Mary Cynthia Dickerson

Mary Cynthia Dickerson Hastingsen jaio zen, Michiganen, 1866ko martxoaren 7an. Gurasoak Wilbur eta Melissa ziren. Gaztetan hiru neba txikiak zaindu zituen. Memorial batean, Maud Slye patologoak hauxe idatzi zuen: "Unibertsitatean izena eman zuen, neskato batentzat hori egitea erraza ez zen une batean".^[2]

1886tik 1887ra eta 1889tik 1891ra bitartean, Michigango Unibertsitateran ikasi zuen. Ondoren, 1891tik 1895eraIllinoiseko bigarren hezkuntzako eskola batean biologia irakatsi zuen. Gero Chicagoko Unibertsitatera joan zen eta bertan Zientzietako Lizentziatura lortu zuen 1897an. 1897tik 1905era bitartean zoologia eta botanikako buru izan zen Rhode Island Collegen. Providencen, ikasleekin ibilaldiak egiten zituen naturan barrena, eta Moths and Butterflies (Sitsak eta Tximeletak, 1901) eta The Frog Book (Igelen Liburua, 1906) liburuetarako oharrak bildu zituen.^[2]

Argitaratu zuen lehen liburua, Moths and Butterflies, Dickersonen argazkiekin irudiztatua, ongi hartu zen. The American Naturalist-eko kritikari batek zera zabaldu zuen:

"Hau benetan liburu bikaina da, bai sorkuntzari bai gauzatzeari dagokienez".^[3]

Journal of Education-en aipamen batek honakoa adierazi zuen:

"Lan hau, bere merezimenduarengatik, naturaren ikasketen lehen lerroan kokatu behar da... Bere arlo deskribatzailea ez ezik, mota guztietako pedanteria eta profesionaltasunetik aske dago, ilustrazioek estudioa nahiko adierazgarria izatea eragiten baitute".^[4]

American Journal of Psychology-ren aipamen misto batek honelaxe idatzi zuen:

"Pedagogo baten akats larria izaten da gai kopurua eta maila metodoaren zehaztasunaren arabera sakrifikatu behar izatea. Hala ere, zorionez, berak (Dickerson) ez du hainbeste testuliburu tribializatu izan duten printzipio hori jarraitzen, bere liburuen merezimenduarekin interferitzeraino.^[5]

Bigarren liburua, The Frog Book, 1906an argitaratua, Ipar Amerikako igelak eta apoak aztertu zituen. Kritikari batek hauxe idatzi zuen The Independent-en:

"Urte askoan, naturalista amateurrek eta natura irakasleek gure anfibio komunei buruzko herri-liburu bat eskatu dute. Orain, igelen gaineko herri-liburu baten beharra ondo aseta dago".^[6]

Scienceko kritikari batek hurrengo hau idatzi zuen:

"Igel arrunten ohiturak ez ezik, arrautzak eta zapaburuak ere irudikatzen dira, lehen inoiz egin ez den bezala".^[7]

The Nature Study Review-ren aipamen mistoago batek dioenez,

"lana oso interesgarria da, nahiko zehatza eta oso baliagarria", baina "bizitza-historiak etsipena dira zientzialariaren ikuspuntutik. Badirudi hamar urtez behatu eta aztertu ondoren, umatze-garaiei, arrautza-kopuruari, elikagai-kopuruari eta -motei eta abarri buruzko datu zehatzagoak eman beharko ziratekeela.^[8]

1907tik 1908ra bitartean, Stanfordeko Unibertsitateko irakaslea izan zen. Hiru artikulu idatzi zituen David Starr Jordan ikonologoarekin, arrain Hemiramphus berri baten deskribapena barne.^[9] 1908ko azaroan Dickerson Historia Naturaleko Museo Amerikarrean hasi zen lanean, eta gainerako ibilbidea erakunde horretan eman zuen.^[1][10]

Natur Historiaren Amerikar Museoan, Dickerson lehen aldiz kontratatu zuten "Zurak eta basogintza" saileko laguntzaile lanetarako, non lehen argitalpenetako bat basogintza-aretoko gida izan zen. 1911n arduradun izendatu zuten.^[11] 1909ko uztailean, Museoak Iktiologia eta Herpetologia Saila ezarri zuen formalki, Dickerson herpetologo bakarra zela, Bashford Dean, John Treadwell Nichols eta Louis Hussakof iktiologoekin batera. 1909ko azaroan, The American Museum Journalen editore elkartu bihurtu zen Dickerson, eta hurrengo urtean editore bihurtu zen. 1920 arte bete zuen kargu hori.^[1]

Dickersonek bilduma herpetologikoen hazkundea sustatu zuen eta bere diorama edo "talde" anfibio eta narrasti errealistengatik zen ezaguna.^[12][13] Herpetologo hirukote ospetsu bat erakarri zuen Museo Amerikarrera: Karl Patterson Schmidt, Gladwyn Kingsley Noble eta Charles Lewis Camp. Dickerson-en zuzendaritzapean, herpetologia-bildumak hazkunde handia izan zuen, ia 50.000 ale. 1920ko otsailean, herpetologia iktologiatik banandu zen, eta Herpetologia Sail berri bat sortu zen formalki, Dickerson lehen arduraduna zela.^[1] Mary Dickerson Estatu Batuetako Arte eta Zientzien Akademiako, Estatu Batuetako Baso Elkarteko, Ornitologoen Estatu Batuetako Batasuneko eta New Yorkeko Zientzia Akademiako kide izan zen.^[10] Dickerson-en iritziz, erakusketa-lana garrantzi berekoa zen ikerketarako, eta "habitat-talde (diorama)" herpetologiko kontzeptua garatu zuen, prestatzeko hainbat teknika erabiliz, batez ere argizaria galdatuz, eredu errealak sortzeko eta erakusketa integratuagoa sortzeko.^[14]

Dickersonek 20 narrasti-espezie berri baino gehiago deskribatu zituen, Kalifornia golkoan dagoen San Esteban uharteko sauromalus varius eta sudur zorrotzezko anfisbena kubatarra barne.^[15][16] Lau lagarto-espezie edo -subespezieren izenekin oroitzen da Dikerson:^[17]

• Cnemaspis dickersonae – Lau lerroko basoko dragoitxoa.
• Aspidoscelis tigris dickersonae – Ipar mendebaldeko muskerra
• Holbrookia makulata dickersonae – sugandila
• Crotaphytus dickersonae – Tiburón uharteko muskerra.

1920rako, Dickersonek zerbait berezia lortu zuen. Beste erantzukizun guztiz astun batzuk izan arren, hutsetik hasita, sail funtzional bat eraiki zuen, bildumaren hazkundea eta literatura-instalazioak nabarmenduz, herpetologian erakuste- eta ikerketa-funtzio bikiei laguntzeko.

Charles W. Myers, Emeritu arduraduna, Historia Naturaleko Museo Amerikarra

1919 inguruan, Dickersonek buru-nahasteen zantzuak zituen, argitalpen- eta ardura-lan batera izatearen estresagatik zelakoan zeuden. Haren portaera galdua zen eta entzumen-haluzinazioak izan zituen. Haluzinazio horien ondorioz, Museoko elkartua zen Artikoko Vilhjalmur Stefansson esploratzaileari hainbat gutun bidali zizkion. Gutun horiek buru-nahastea adierazten zuten.^[1] Dickersoni presioa egin zioten lanetik alde egin zezan, eta berak ezetz esaten zuen. 1920ko azaroan atera zuten museotik, ebaluazio mediko bat egin eta nebaren zaintzapean jarri ondoren. Abenduaren 10ean berriro agertu zen museoan, portaera berezia zuela, eta ospitale batera eraman zuten behatzeko. Abenduaren 24an, Ward's Islandeko erakunde psikiatriko batean sartu zuten. Hantxe jarraitu zuen hil arte, 57 urte zituela, 1923ko apirilaren 8an.^[1]

• Lau lagarto-espezie edo -subespeziek bere izena dute.^[17]

• Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, {{{hizkuntza}}} Wikipediako «Mary Cynthia Dickerson» artikulutik itzuli da. Izan ere, artikulu horretan aritu diren wikilariek GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentziekin argitaratu dute beren lana.