Pirogeno

Pirogeno sukarra eragiten duen eragileari deritzo. Pirogenoek gorputzeko tenperatura erregulatzen duen egituraren gain (hipotalamoaren gain) jarduten dute, tenperatura hori igoaraziz.

Sukarra, kasu gehienetan, infekzio baten ondorioz agertzen da ^[1]. Beraz, ohiko pirogenoak infekzioarekin lotutako eragileak dira, bi hauek izanik garrantzitsuenak:

• bakterioen endotoxinak: bakterio Gram negatiboek haien zelula-horman dituztenak; lipopolisakaridoak, esaterako. Sukarra ez ezik, beherakoak, hantura, tronbozitopenia eta leukopenia eragin ditzakete endotoxinek.

• zitokinak: batez ere, interleukinaren bat (IL-1), makrofagoek sortua. Goian aipatutako endotoxinek eta mikrobio patogenoek dituzten beste antigeno batzuek makrofagoak aktibatzen dituzte, interleukina-1 ekoizten dutenak. Interleukina honek gorputzeko termostatoaren gainean jarduten du, hipotalamoaren gainean, bere ohiko funtzionamendua desorekatuz eta sukarraren agerpena erraztuz. Efektu hori ez du modu zuzenean sortzen interleukina-1ek, prostaglandinen bidez baizik (interleukina horrek prostaglandinen sintesia eragiten du, prostaglandina horiek izanik gorputzeko tenperatura igotzen dutenak) ^[2]. Botika batzuen efektu antipiretikoa (aspirina, parazetamol...) prostaglandinen sintesia inhibitzean datza.