Karlo de Aŭstrio-Teŝino

Por samtitola artikolo vidu la paĝon Karlo de Aŭstrio.

Arkiduko Karlo de Aŭstrio, Duko de Teschen (germane Erzherzog Carl Ludwig Johann Joseph Laurentius von Österreich, Herzog von Teschen; naskiĝis la 5-an de septembro 1771, mortis la 30-an de aprilo 1847) estis Aŭstra kampomarŝalo, nome la tria filo de la imperiestro Leopoldo la 2-a kaj de lia edzino, María Luisa de Borbón. Li estis ankaŭ la pli juna frato de Francisko la 2-a. Spite esti epilepsia, Karlo atingis respekton kiel komandanto kaj kiel reformisto de la Aŭstria armeo. Li estis konsiderata unu el la plej famaj oponantoj de Napoleono Bonaparte.^[1]

Karlo de Aŭstrio-Teŝino
Alta Majstro de la Germana Ordeno
Persona informo
Carl von Teschen
Naskonomo	germane Erzherzog Carl Ludwig Johann Joseph Laurentius von Österreich, Herzog von Teschen
Naskiĝo	5-an de septembro 1771 (1771-09-05) en Florenco
Morto	30-an de aprilo 1847 (1847-04-30) (75-jaraĝa) en Vieno
Tombo	Imperia kripto, Vieno vd
Lingvoj	germana vd
Ŝtataneco	Aŭstra imperio vd
Subskribo
Familio
Dinastio	Habsburgo-Loreno vd
Patro	Leopoldo la 2-a kaj Albert Casimir, Duke of Teschen (en) vd
Patrino	María Luisa de Borbón kaj Maria Christina, Duchess of Teschen (en) vd
Gefratoj	Princess Maria Clementina, Duchess of Calabria (en) , Maria Terezo Jozefino de Aŭstrio, Archduchess Maria Anna of Austria (en) , Louis of Austria (en) , Francisko la 1-a, Ferdinando la 3-a, Granda Duko de Toskanio, Jozefo Antono Johano de Habsburgo-Loreno, Archduke Rainer Joseph of Austria (en) , Archduke Anton Victor of Austria (en) , Aleksandro Leopoldo de Habsburgo-Loreno, Rudolfo de Habsburgo-Loreno, Johano de Aŭstrio, Archduchess Maria Amalia of Austria (1780-1798) (en) kaj Princess Maria Christina Theresia (en) vd
Edz(in)o	Princess Henrietta of Nassau-Weilburg (en) (1815–) vd
Infanoj	Archduchess Maria Theresa of Austria-Teschen (en) , Archduke Friedrich of Austria (en) , Archduchess Maria Karoline of Austria (en) , Archduke Wilhelm Franz of Austria (en) , Archduke Albrecht, Duke of Teschen (en) , Archduke Karl Ferdinand of Austria (en) , Rudolf Franz Erzherzog von Österreich (en) vd
Profesio
Okupo	oficiro militisto vd
Aktiva dum	1792– vd
Postenoj Postenoj Alta Majstro de la Germana Ordeno (1804–1835) prezidanto (1801–1809) vd
Honorigoj Honorigoj  Kavaliro de la Ordeno de la Ora Ŝaffelo  Ordeno de Sankta Aleksandro Nevskij  Ordeno de Sankta Andreo  Knight Grand Cross of the Order of Saint Ferdinand and of Merit (en)  Ordeno de Blanka Aglo  Grand Cross of the Order of Maria Theresa (en)  Ordeno de Sankta Anna 1a-klasa  Order of Maria Theresa I (en) vd
Duko de Teŝino
Dum	1822–1847
Antaŭulo	Arkidukino Maria Kristina kaj Alberto Kazimiro de Saksio-Teŝino
Sekvanto	Albreĥto de Aŭstrio-Teŝino
Guberniestro de la Hispana Nederlando
Dum	1793–1794
Antaŭulo	Arkidukino Maria Kristina
Sekvanto	ofico malaperis
Alta Majstro de la Germana Ordeno
Dum	1801-1804
Antaŭulo	Arkiduko Maksimiliano Francisko
Sekvanto	Arkiduko Antono Viktoro
vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Li ekis sian karieron luktante kontraŭ la revoluciaj armeoj de Francio. Frue en la militoj de la Unua Koalicio, li vidis venkon en Neerwinden en 1793, antaŭ esti venkita en Wattignies en 1793 kaj en Fleurus en 1794. En 1796, kiel ĉefo de ĉiuj Aŭstriaj fortoj en la Rejno, Karlo venkis super Jean-Baptiste Jourdan ĉe Amberg kaj Würzburg, kaj poste venkis ĉe Emmendingen kio devigis Jean Victor Marie Moreau retiriĝi tra la Rejno. Post tiuj venkoj estis aliaj ĉe Zuriko, Ostrach, Stockach, kaj Messkirch en 1799. Li reformis la armeojn de Aŭstrio por adopti la principon de armita lando; en 1809, li iris al la Milito de la Kvina Koalicio kaj okazigis la unuan malvenkon al Napoleono en Aspern-Essling, antaŭ suferi malvenkon en la sangelverŝa Batalo de Wagram. Post Wagram, Karlo ne vidis pli gravan agon en la Napoleonaj Militoj.

Kiel milita stratego, kelkaj historiistoj komparas lin al la Duko de Wellington, konservema, prudenta, kaj kompetenta. Karlo estis studobjekto laŭ kontrastoj. Kiel praktikanto, li estis senmakula plenumante komplikon kaj riskajn manovrojn de trupojn en la ardo de la batalo, atinganta brilajn venkojn en la antaŭaĵo de preskaŭ certa malvenko. Kvankam, kiel teoriulo, lia dediĉo al la tereno kaj al la prudento kondukis lian samtempulo, Carl von Clausewitz, al kritiko de rigideco kaj aliro al la geografia strategio. Tiele, li restis inter la panteono de herooj de Aŭstrio de la Francaj Revoluciaj kaj Napoleonaj militoj.