Wiener Neustadt

Tiu ĉi artikolo pritraktas unu el pluraj samnomaj urboj kun la germanlingva nomo Neustadt ("nova urbo") en Mezeŭropo. Pri la aliaj samnomaj urboj - cetere ekzistas formala komuna asocio de ĉiuj tiuj urboj - vidu la apartigilon Neustadt.

Wiener Neustadt [vi:ner nojŝtat] (hungare Bécsújhely [be:ĉujhej] aŭ Bécsi Újváros) estas urbo en la nordokcidenta parto de Aŭstrio, sude de Vieno, en Malsupra Aŭstrio, ĉe la bordo de rivero Fischa, kun ĉirkaŭ 38.000 loĝantoj. La urbo estas grava fervoja punkto.

Wiener Neustadt
statuturbo de Aŭstrio urbo katastra loĝloko de Aŭstrio planurbo komunumo de Aŭstrio loĝloko kun urborajtoj kaj privilegioj distrikto de Aŭstrio vd
Flago	Blazono
Administrado
Ĝemelurboj Harbino Desenzano del Garda Monheim am Rhein vd
Poŝtkodo	2700
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	44 461  (2017) [+]
Loĝdenso	730 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	, 16° 15′ O (mapo)47.81666666666716.2547° 49′ N, 16° 15′ O (mapo) [+]
Alto	265 m [+]
Areo	60,94 km² (6 094 ha) [+]
Horzono	UTC+01:00 [+]
DEC Situo de Wiener Neustadt
DEC Situo de Wiener Neustadt
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Wiener Neustadt [+]
v • d • r

Ĝin fondis la Babenberga duko Leopoldo la 5-a 1194. Wiener Neustadt akiris urbajn rajtojn en 1277 kaj tiutempe havis faman monfarejon. La floranta epoko de la urbo estis en la 15-a jarcento, kiam ĝi estis sidejo de Frederiko la 3-a, romia kontraŭ-imperiestro. La urbo tiel ekmalgraviĝis en la 17-a jarcento, ke oni malpermesis la elmigradon per imperiestra dekreto.

La urbo havis ekde la 13-a jarcento fortikaĵon, el kiu restis nur unu turo (el tri), kiu servas nun kiel muzeo (turmenta turo). Aliaj gravaj konstruaĵoj estas la katedralo el la 13-a jc. (Liebfrauenkirche), iama jezuita kolegio (1737–1743, nun muzeo), la fortikaĵo el la 13-a jc, kie naskiĝis la german-romia imperiestro Maksimiliano la 1-a (1459–1519) kaj kie troviĝas lia tombo. Gravas ankaŭ la Neukloster (Nova Monaĥejo) kun preĝejo el la 13-a jc.

En la fortikaĵo funkciis inter 1752–1919 kaj ekde 1958 denove la Militara Akademio de Maria Teresia. Tie estis enprizonigitaj la juĝitoj de la Wesselényi-komploto: Péter Zrínyi, Ferenc Frangepán, pli poste Ferenc Rákóczi la 2-a.

En la urbo funkcias ankaŭ Teknika Altlernejo, instrua instituto por handikapuloj.

Ekde 1958 troviĝas en la urba centro la Esperanto-Park.