخته	اپسیلون شاه‌تخته (ε Car)	Avior
۳۸	۱٫۸۷	سرگس	تتا کژدم (θ Sco)	Sargas
۳۹	۱٫۹	شانه ارابه‌ران	بتا ارابه‌ران (β Aur)	Menkalinan
۴۰	۱٫۹۲	آلفا مثلث جنوبی	آلفا مثلث جنوبی (α TrA)	Atria
۴۱	۱٫۹۳	هنعه	گاما دوپیکر (γ Gem)	Alhena
۴۲	۱٫۹۴	آلفا طاووس	آلفا طاووس (α Pav)	Peacock
۴۳	۱٫۹۶	دلتا بادبان	دلتا بادبان (δ Vel)	delta Velorum
۴۴	۱٫۹۸	قلب‌الفرد	آلفا مار باریک (α Hya)	Alphard
۴۵	۱٫۹۸	سرپیشین	آلفا دوپیکر (α Gem)	Castor
۴۶	۱٫۹۸	مُرزِم	بتا سگ بزرگ (β CMa)	Murzim
۴۷	۲٫۰	حمل	آلفا بره (α Ari)	Hamal
۴۸	۲٫۰۲^*	جُدَی (ستاره قطبی)	آلفا خرس کوچک (α UMi)	Polaris

^* ستارگان فوق متغیر هستند و قدر ظاهری اعلام شده میانگین است.

درخشندگی سیاره‌های تیر، ناهید، بهرام، مشتری و کیوان نیز در گسترهٔ همین جدول قرار دارند.

اگر همه ستارگان را در ۱۰ پارسکی (هر پارسک برابر است با ۳۰٫۱ میلیون میلیون کیلومتر) بچینیم درخشندگی ستارگان به این ترتیب خواهد بود:

سهیل (درخشندگی آن ۱۹۰۰ برابر خورشید است)
بزبان (یک غول سرخ است)
کرکس نشسته
شباهنگ (یک جفت کوتوله سفید به نام توله دارد)
رجل قنطورس

نام‌های دیگر

برخی از ستاره‌ها نام‌های گوناگونی در زبان پارسی دارند. گروهی از این نام‌ها از زبان پارسی میانه به ما رسیده‌اند مانند ونند، اپوش، تیر، تیشتر، سدویس، میخگاه، اسپور، بشن، یوغ، درفشه (درفشگ)، پسی، پها، پرک، اگست، پارند، مزده‌داد.

شباهنگ: شِعرای یمانی، کاروان‌کُش، وَراهَنگ، شب‌کش، تیر، تیشتر.
سهیل: پَرَک، اگست
بزبان: عَیّوق، پارَند، مَزده‌داد، نگهبان.
نگهبان شمال: سِماک رامح، حارس شمال، حارس‌السماء.
کرکس نشسته: نسر واقع، وَنَند.
کرکس پرنده: نسر طائر، یوغ (در پارسی میانه)
پای شکارچی: رجل‌الجبار، رجل‌الجوزا
شانه گاوران: منکب الجوزا
قلب عقرب: سَدویس، اپوش، دل
رأس پیکر پسین: رأس التوأم المؤخر
رأس پیکر پیشین: رأس التوأم المقدم.
جمع رأس پیکر پسین و رأس پیکر پیشین را در پارسی میانه رَخوَت می‌نامیدند.
ابط الجوزا: یدالجوزا، بَشن
شوله: دِرَفشه (درفشگ)
سماک اعزل: اسپور
دبران: پسی (پَسیگ)، پَها، چشم گاو
هقعة‍الجوزا: بُزیسر
شرطین: پَدیسپَر
ستاره قطبی: جدی، میخگاه
قائد: قائد بنات النعش، راهنمای هفت‌اورنگ
شانه ارابه‌ران: (منکب ذی‌العنان)
ناطح: رأس حَمَل
دنب: ردف

منابع

هاج، پاول، ساختار ستارگان و کهکشانها، ترجمه توفیق حیدرزاده، تهران: سازمان جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، چاپ دوم، ۱۳۷۲خ، ص۳۰۲.
دگانی، مایر، نجوم به زبان ساده، جلد ۱ و ۲، ترجمه محمدرضا خواجه‌پور، تهران: سازمان جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، چاپ ششم ۱۳۷۴خ، صص۱۶۹–۱۸۶.
لغتنامه دهخدا.
بهار، مهرداد: پژِوهشی در اساطیر ایران، پاره نخست و دویم، چاپ سوم، نشر آگه، تهران ۱۳۷۸، صص۵۷–۶۷.
آکادمی علوم فضایی ایران بایگانی‌شده در ۱۵ اوت ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine

Bright Star Catalogue (انگلیسی)