باز باران با ترانه

«باران» یا «باز باران با ترانه» از مشهورترین اشعار سید مجدالدین میرفخرایی (گلچین گیلانی) است.[۱]این شعر از آنجا که مدت‌ها در کتاب‌های درسی دورۀ ابتدایی قرار داشت، در میان ایرانیان شعری شناخته‌شده است. گلچین گیلانی این شعر را در سال ۱۳۱۹ در لندن سرود و در آن، به مرور خاطرات دوران کودکی‌اش در جنگل‌های گیلان پرداخت.[۲]

باز باران با ترانه 
اثر گلچین گیلانی
تاریخ نگارش۱۳۱۹
کشورایران
زبانفارسی
قالبشعر نیمایی

نقد

حمیدرضا شعیری، عصمت اسماعیلی و ابراهیم کنعانی در مقاله‌ای به تحلیل نشانه-معناشناختی این شعر پرداخته‌اند و معتقدند این شعر به‌عنوان نشانهٔ واسطه‌ای از طریق رابطهٔ حسی-ادراکی و زیبایی‌شناختی، باعث ایجاد فرایندی می‌شود که «منِ» شخصی شاعر را در گسست با خود قرار می‌دهد. حاصل این جدایی، فراتر رفتن از مرزهای منِ شخصی و ارتباط با منِ استعلایی و رسیدن به راز جاودانگی و هستی آرمانی است.[۳]

متن درسی

این شعر به ابتکار حسن انوری وارد کتاب‌های درسی شد. وقتی وزیرِ وقت از درج این شعر در کتاب‌های درسی مطلع می‌شود، وحشت می‌کند و می‌گوید که «فردا مطبوعات ما را هو می‌کنند». انوری می‌گوید «آیا در میان ادبا کسی را قبول دارید؟» و وزیر می‌گوید که پرویز ناتل خانلری و ذبیح‌الله صفا را قبول دارد. سپس انوری از او می‌خواهد که شعر را به این دو نفر نشان دهد و اگر نپسندیدند، شعر را حذف کند. هر دو نفر شعر را تأیید می‌کنند و این شعر به‌عنوان اولین شعر نو به کتاب‌های درسی راه می‌یابد.[۴]

اجرا

این شعر در مقاطع مختلف توسط خوانندگان متفاوت، دکلمه یا با آواز خوانده شده‌است. از جمله معروف‌ترین این اجراها، اجرای خسرو شکیبایی در فیلم خواهران غریب است.[۵]

اثرگذاری

شعر «تا خدا» (۱۳۶۴) اثر بیوک ملکی اقتباسی از شعر باز باران است.[۶]

منابع