Monte Verde

Monte Verde II froga funtsezkoa da Ameriketako giza populatzea Clovis-eko kultura baino lehenagokoa dela ikusteko; ez bakarrik da 1.000 urtez zaharragoa, baizik eta Amerikako bi kontinenteen luzera osoa betea zuela gizakiak baieztatzen da duena.

Hasiera batean, komunitate zientifikoaren gehiengoak Monte Verderen aurkikuntzak gaitzetsi zituen, baina ebidentzia gehiago agertu ahala onarpena zabaldu zen zirkulu arkeologikoetan.^[2][3] Guneak geruza zaharrago bat ere badu, askoz polemikoagoa (Monte Verde I), duela 18.500 urte datatua, baina aztarnategi horrek onarpen orokorrik ez du.^[4][2] Kostaldeko paisaiak giza bizitzari eusteko duen gaitasunaren proba paleoekologikoek, eta Monte Verderen kokapenak are gehiago babesten dute Amerikako "kostaldeko migrazioaren" eredua.^[5] Harkaitzezko gainazalen eta animalien hezurren datazioek iradokitzen dute kostaldeko korridorea desglaziatua izan zela eta bizigarri bihurtu zela duela 17.000 urte.^{[6] [7] [8]}

Monte Verde II zurezko etxola-antzeko egiturez osatutako kanpaleku bat da. Bertan bizi zirenek sokak egiten zekiten eta animalien larruak erabili ohi zituzten, elikagai begetal ugari kontsumitu zituzten, itsas algak ere (nahiz eta lekua ozeanotik 60 kilometrora egon une horretan), tuberkuluak, haziak, frutak eta fruitu lehorrak barne. Guneko ehiztariek desagertutako megafauna ere ehizatu zuten zutela orain, gomphoterioak, notiomastodon eta Palaeolama llama espezieak barne.^[1]

• Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, ingelesezko wikipediako «Monte Verde» artikulutik itzulia izan da, 2024-05-28 data duen 1226097788 bertsioa oinarritzat hartuta. Sartze-datarik ez duten erreferentziak, edo 2024-05-28 baino lehenago datatuak, jatorrizko artikulutik ekarri dira itzulpenarekin batera.