Orribeltz berdexka
Orribeltz berdexka (Panaeolus papilionaceus) Bolbitiaceae familiako perretxiko txiki marroixka da, gorozkietan sortzen dena.[1] Panaeolus generoaren espezie tipoa, mundu osotik hedaturik dago. Onddo horri orribeltz berdeska, orribeltz ezkilaire edo orribeltz nabarra esaten zaio
| Orribeltz berdexka | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_Qu%C3%A9l_183735.jpg) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Agaricales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Bolbitiaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Panaeolus | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Panaeolus papilionaceus Quél., 1872 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Sinonimoak: Agaricus sphinctrinus, Chalymmota sphinctrina, Coprinarius campanulatus var. sphinctrinus, Panaeolus campanulatus var. sphinctrinus, Panaeolus campanulatus.
Deskribapena
Kapela: 1,5 eta 3 cm. arteko diametrokoa, parabolikoa edo konikoa, opakua, leuna, ertzak errezel zuri baten hondarrak ditu. Kolorea gris-errautsetik beltzaranera eguraldi lehorrarekin eta gris-oliba denbora hezearekin, higrofanoa.
Orriak: Itsatsiak, meheak, nahiko estu, ia beltzak, ertz zurixkekin.
Hanka: Gehienez ere 10 cm-ko altuera eta 3 mm-ko lodiera, zilindrikoa, zurruna, hutsa, gris-kedar kolorekoa, goian zuria irinaren antzekoa.
Haragia: Grisaxka, mehea, trinkotasun gutxikoa, zaporegabea eta usaingabea.[2]
Etimologia: Panaeolus terminoa, grezieratik dator “panaiolos” hitzetik, “pas pasa pan” = dena, eta “aiólos” = hainbat koloretakoak. Orriengatik. Sphinctrinus epitetoa ere grezieratik dator “sphinctr”= esfinter, oso lotuta edo estu dagoena.
Toxikotasuna
Janezina. Ziurrenik propietate haluzinogenoak izango ditu. Psilocybe-ak bezala. Heriotza eragin dezake haurrengan.[3]
Nahasketa arriskua
Beste Panaeolus batzuekin: Panaeolus fimicola-rekin, baina honek ez du errezel arrastorik. Panaeolus retirugis arrosa-purpura kolorekoa. Anellaria semiovata (=separata) honek eraztun iraunkorra du.[4]
Sasoia eta lekua
Udaberrian eta udazkenean. Ondo ongarritutako zelaietan edo abere-gorotzetan.[5]
Banaketa eremua
Mundu osoan barreiatzen da, kontinente guztietan zehar, eta habitat ugaritan garatzen da.[6]
Galeria
Panaeolus papilionaceus
Erreferentziak
Kanpo estekak
Datuak: Q2484523
Multimedia: Panaeolus papilionaceus / Q2484523
Espezieak: Panaeolus papilionaceus
