Bismuto

Bismutoa elementu kimiko bat da, Bi ikurra eta 83 zenbaki atomikoa dituena. Metal txiro tribalente, astun, hauskor, zuri-arrosaxka eta kristalino honek artsenikoaren eta antimonioaren antzeko ezaugarri kimikoak dauzka. Metal guztien artean diamagnetikoena da berez, eta soilik merkurioak dauka eroankortasun termiko baxuagoa.

Bismutoa
83Beruna ← Bismutoa → Polonioa
83 Bi                                                                                                                                                                                                                                           Taula periodikoa
Ezaugarri orokorrak
Izena, ikurra, zenbakia	Bismutoa, Bi, 83
Serie kimikoa	metal txiroak
Taldea, periodoa, orbitala	15, 6, p
Masa atomikoa	208,98040(1) g/mol
Konfigurazio elektronikoa	[Xe] 4f14 5d10 6s2 6p3
Elektroiak orbitaleko	2, 8, 18, 32, 18, 5
Propietate fisikoak
Egoera	solidoa
Dentsitatea	(0 °C, 101,325 kPa) 9,78 g/L
Urtze-puntua	544,7 K (271,5 °C, 520,7 °F)
Irakite-puntua	1.837 K (1.564 °C, 2.847 °F)
Urtze-entalpia	11,30 kJ·mol−1
Irakite-entalpia	151 kJ·mol−1
Bero espezifikoa	(25 °C) 25,52 J·mol−1·K−1
Lurrun-presioa P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k T/K 941 1.041 1.165 1.325 1.538 1.835
Propietate atomikoak
Kristal-egitura	erronboedrikoa
Oxidazio-zenbakia(k)	3, 5 (oxido azido ahula)
Elektronegatibotasuna	2,02 (Paulingen eskala)
Ionizazio-potentziala	1.a: 703 kJ/mol 2.a: 1.610 kJ/mol 3.a: 2.466 kJ/mol
Erradio atomikoa (batezbestekoa)	160 pm
Erradio atomikoa (kalkulatua)	143 pm
Erradio kobalentea	146 pm
Datu gehiago
Eroankortasun termikoa	(300 K) 7,97
Soinuaren abiadura	1.790 m/s
Isotopo egonkorrenak
Bismutoaren isotopoak iso UN Sd-P D DE (MeV) DP 207Bi Sintetikoa 31,55 e ε, β+ 2,399 207Pb 208Bi Sintetikoa 368,000 u ε, β+ 2,880 208Pb 209Bi %100 (19±2)x1018 u α 205Tl 210Bi Sintetikoa 3,04x106 u IT 0,271 210Bi

Bismutoz osatutako konposatuak kosmetikoetan eta prozedura medikoetan erabiltzen dira. Azken urteetan berunaren toxikotasuna nabarmen geratu denez, bismutoa gero eta gehiago ari da erabiltzen bere ordezko gisa aleazioak eratzeko.