Urbeltz gorritzaile

Urbeltz gorritzailea
	Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Fungi
Klasea	Agaricomycetes
Ordena	Agaricales
Familia	Psathyrellaceae
Generoa	Coprinopsis
Espeziea	Coprinopsis atramentaria; S. A. Redhead, R. J. Vilgalys & J.-M. Moncalvo
Mikologia
	orriak himenioan
	arrautza-formako txapela
	himenioa askea da
	hanka biluzik dago
	espora beltzak dauzka
	saprobioa da

Urbeltz gorritzailea (Coprinopsis atramentaria) onddo espezie bat da.^[1] Antzina tinta-iturri gisa erabili zen, bildu eta deskonposatzen uzten zuten, likido oretsu eta beltz bat sortzeko. Hobe ez kontsumitzea, ezta aleak gazteak direnean ere.

Sinonimoa: Coprinus atramentarius.

Deskribapena

Kapela: 3 eta 8 cm arteko diametrokoa. Lehenengo oboidea, gero kanpai formakoa eta azkenik irekia, baina inoiz ez da zabaltzen, ezkata fin-finekin, ia erpinetik datozen ildo paraleloekin. Azal satinatua, kolore arre-gris argikoa edo gris-lur kolorekoa.^[2]

Orriak: Libreak, oso estu eta sabeldunak; lehenengo zuriak, gero grisaxkak, azkenik beltzak eta delikueszenteak.

Orri libreak: Oinera hurbiltzen diren orriak, baina ukitzen ez diotenak.

Hanka: Zurixka, zilindrikoa, hutsa, pixka bat mehetua goialdean. Oinaren behe aldea ezkata arreez zipriztinduta. Eraztuna iheskorra da, ia ez da ikusten, eta beltzaxka esporak geratzen diren lekuan.

Haragia: Zurixka, biguna, usain eta zapore nabarmenik gabea.

Etimologia: Coprinus hitza grezieratik dator, “cóprinus” hitzetik, eta esan nahi du: simaurrari dagokiona, simaurretan hazten dena. Atramentarius epitetoa berriz latinetik dator, “atramentum” hitzetik, eta tinta esan nahi du. Delikueszente beltzagatik.

Jangarritasuna

Jangarria gaztetan. Toxikoa edari alkoholdunekin batera kontsumitzen bada. Eretismo kardio-baskularra sortzen du, aurpegiaren azala gorritzea, izerdia, palpitazioak eta abar.^[3]

Nahasketa arriskua

Coprinus fuscescens perretxikoarekin, oso antzekoa da, eta litekeena da Coprinopsis atramentaria espeziearen aldaera bat izatea. Coprinellus domesticus espeziearekin, txikia da eta multzokatuta ateratzen da. Coprinellus truncorum espeziearekin, enbor hiletan hazten da. Coprinopsis insignis perretxikoarekin, oso antzekoa da.^[4]