Urdiñarbe
Urdiñarbe ([uʁ̞ðiɲaʁ̞βe]) Zuberoako mendebaldeko udalerri bat da, Arbaila eskualdekoa.
Urdiñarbe | |
---|---|
Zuberoa, Euskal Herria | |
Urdiñarbeko eliza. | |
Kokapena | |
Herrialdea | Euskal Herria |
Lurraldea | Zuberoa |
Administrazioa | |
Estatua | Frantzia |
Eskualdea | Akitania Berria |
Departamendua | Pirinio Atlantikoak |
Elkargoa | Euskal Hirigune Elkargoa |
Barrutia | Oloroe-Donamaria |
Kantonamendua | Oloroe-Donamaria-1 |
Izen ofiziala | Ordiarp |
Auzapeza | Jean-Michel Arrayet (2020-2026) |
Posta kodea | 64130 |
INSEE kodea | 64244 |
Herritarra | urdiñarbetar |
Ezizena | jente desunesta |
Kokapena | |
Koordenatuak | 43°11′09″N 0°56′38″W / 43.1858°N 0.9439°W |
Azalera | 29,71 km2 |
Garaiera | 131 – 1.239 metro |
Demografia | |
Biztanleria | 534 (2018: 6) |
Dentsitatea | 17,87 biztanle/km² |
Zahartzea[1] | % 25,79 |
Ugalkortasuna[1] | ‰ 39,27 |
Ekonomia | |
Jarduera[1] | % 71,12 (2011) |
Desberdintasuna[1] | % 3,92 (2011) |
Langabezia[1] | % 4,42 (2013) |
Euskara | |
Euskaldunak | % 59,03 (2010) |
Erabilera | % 26,75 (2011) |
Geografia
Ingurune naturala
Uhaitzandi ibaia udalerritik igarotzen da, bertara isurtzen den Arangorena errekarekin (12,5 km) batera (baita azken honen ibaiadarra den Abarakia erreka ere).
Udalerri mugakideak
- Lohitzüne-Oihergi eta Ainharbe iparraldean
- Altzürükü hegoaldean
- Garindaine, Gotaine-Irabarne eta Idauze-Mendi ekialdean
- Pagola eta Muskildi mendebaldean
Etxeak eta auzoak
- Ahetzea (Ahetxiri)
- Baiona Ttipia
- Bouillon
- Garraibi
- Ibar Eskuina
- Jentein etxeko auzoa
- Jauregi
- Khalbegi
- Larrüntzün (Jenteingo auzoa)
- Lanbarre
- Larregi
- Larzabal
- Miranda
- Miranda Napal (edo Naphal Salharranka)
- Salda
Historia
Urdiñarbe, antzina, Orreagako abadetxearen menekoa zen enkomienda izan zen.
Demografia
XIX. mendearen hasieran 1.000 biztanle inguru zituen Urdiñarbek. Ordutik aurrera, populazio galera etengabea izan zuen 200 urtez, eta XXI. mendearen hasieran 500 lagun inguru bizi ziren udalerrian.
Urdiñarbeko biztanleria |
---|
Datuen iturburua: INSEE |
Kultura
Euskara
Zuberera dute urdiñarbetarrek berezko euskalki, Basabürüako hizkera[4][5] mintzatzen da zehazki. Herrian badute bertso-eskola.
Jaiak eta ospakizunak
Urtero, maiatzaldean, herriak musika festibal bat ospatzen du: Müsikaren egüna.
Bestalde, Zuberoan sona handia duen Le Coucou des Bois diskoteka herri honetan dago.
Ondasun nabarmenak
- Historiaurreko gotorleku bat dago Gazteluzar edo Ullumendin, 1980. urtetik aurrera monumentu izendaturik dagoena.[6]
- Hainbat Erdi Aroko etxe aurki daitezke herrigunean.
- Ahetzia izeneko gaztelua dago udalerriko lurretan.
- XII. mendeko San Mikel eliza erromanikoa monumentu historiko dago izendaturik 1922. urtetik aurrera.[7]
Urdiñarbetar ospetsuak
- Maite Berrogain (1952), idazle eta itzultzailea.
- Jean Mixel Bedaxagar (1953), txirula-jotzaile eta musikaria.
- Beñat Arrayet (1980), errugbilaria.
- Elodie Baffalio (1986), euskal piano-jole inprobisatzaile eta musikagilea.
- Maritxu Negelua (1991), erizain eta idazlea.
Argazki galeria
- Urdiñarbeko Herriko Etxea.
- Pilotalekua.
- Arangoreneko erreka gaineko zubia Urdiñarben.
- Urdiñarbeko San Mikel eliza eta zubia.
- Urdiñarbeko San Mikel eliza eta zubia.
Erreferentziak
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Herriko Wikiatlasa |