شیخ حر عاملی

او از نوادگان حر بن یزید ریاحی است. نسب وی با ۳۶ واسطه به حر بن یزید ریاحی می‌رسد.^[۱]

او چهار پسر به نام‌های محمدرضا، حسن، احمد، محمود و دختری داشت که به امّ سید صالح مشهور بود و همسر شاگرد حرّعاملی، سید محمد بن ابراهیم شرف‌الدین (نیای مادری سید حسن صدر)، بود.^{[۲][۳][۴][۵][۶]}طبق منابع محمدرضا، همچون پدرش، فقیه و محدّثی اخباری بود. از جمله آثار او تدوین مجموعه‌ای از اشعار شیخ بهایی بوده‌است.^[۳][۷] وی در ۱۱۱۰ درگذشت و در کنار پدرش به خاک سپرده شد.^[۸]

برادر کوچک‌تر وی، احمد بن حسن، نیز از عالمان شیعه بود و به تاریخ‌نگاری علاقه خاص داشت. وی کتابی در تفسیر قرآن، دو اثر تاریخی، حاشیه‌ای بر المختصر النافع و چند اثر دیگر تألیف کرده‌است.^[۱۰] وی بعد از درگذشت برادرش شیخ الاسلام مشهد شد. در ۱۱۱۵ شاه سلطان حسین او را به اصفهان فراخواند. در ۱۱۲۰ فرزندش صالح به دنیا آمد. پس از این تاریخ اطلاع دیگری از او در دست نیست.^[۱۱]

دیگر برادر او، زین‌العابدین، نیز از عالمان شیعه بود و شعر نیز می‌سروده‌است. شرحی با عنوان المناسک المَرویة فی شرح الإثنَیْ عشریة الحَجّیة بر رساله حج شیخ‌بهایی و اثری در تاریخ به زبان فارسی نوشته‌است. وی در هنگام بازگشت از سفر حج، در ۱۰۷۸ در صنعا درگذشت.^[۱۲]

علی، دیگر برادر وی، نیز از عالمان بود که نزد پدرش و شیخ حرّ عاملی تحصیل کرد. وی در ۱۰۷۸ درگذشت.^[۱۳][۱۴]

شیخ حسن ظهیر، شهید ثانی و پدرش از استادان او بودند. تا چهل سالگی در کشور سوریه و منطقهٔ جبل عامل، نزد استادان شیعی آموزش دید و بعدها به عراق و خراسان عزیمت کرد. وی برای زیارت علی بن موسی به ایران رفت و مدتی در اصفهان با علامه مجلسی بود و هر دو برای هم اجازه نقل روایت صادر کرده‌اند. سپس به مشهد رفت و پس از مدتی «قاضی القضاة» و «شیخ الإسلام» خراسان شد.

• حسن حر عاملی (پدر)
• محمد حر (عموی او)
• عبدالسلام (جد مادری)
• علی فرزند محمود مشغری عاملی
• زین‌الدین فرزند محمد بن حسن فرزند شهید ثانی
• حسین فرزند حسن بن ظهیرالدین عاملی ظهیری
• سید حسن حسینی عاملی
• عبدالله فوشی حر
• ملا محسن فیض کاشانی
• مولی محمد طاهر
• سید علی فرزند علی موسی عاملی
• محقق آقا حسین خوانساری
• سید هاشم بحرانی
• مولا محمد کاشانی

او در ۲۱ رمضان ۱۱۰۴، برابر ۶ خرداد ۱۰۷۲، در سن ۷۱ سالگی (بر اساس تقویم قمری) درگذشت و در سرداب مدرسه میرزا جعفر ^[۲۵] (ارامگاه شیخ حر عاملی) در صحن انقلاب حرم امام علی بن موسی الرضا علیه‌السلام به خاک سپرده شد.^[۲۶]

• جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. ج ۱، چ ۳، نشر معروف، قم: ۱۳۸۵.
• «شیخ حرّ عاملی». مطالعات شیعه‌شناسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ دسامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۶ خرداد ۱۳۸۷.

• شبکه اطلاع‌رسانی اجتهاد
• محمد بن حسن حر عاملی - ویکی فقه